کودکان و حق برخورداری از محیط زیست سالم
سیدحسن کاظمی/ عضو انجمن حمایت از حقوق کودکان
آنچه این روزها شاهد آن هستیم بحث آلودگی هوای پایتخت و دیگر کلانشهرهای کشور عزیزمان ایران است و تاثیر این آلودگی بر شیوع بیماریها و ایجاد امراض در قشرهای آسیب پذیر اجتماع خصوصا کودکان و سالمندان تا جایی که این روزها شاهد آنیم که برخی مدارس در تهران به علت آلودگی بیش از حد هوا تعطیل شدند یا زنگ ورزش خود را تعطیل کردند. اما جدای از علت و علل این آلودگی آنچه بیشتر در این جستار به آن می پردازیم داشتن حق بر محیط زیست سالم است که یکی از مصادیق بارز حقوق بشر است که باید به نحو خاص تری برای کودکان؛ این قشر آسیبپذیر در نظر گرفته شود .در ماده 24 کنوانسیون حقوق کودک که یکی از مهمترین اسناد بین المللی حقوق بشری است حق کودکان بر برخورداری از محیط زیست سالم به رسمیت شناخته شده است: بر اساس بند ه این ماده دولتها باید تضمین کنند که تمام اقشار جامعه خصوصاً والدین و کودکان از مزایای تغذیه، شیر مادر، بهداشت و بهداشت محیط زیست بهره مند هستند.اساساً حق بر محیط زیست به صورتهای گوناگونی ایجاد میشود. اما پارهای از این حقوق از اهمیت بیشتری برای کودکان برخوردار است. در ادامه ضمن اشاره به حقوق افراد بر محیط زیست با تکیه بر حقوق کودکان خواهیم پرداخت.
1- حق دسترسی به اطلاعات محیط زیستی: تمامی افراد به خصوص کودکان حق دارند که درباره وضعیت محیط زیستی کره زمین و سکونتگاه منطقهای خود اطلاع حاصل کنند. دولتها موظفند این اطلاعات را در اختیار شهروندان خود قرار دهند. همچنین ضروری است ابزار و امکانات کافی برای در اختیار گذاشتن این اطلاعات به کودکان فراهم شود. کودکان با استفاده از این اطلاعات خواهند توانست شناخت دقیقتری از وضعیت پیرامونی خود جایگاه خود بر روی کره زمین به دست آورند تا در آینده بتوانند نقش پررنگی در مشارکت در تصمیمگیریهای عمومی در حوزه محیط زیست داشته باشند.
2- حق آموزش محیط زیستی: همه شهروندان به خصوص کودکان می باید در زمینه محیط زیست و نحوه مواجهه با آن آموزش ببینند. اگر افراد از دوران کودکی نیاموزند که در برخورد با مسائلی نظیر تنوع گیاهی و جانوری، آلودگیهای محیط زیستی، از بین رفتن زیستگاههای آسیب پذیر و کمیاب و سایر مسائل زیست محیطی چه عکسالعملی نشان دهند باید انتظار داشته باشیم که محیط زیست انسانی و جانوری تا دهه های آینده در وضعیت اسفبارتری نسبت به امروز قرار بگیرند. از این بابت ضروری است دولتها و نهادهای عمومی غیر دولتی و غیر انتفاعی به کودکان بیاموزند که منابع کره زمین محدود است و محیط زیست این کره هر روز در معرض آسیب های بیشتری قرار میگیرد. کودکان می باید به نقش خود در جلوگیری از ادامه آسیب های زیست محیطی پی ببرند و باور داشته باشند که انسان می تواند نه تنها این آسیبها را متوقف کند که شاید روزی بتواند وضعیت زیستمحیطی زمین را ارتقا دهد.
3- حق برخورداری از توسعه: بر اساس اعلامیه ریو حق برخورداری از توسعه باید به گونه ای باشد که نیازهای مربوط به محیط زیست نسل حاضر و آینده را محقق کند. همانگونه که گفتیم توسعه اقتصادی توسعه اجتماعی و محیط زیست سه رکن اصلی مفهوم توسعه پایدار هستند. از این بابت تمامی شهروندان میباید از توسعه ای برخوردار باشند که نهتنها فاصله میان فقیر و غنی را کم کند و سبب بالندگی فرهنگ های بشری شود که کمترین آسیب را به محیط زیست وارد آورد. کودکان به عنوان وارثان فردا ونسلی که واسطه ما و آیندگان هستند بیشترین حق را در برخورداری از توسعه پایدار دارند. اگر ما نتوانیم برای کودکان امروز زمینههای برقراری توسعه پایدار را فراهم کنیم و اگر توسعه اقتصادی و صنعتی به بهای از بین رفتن محیط زیست انسانی و جانوری تمام شود حقوق نسل های آتی به عنوان بخش اساسی از حقوق بشر پایمال خواهد شد و میراث های فرهنگی انسان و همچنین میراث های زیستی کره زمین به آنان منتقل نخواهد شد. تعهد به ایجاد الزامات دسترسی به توسعه پایدار نشان دهنده مسئولیت پذیری و امانت داری ما انسان های امروز است.
4- حق برخورداری از محیط زیست سالم به عنوان حق کودکان در کنوانسیون حقوق کودک: حق برخورداری از محیط زیست سالم که در بند ه ماده 24 کنوانسیون حقوق کودک به آن اشاره شده است بسیار گسترده است. اما با توجه به مشکلات زیستمحیطی کنونی کره زمین می توان محورهایی برای آن در نظر گرفت.
4-1- استفاده پایدار از عناصر سازنده تنوع بیولوژیکی: پایداری محیط زیست وابسته به حفظ تنوع گونه های بیولوژیک موجود در آن است. هر گونه جانوری و گیاهی نماینده ژنها و نحوه توالی منحصربهفردی است که تکرار ناشدنی به نظر می رسد. با نابودی هر گونه، یک فرصت برای تغییر شکل و تکامل حیات روی کره زمین از بین می رود. کودکان حق دارند که نظیر ما از این تنوع برخوردار شوند و آن را برای نسلهای آتی نیز حفاظت کنند.
4-2- کاهش تغییرات آب و هوا: از مشکلاتی که همه انسان ها از جمله کودکان را تهدید می کند تغییرات ناگهانی و شدید جوی در سالهای آینده است که در نتیجه دخالتهای انسان در طبیعت به وجود خواهد آمد. تلاش در جهت کاهش این تغییرات از عمده اهداف انسان در سال های آینده به شمار می رود. بر اساس اسناد بین المللی از جمله اعلامیه ریو ، دولت ها در قبال تغییرات آب و هوا مسئولیت مشترک و متفاوت دارند.
4-3- کاهش آلودگی هوا: کودکان باید در برابر آسیبهای ناشی از آلودگی هوا محافظت شوند. آنها از آسیب پذیرترین افراد در قبال آلودگیهای هوا محسوب میشوند و حق دارند که از مزایای هوای سالم برخوردار باشند.
4-4- حفاظت از آب شیرین: میدانیم که زیست انسان به شدت به منابع آب شیرین وابسته است در حالیکه حدود دو سوم از انسانها به آب شیرین سالم و بهداشتی دسترسی ندارند. کودکان بزرگترین قربانیان عدم دسترسی گروههای انسانی به آب شیرین محسوب میشوند و حق دارند از آب شیرین سالم و بهداشتی برخوردار باشند. نتیجه اینکه کودکان بخش مهمی ازجمعیت جهان راتشکیل می دهندودکان درعین حال به عنوان نسل بعدازماونماینده نسلهای آینده حق دارندازمحیط زیست وزندگی سالم برخوردارباشند.حفاظت ازمحیط زیست وحمایت ازکودکان درحقیقت دو وظیفه اصلی درجهت دستیابی نهایی به یک زندگی پایدار هستند.که انجام آنها ازیک سومستلزم مشارکتهای بین المللی وازسوی دیگرنیازمندتوجه جدی دولتهاست.
منبع : روزنامه قانون
برای کاهش جرایم رانندگی به ساز و کارهای قانونی دیگری نیازمندیم پیام تبریک کانون وکلای مرکز به مناسبت آغاز سال جدید میلادی
پست های مرتبط
لازم الاجرا بودن مصوبه جدید کسر خدمت ها
جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح گفت مصوبه کسرخدمتهای مربوط به ایثارگری والدین برای مت [...]
اصلاح قوانین غیر کارآمد در زمینه حفظ جنگل ها و محیط زیست
دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان مازندران گفت برای حراست و حفاظت از جنگل ها و منابع ملی و طبیعی بای [...]
طرح دفاتر اسناد رسمی
آخرین وضعیت اعلام وصول در جلسه علنی 16 بهمن 1397 مجلس شورای اسلامی [...]
پیوست امنیتی برای صیانت از اطلاعات مردم و دستگاه ها تهیه شود
رئیس قوه قضاییه خواستار تهیه پیوست امنیتی برای امنیت داده ها و صیانت از اطلاعات مردم و دستگاه ها شد [...]
کاهش 10درصدی تلفات حوادث راننندگی در فروردین ماه سال جاری
قادی پاشا از جان باختن 91 نفر در حوادث رانندگی استان تهران در یکماهه نخست امسال خبر داد [...]
تعرفه جدید دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری ابلاغ شد
رئیس قوهقضائیه دستور العمل «تعرفه دستمزد کارشناسان رسمی دادگستری» را به مراجع قضایی ابلاغ کرد [...]
توضیحات یک کارشناس سلاح درباره ادعای اصابت دو گلوله به بدن میترا استاد صحت ندارد
توضیحات یک کارشناس سلاح درباره ادعای اصابت دو گلوله به بدن میترا استاد صحت ندارد [...]
الزام به اخذ گواهی عدم اعتیاد از مراکز مورد وثوق ناجا برداشته شد
هیئت عمومی دیوان عدالت اداری با شکایت سازمان بازرسی کل کشور، مصوبه فرماندهی انتظامی هرمزگان که متقاض [...]