خلع ید
در مورد بالا زمانی که قراردادی بین موجر و مستاجر تنظیم نشده باشد، دعوای خلع ید مطرح می شود و شرط آن اثبات مالکیت مالک و تصرف ملک توسط مستاجر بدون رضایت مالک خواهد بود.
پس دعوای خلع ید با تخلیه ید متفاوت است زیرا موضوع دعوای خلع ید غصب است و قراردادی بین مالک و غاصب وجود ندارد اما در تخلیه ید، قراردادی بین مالک و مستاجر منعقد شده و تاریخ آن به پایان رسیده است اما مستاجر برای تمدید قرارداد یا تخلیه ملک اقدامی نمی کند.
تفاوت دیگر خلع ید با تخلیه ید این است که در خلع ید، مدعی باید مالک اصلی عین ملک باشد اما در تخلیه ید همینکه خواهان مالک منافع ملک نیز باشد کفایت می کند.
همچنین باید توجه داست دعوای تخلیه ید یک دعوای غیر مالی است، بنابراین طرح این دعوا هزینه دادرسی کمتری نسبت به دعوای خلع ید دارد. زمانی که خواهان دادخواستی مبنی بر خلع ید به دادگاه تقدیم میکند، شرایط و ارکان تشکیلدهنده این دعوا، اثبات مالکیت و تصرف غاصبانه است. در این شرایط خواهان باید دلایل مالکیت خود را به دادگاه ارائه دهد تا دادگاه پس از رسیدگی به دلایل مالکیت و احراز سایر شرایط دعوا در ماهیت موضوع حکم صادر کند.
روند رسیدگی دادگاه به دعوای خلع ید
• استعلام مالکیت خواهان: از طریق استعلام ثبتی و بررسی سند مالکیت. این مرحله شرط رسیدگی به پرونده می باشد.
• تشخیص غیرقانونی و مشروع نبودن تصرف خوانده.
• تحقیق و ارسال کارشناس به منظور بررسی میزان تصرف خوانده و اطمینان از مالکیت خواهان بر ملک تحت تصرف
خوانده در این دعوا باید علت تصرف خود را شرح دهد، در غیر این صورت، تصرف او غیر قانونی بوده و غصب ملک اتفاق افتاده است؛ چرا که مالک حق هر نوع استفاده و تصرف در ملک خود را دارد. وقتی فردی مالکیت خود را با تحویل سند رسمی به اثبات میرساند و خوانده نمیتواند دلیل موجهی از جمله اجاره یا خرید ملک برای تصرف خود شرح دهد، در این صورت تصرفش ناشی از غصب می باشد. تصرف ناشی از غصب یعنی تصرف بدون رضایت مالک انجام شده است.
اگر خواهان مورد معامله را خریداری کرده و مورد معامله به او تحویل داده نشده باشد، باید دادخواست الزام به تحویل مبیع را بدهد یا این موضوع را در دعوای الزام به تنظیم سند مطرح کند. دعوای خلع ید را وقتی می توان طرح کرد که مالکیت خواهان ثبت و رسمی شده باشد.
لزوم حضور وکیل ملکی در دعوای تخلیه ید:
• با کمک وکیل ملکی، مدت زمانی که دستور تخلیه گرفته میشود بسیار کمتر می باشد.
• با حضور وکیل ملکی، نیازی به حضور مالک برای اجرای حکم تخلیه نخواهد بود.
• وکیل ملکی دستور تخلیه را از شورا دریافت می کند و دیگر نیازی به حضور مالک برای اخذ دستور تخلیه از طریق شورا نخواهد بود.
• وکیل می تواند خسارت و اجرت المثل ایام تصرف را از متصرف و یا مستاجر بگیرد.
• پس از محکومیت متصرف برای مطالبه ضرر و زیان وکیل ملکی می تواند اموال متصرف را توقیف کند.
• اگر ملک دارای چند مالک باشد تمامی مالکین می توانند یک وکیل برای انجام امور مربوط به خلع ید و تخلیه استخدام کنند.
شناسه : 725