انسداد گلوگاه های فرار مالیاتی در گرو نظارت قوی دستگاه های اجرایی
صحبت از پرداخت مالیات در جامعهای که درصد شاغلان آزاد آن در حد قابل توجهی است و عدهای به راحتی از پرداخت مالیاتهای سنگین فرار میکنند، به واقع آنقدر مهم است
صحبت از پرداخت مالیات ( مقالات مرتبط با مالیات - سوالات مرتبط با مالیات ) در جامعهای که درصد شاغلان آزاد آن در حد قابل توجهی است و عدهای به راحتی از پرداخت مالیاتهای سنگین فرار میکنند، به واقع آنقدر مهم است که سبب شده تا مقام معظم رهبری هم از آن به عنوان یک فریضه یاد و از فرار مالیاتی انتقاد کنند . مقام معظم رهبری در فرمایشات خود ، فرار مالیاتی را جرم عنوان کردند و این مساله را هم یادآور شدند که هر جرمی در این حوزه میتواند از سوی دستگاه اجرایی و سازمان امور مالیاتی پیشگیری شود. تاکید رییس دستگاه قضا هم درباره جلوگیری از فرار مالیاتی در همین راستاست؛ آیتالله آملیلاریجانی یکی از موانع تحقق سیاستهای اقتصاد مقاومتی را «فرارمالیاتی» دانسته و از عزم دستگاه قضایی در برخورد با فراریان از پرداخت مالیات تاکید کرد. رییس قوه قضاییه اظهارکرد: متأسفانه افرادی با وجود ثروت هنگفت و تجارت وسیع، راههای فرار از پرداخت مالیات را بلد هستند، که این کار جرم است و فراریان از پرداخت مالیات باید به دست قانون سپرده شوند.
صفر تا صد روند محاسبه و اخذ مالیات از اصناف - مالیات بر ارث - قانون اصلاح قانون مالیات بر درآمد - مصادیق جرم مالیاتی و نحوه برخورد با آن مشخص شد ، تشکیل دادگاه ویژه مالیاتی - قانون مالیات بر ارث و نقل و انتقالات بلاعوض - مرتکبان جرایم مالیاتی مسئول پرداخت اصل مالیات و جریمه هستند - قانون مالیات بر درآمد
تاکید رییس سازمان بازرسی کل کشور بر پایش مالیاتی
«ناصر سراج» رییس سازمان بازرسی کل کشور نیز در دیدار نوروزی خود با کارکنان این سازمان بر پایش نظام مالیاتی کشور تاکید کرد و گفت: باید بر اجرای صحیح مالیات بر ارزش افزوده نظارت و از فرار مالیاتی جلوگیری کرد.
پیشگیری نسبی قانون برای برخورد با متخلفان مالیاتی
اما با همه اوصاف این پرسش مطرح است که آیا قوانین فعلی، قدرت پیشگیرانه و ضمانت اجرایی کافی را دارا هستند؟ دراین باره «محمدعلی اسفنانی» عضو کمیسیون قضایی و حقوقی مجلس به «حمایت»پاسخ داد : قوانین موجود برای برخورد با متخلفان مالیاتی و فراریان پرداخت از مالیات، تا میزان نسبی پیشگیرانه است و نمیتوان به مطلوب بودن تمام و کمال قوانین اطمینان حاصل کرد .من براین باورم که برخی از قوانین نیاز به بازنگری دارند. وی ادامه داد: البته در این بین قوانینی مانند قانون مالیاتهای مستقیم و یا قانون ثبتی کشور، سازوکار مطلوب و بازدارندهای برای برخورد با متخلفان مالیاتی دارند که خلأ قانونی در برخی از قوانین کلان مانند قانون مجازات اسلامی را رفع میکند. اسفنانی همچنین تصریح کرد: زمانی که قرار بر گرفتن مالیات است، هیچ تفاوتی بین افراد وجود ندارد و باید هر آنچه برای آنها تعریف میشود را پرداخت کنند.این نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی، به نقش وزارت اقتصاد و دارایی و سپس نقش سازمان امور مالیاتی هم اشاره کرد و گفت: دستگاههای دولتی مسئولیت اصلی کار را بر عهده دارند و با کمکاری یا سهلانگاری آنها، یک پرونده یا تخلف مالیاتی ( مقالات مرتبط با مالیات - سوالات مرتبط با مالیات ) در مجموعههای قضایی تشکیل و ثبت میشود.وی تصریح کرد: بر این اساس باید در سال جدید ابعاد نظارتی برای پرداختکنندگان مالیاتی به خصوص مالیاتهایی با ارقام سنگین، قدرت بیشتری پیدا کند. نماینده مردم فریدن، فریدونشهر و چادگان در مجلس شورای اسلامی با اشاره به بخش مجازاتهایی که در این قانون به بازنگری و تصویب نهایی رسید، نیز اظهار کرد: همچنین قانونگذاران برای افرادی که از پرداخت مالیات فرار میکنند، به محض کشف این تخلف، به آنها حکم محرومیت اجتماعی میدهد.
قانون ارتقاء سلامت نظام اداری و مقابله با فساد - تفاوت تخلفات اداری و فساد اداری - موانع و راهکارهای تحقق سلامت اداری - سازو کارهای مبارزه با فساد اداری
ابهام قوانین برخورد با فراریان مالیاتی
در شرایطی که این نماینده مجلس معتقد است خلأ قانونی برای برخورد با فراریان مالیاتی وجود ندارد، دکتر «حسین آلکجباف» حقوقدان در گفتوگو با «حمایت» ضمن آسیبشناسی تخلف فرار مالیاتی، بر خلأ قانونی آن صحه میگذارد. وی در این خصوص ضمن بیان اینکه نبود نظارت مسئولان اجرایی یکی از عوامل اصلی این اتفاق است، گفت: کلیدیترین مجموعه نظارتی بر پرداخت تمام مالیاتها، «سازمان امور مالیاتی» است که در زیرمجموعه وزارت اقتصاد و دارایی فعالیت میکند و متولی دریافت مالیات از تمام اقشار جامعه است.
ذینفوذ بودن افراد سرشناس به معافیت غیرقانونی از مالیات منجر میشود
آلکجباف همچنین با اشاره به دلیل دیگر در به وجود آمدن تخلفات مالیاتی بیان کرد: ذینفوذ بودن برخی از افراد که با برخورداری از قدرت و داشتن رابطه، از پرداخت مالیاتهای کلان فرار میکنند، یکی دیگر از عواملی است که باز هم ریشه در نظارت درون دستگاهی دارد. این حقوقدان خاطرنشان کرد: اگر زمانی که یک فرد با داشتن دوستانی در سمت رییس و کارمندان یک مجموعه مالیاتی میتواند اسناد جعلی تنظیم کرده و با سندسازی از زیر پرداخت مالیتهای خود شانه خالی کند، فقط یک مجموعه میتواند مانع آن باشد که آن هم وزارت اقتصاد و دارایی و در زیرمجموعه آن سازمان امور مالیاتی است. وی یادآور شد: اکنون شاهد آن هستیم که کارخانههایی در محدودههای شهرکهای صنعتی تا شعاع 35 کیلومتری برای خارج از شهرها و تا شعاع 120 کیلومتری برای شهر تهران، از پرداخت مالیات ( مقالات مرتبط با مالیات - سوالات مرتبط با مالیات ) معاف هستند و این مساله به رغم اینکه برای حمایت از تولیدکننده و سرمایهگذار داخلی مد نظر قرار داده شده اما مشکلات بسیاری را به وجود آورده است.آلکجباف اضافه کرد: مشکلاتی مانند تنظیم دفاتر قانونی به شکل سلیقهای و یا استفاده از دفاتر مالیاتی در برخی مواقع ، استفاده از ترازنامه در مواقعی دیگر و... از این قبیل مشکلات به شمار میروند که با معاف شدن مالیاتی بدون تعریف چارچوب مشخص، دردسرساز میشوند. وی در پاسخ به این پرسش که دادستان در چه زمانی میتواند به تخلف «عدم پرداخت مالیات» ورود کند، هم گفت: همانگونه که گفته شد سازمان امور مالیاتی مسئولیت این کار را بر عهده دارد و طبق قانون اگر با تخلف مالیاتی مواجه شود باید به دادستان اطلاع دهد. این حقوقدان تصریح کرد: ناگفته نماند که تمامی مراحل تا زمان قضایی شدن یک پرونده فرار مالیاتی باید از طریق مرجع صلاحیتدار تهیه و ارسال شود. آلکجباف در ادامه سخنانش به ضعف قانونی در برخورد با فراریان مالیاتی نیز اشاره کرد و افزود: به عنوان نمونه در قانون جدید مجازات اسلامی به طور مستقیم و دقیق به برخورد با متخلفان مالیاتی اشارهای نشده و در هیچکجای قانون به این مساله که اگر مالیات پرداخت نشد، چه مجازاتی برای افراد در نظر گرفته میشود هم پرداخته نشده است .وی یادآور شد: حتی غالب تخلفات و جرایم این حوزه را تخلف انتظامی به شمار میآورند و با خلأ قانونی به آن رسیدگی میکنند.
مبنای اصل 141 قانون ساسی جلوگیری از فساد اداری است - عوامل پیدایش فساد اداری
«اجتناب مالیاتی» نوعی فرار مالیاتی است
«محمد حسنی» حقوقدان و وکیل پایه یک دادگستری هم با اشاره به اینکه سهم مالیات از کل درآمدهای عمومی در میان کشورها متفاوت است، گفت: فرار مالیاتی که تلاش غیرقانونی و حتی گریز قانونی که اجتناب مالیاتی تلقی میشود منبعث از در اختیار قرار ندادن اطلاعات لازم در مورد عواید و منافع مشمول مالیات به مقام مسئول است. وی ادامه داد: این امر در خصوص انواع مالیات نیز یکسان است و در واقع عوامل اقتصادی با استفاده از روزنههای قانون مالیات و بازبینی در تصمیمهای اقتصادی خود تلاش میکنند تا بدهی مالیاتی را کاهش دهند. به گفته این حقوقدان، اجتناب مالیاتی که نوع دیگری از سوءاستفاده رسمی از قوانین مالیاتی است نیز فرار مالیاتی تلقی میشود و تفاوت آن فقط در غیرقانونی بودن و قانونی بودن است زیرا در فرار مالیاتی همواره عملکرد شخص غیرقانونی است و یک مؤدی مالیاتی از ارایه گزارش درست در مورد درآمدهای حاصل از کار یا سرمایه خود که مشمول پرداخت مالیات میشود، امتناع میکند. حسنی ادامه داد: همچنین وی با عمل غیررسمی شمول مالیاتی، خود را از چشم مقامهای دولتی و مالیاتی دور نگاه میدارد اما در اجتناب مالیاتی شخص از روزنهها و خلأهای قانونی بهره جسته و به کاهش میزان مالیات قابل پرداخت دامن میزند و متاسفانه هیچ نگرانی از افشا شدن اقدامش هم ندارد. این حقوقدان درباره علت پیدایش فرار مالیاتی نیز تصریح کرد: شایعترین دلیل فرار مالیاتی، گسترش نیافتن فرهنگ مالیاتی، وجود معافیتهای وسیع و متنوع، شناسایی نکردن کامل مؤدیان و مستند نبودن میزان درآمد آنهاست؛ از این رو باید در کنار رفع این موارد به توسعه و تعالی اخلاق مالیاتی نیز پرداخته شود.
راههای مقابله با فرار مالیاتی
به گفته این وکیل دادگستری، یکی از راههای پیشگیری از فرار مالیاتی و افزایش درآمدهای دولت از این طریق، افزایش تمکین مالیاتی است که در گروی آشنایی مالیات دهندگان با وظایف و تعهدات آنهاست، به همین خاطر بسترسازی مناسب برای افزایش اعتماد و فرهنگسازی پرداخت داوطلبانه و تمکین مؤدیان از طریق وب سایتهای مشخص، نهادینه کردن پرداخت مالیات از طریق رسانهها و تبیین وظایف مؤدیان و دولتها در ارتباط با موضوع مالیات ( مقالات مرتبط با مالیات - سوالات مرتبط با مالیات ) میتواند در پذیرش مثبت بودن پرداخت مالیات توسط مؤدیان تاثیر شایسته گذاشته و موجب رشد نظام مالیاتی شود.وی با تاکید بر این که فرار مالیاتی و ارایه نکردن اظهارنامه مالیاتی از ناحیه مکلفان و تسلیم آن جرم محسوب میشود، تصریح کرد: مطابق ماده 145 قانون مالیاتهای مستقیم مصوب سال 1345 و ماده 201 همان قانون مصوب سال 1366 از طریق محاکم عمومی و حبس تعزیری، متخلفان به 3 ماه تا 2 سال محکوم میشوند. در همین خصوص ماده 201 اصلاحی قانون مصوب سال 1380 محرومیت از معافیت مالیاتی نیز از طریق مرجع ذیربط اداره مالیات اعمال میشود.
معافیتهای گسترده مالیاتی به افزایش فرار مالیاتی میانجامد
«علی صابری» یکی از وکلای دادگستری هم درباره فرار مالیاتی با بیان اینکه در قانون مجازات اسلامی فصلی مربوط به فرار مالیاتی را داریم اظهارکرد: در واقع قانونگذار هر کجا که فکر میکرده امکان فرار مالیاتی وجود دارد، جرمانگاری کرده است.وی درباره ورود دادستان به بحث فرار مالیاتی هم گفت: به نظرم دادستان عمومی تا وقتی که گزارشی مبنی بر فرار مالیاتی شخصی توسط وزارت اقتصاد و امور دارایی به دستش نرسد نمیتواند به مسئله ورود کند.این وکیل دادگستری اضافه کرد: معافیتهای مالیاتی اگر باز و گسترده باشند، دست برای فرار مالیاتی باز میشود. به عنوان مثال اگر یک مرکز آموزشی سودآوری دارد چرا باید از پرداخت مالیات معاف باشد؟وی ادامه داد: اگر قانون مالیاتی شفاف و روشن باشد آنگاه اگر کسی میخواهد از مالیات فرار کند باید دفاترش را دستکاری کند و مسیر فرار از آن بسیار سخت میشود که جرم بودن آن نیز محرز است.این حقوقدان درباره راهکارهای مقابله با فرار مالیاتی هم بیان کرد: باید بررسی کرد که آنها از چه راهکارهایی برای فرار مالیاتی استفاده میکنند و جلوی آن را گرفت. همچنین راهکار بعدی این است که مردم فرهنگ این را پیدا کنند که حقیقتاً مالیات خرج خودشان میشود.
منبع : روزنامه حمایت
با اقدامات سازمان ثبت 7 هزار شرکت معوقه مالیاتی خود را پرداخت کردند اصلاح قانونی که هنوز اجرا نشده است؟! به بهانه طرح اصلاح قانون آیین دادرسی کیفری