مشروطه تجلی اراده مردم در قانونگذاری بود

مشروطه تجلی اراده مردم در قانونگذاری بود

• 2,309 مشاهده
• زمان مطالعه : 6:22
• اخبار

مشروطه در لغت به معنای شرط کرده شده و آن چیزی است که مقید به شرط است و در اصطلاح نیز، به معنای مشروط شدن قدرت بلامنازع حکومت شاه به قانون؛مملکتی که دارای پارلمان باشد و نمایندگان ملت در کارهای دولت نظارت داشته باشند و به عبارتی حکومت مبتنی بر پایه دموکراسی معنا شده است.

14 مرداد مصادف با سالروز صدور فرمان مشروطیت توسط مظفرالدین شاه قاجار و دستور تشکیل مجلس شورای ملی در ایران است که از جمله ثمرات تلاش‌های آزادی‌خواهان برای رهایی از استبداد مطلق شاهنشاهی بود. انقلاب مشروطه بر عرصه‌های مختلف جامعه بخصوص نظام سیاسی، اقتصادی و حقوقی کشور نیز تاثیراتی را بر جای گذاشت.

دکتر سیداحمد حبیب‌نژاد، عضو هیات علمی دانشگاه تهران و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «حمایت» با اشاره به 14 مرداد «سالروز صدور فرمان مشروطیت» و در خصوص تاثیر انقلاب مشروطه بر نظام حقوقی ایران اظهار کرد: معمولا تاریخ حقوقی ایران را به دو دوره قبل و بعد از انقلاب مشروطه می‌توان تقسیم کرد. به این دلیل که در عصر مشروطه، مفاهیمی وارد جامعه حقوقی ایران شد که تا قبل از آن وجود نداشت.

وی با بیان اینکه تا قبل از وقوع انقلاب مشروطه، مفاهیمی همچون قانون، پارلمان، تفکیک قوا، استقلال قوا، برابری در مقابل قانون و اصل حاکمیت قانونی، همانند دوران بعد از مشروطه وجود نداشت، افزود: در حقیقت باید تاکید کرد که این اصطلاحات و مفاهیم، با وقوع انقلاب مشروطه به معنای اروپایی و غربی خود وارد ایران شد.

  قبل از انقلاب مشروطه نیز قانون داشتیم

این عضو هیات علمی دانشگاه تهران ادامه داد: به عنوان مثال، در مورد اصل حاکمیت قانون، اگر قانون را به معنای هر قاعده لازم‌الاجرایی بدانیم، باید اینگونه گفت که قبل از انقلاب مشروطه نیز قوانین به صورت لازم‌الاجرا وجود داشت؛ به عنوان مثال، قواعد شرعی و نیز قوانینی که از سوی مرکز کشور به ایالات و ولایات می‌رسید، لازم‌الاجرا بود.

وی با تاکید بر اینکه در حقیقت، از عصر مشروطه، اصل حاکمیت قانون به‌گونه‌ای دیگر و به معنایی وسیع‌تر وارد جامعه شد، بیان کرد: همچنین  مفاهیمی مانند پارلمان به معنای تجلی اراده عام مردم و مشارکت افراد در تصمیم‌گیری‌های حاکمیتی از زمان انقلاب مشروطیت آغاز شد.

به گفته حبیب‌نژاد، مفهموم حقوقی پارلمان نیز همانند بسیاری مفاهیم دیگر، در زمان قبل از انقلاب مشروطه وجود داشت اما به معنای غربی خود، از عصر مشروطه وارد ایران شد.

   روند تصویب قانون اساسی مشروطه

وی در مورد روند تصویب قانون اساسی از زمان وقوع انقلاب مشروطه و دلایل تصویب آن نیز عنوان کرد: دلایل مختلفی موجب شد که قانون اساسی، در میان جامعه ایرانی مطرح شود که از جمله آنها می‌توان به سفرهای بازرگانان ایرانی به اروپا و نیز سفر دانشجوبان ایرانی برای تحصیل در این کشورها اشاره کرد که این موضوعات باعث ورود مفاهیم غربی به کشور ما توسط این افراد شد.

معاون پژوهشی مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی اضافه کرد: از سوی دیگر، استبداد شاهنشاهی قبل از دوران مشروطه موجب شد که زمینه یک خیزش اجتماعی در میان مردم ایران ایجاد شود.

وی تاکید کرد: در نهایت نیز آمادگی مردم به دلیل استبداد موجود در کشور همراه با ورود مفاهیم غربی از میان سفرنامه‌ها و نیز تجربیان دانشجویان محصل خارج از کشور، موجب شد زمینه وقوع نهضت مشروطه در کشور فراهم شود؛ البته در این میان حمایت علما برای فراهم شدن و تسهیل زمینه‌های وقوع انقلاب مشروطه در کشور را نباید از قلم انداخت که اگر نبود، دستیابی به این اهداف، غیرممکن بود.

حبیب‌نژاد در ادامه اظهار کرد: از طرف دیگر، بعد از تاسیس مدرسه دارالفنون توسط امیرکبیر در زمان ناصرالدین شاه قاجار و انتشار برخی مطبوعات در کشور، سطح دانش مردم، تا حدودی کمی افزایش یافت و از حالت بی‌خبری صرف خارج شدند و به دنبال این موضوع، نارضایتی‌هایی که از دستگاه حاکمه وقت داشتند و البته، مهاجرت علما، باعث ایجاد زمینه‌های انقلاب مشروطه در سال‌های بعد، در کشور شد.

وی اظهار کرد: همه این عوامل دست به دست هم داد و باعث شد که اتفاق مهمی در جامعه سیاسی ایران رخ دهد؛ هرچند که به طور قطع، انقلاب مشروطه می‌توانست پایان بهتر و شیرین‌تری داشته باشد

مشروطه، نوزادی ناقص‌الخلقه

وی با بیان اینکه از جمله ثمرات انقلاب مشروطه می‌توان به امضای نخستین قانون اساسی در سال 1285 توسط مظفرالدین شاه قاجار اشاره کرد که به فرمان مشروطیت معروف شد، گفت: با اوج‏گیری نهضت مشروطیت ایران و مبارزات همه‌جانبه مردم و روحانیت، مظفرالدین شاه قاجار مجبور شد با خواست مردم موافقت کرده و در چهاردهم مرداد سال 1285 هجری شمسی، ضمن صدور فرمان مشروطه، دستور تشکیل مجلس شورای ملی را صادر کرد. بنابراین ثمره دیگر انقلاب مشروطه، تشکیل مجلس شورای ملی بود.

حبیب‌نژاد ادامه داد: در قانون اساسی مشروطه، نکات خوبی مانند برابری افراد، نظارت مجلس بر دولت، تخفیف و برخی معافیت‌های مالیاتی پیش‌بینی شده بود.

وی عنوان کرد: با وجود برخی ثمرات انقلاب مشروطه، باید گفت که این انقلاب، نوزاد‌ ناقص‌الخلقه‌ای بود که اگر متولد نمی‌شد یا دیرتر متولد می‌شد، جامعه ایرانی از لحاظ فکری می‌توانست رشد بیشتری کرده و به درجات بالاتری برسد.

این حقوقدان افزود: اگرچه مشروطه‌خواهان، با هدف برقراری نظام عدالت و حاکمیت قانون در کشور، دست به این اقدام زدند و در این میان، هزینه‌های بسیاری مانند کشته شدن افراد را متحمل شدند اما به مرور زمان، در عمل مشروطه در اختیار کسانی قرار گرفت که ضد مشروطه عمل کردند و استبداد، به‌گونه‌ای دیگر، خود را نشان داد.

منبع : روزنامه حمایت

دکتر علی رفیعی

دکتر علی رفیعی وکیل پایه یک دادگستری، دکتری حقوق دانشگاه تهران، مدرس، قبول وکالت در دعاوی حقوقی، خانواده،کیفری،علایم و طرح، الووکیل،اپلیکیشن حقوقی

• 02186044219
• 09124447724

بهنام جلیلیان

بهنام جلیلیان وکیل پایه یک دادگستری و مشاور حقوقی. وکیل کانون وکلای مرکز متخصص در زمینه دعاوی حقوقی(املاک و قراردادها) دعاوی شهرداری و کمیسیون ها و اراضی

• 02122777329
• 09124269331

دکتر ساناز یوسفی

دکتر ساناز یوسفی وکیل پایه یک دادگستری فارغ التحصیل دکتری حقوق و فوق دکتری از کشور کانادا، دارای سابقه حرفه‌ای وکالت در امور مهاجرتی، دعاوی ملکی، دعاوی حوزه پیمان؛ سرمایه گذاری و بین المللی، بانکی، مالی و شرکتی، انعقاد تخصصی قراردادها، دعاوی خانواده

• 02188652740
• 09129552676

سروش سلامیان

سروش سلامیان وکیل پایه یک دادگسترى ، کارشناس ارشد حقوق تجارت بین الملل ، دعاوى ملکى تجارى، شرکتها و قرارداد ها ، حقوق دریایى و کشتیرانى

• 02122225808
• 09121860361

آیا استفده از فیلترشکن جرم است؟     آسیب های اجتماعی امری همگانی است

پست های مرتبط

نحوه مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم در دادگاه

• 1,395 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:8

وقوع برخی جرایم، علاوه بر، برهم زدن نظم عمومی جامعه ممکن است به اشخاص نیز به طور مستقیم خساراتی وارد [...]

سیر تحولات حقوقی و سیاسی صنعت نفت ایران

• 1,395 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:35

روغن معدنی یا نفت که به انگلیسی آن را پترولیوم، به فرانسه پترول(Petrol) و به آلمانی(Erdol) می‌گویند، [...]

جولان جرم پشت درهای بسته شورای پیشگیری

• 1,395 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:37

حدود یک سال قبل بود که قانون پیشگیری از وقوع جرم در 6 ماده تصویب شد بر اساس ماده 2 همین قانون باید ش [...]

جایگاه انقلاب مشروطه در نظام حقوقی ایران

• 1,396 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:40

عضو هیات علمی دانشگاه تهران جایگاه انقلاب مشروطه در نظام حقوقی ایران را بررسی کرد [...]

دادنامه شماره 2047-2049 هیات عمومی دیوان عدالت اداری

• 1,397 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:22

دادنامه شماره 2047-2049 مورخ 1397 11 23 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری [...]

چگونگی شناسایی و توقیف حساب های بانکی

• 1,398 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:13

قانونگذار در ماده 19 قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی بیان می‌دارد مرجع اجراکننده رأی باید به درخوا [...]

کتابی درباره اجرای قصاص منتشر شد

• 1,398 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:11

کتاب «شرح مبسوط قانون مجازات اسلامی، اجرای قصاص» تألیف مسعود امامی، دبیر علمی شورای فقهی در مرکز تحق [...]

مراجعه 1933 نفر برای دریافت مجوز سقط درمانی (جسمانی) به مراکز پزشکی قانونی استان تهران

• 1,398 مشاهده
• زمان مطالعه : 1:39

در 12 ماهه سال 1397، 1933 نفر جهت دریافت مجوز سقط درمانی (جسمانی) به مراکز پزشکی قانونی استان تهران [...]