ضرورت استفاده از مجازات های جایگزین حبس برای کودکان
از دیرباز استفاده از مجازاتهای سالب آزادی یا حبس در مورد اطفال و نوجوانان، منتقدان زیادی داشته است زیرا این افراد اصولا زندان را روش بدی برای مقابله با جرم میدانند.
اسناد بینالمللی حقوق کودک نیز در مورد زندانی کردن کودکان، دو نکته را مطرح میکنند؛ اول اینکه حبس و محرومیت از آزادی کودک(چه بازداشت چه حبس) باید به عنوان آخرین راه چاره باشد و اگر کودک با تذکر و مجازاتهای جایگزین، مانند خدمات اجتماعی و جزای نقدی متنبه میشود، نباید از مجازات سالب آزادی استفاده شود. نکته دوم اینکه اگر ناگزیر شدیم در مورد کودک (فرد زیر 18 سال) از مجازات حبس استفاده کنیم، کوتاهترین زمان ممکن را برای وی درنظر بگیریم. برای مثال اگر کودکی با 10 روز نگهداری در کانون، متنبه و اصلاح میشود، نباید یک سال وی را در زندان نگهداری کرد.
اصولا در مورد مجازات سالب آزادی باید گفت، زندان از معدود روشهایی برای تنبیه فرد است که در اختیار داریم و به عبارت بهتر هرچند که مجازات زندان روش مثبتی برای تنبیه کردن مجرمان نیست اما این سوال مطرح است که در صورتی که فردی مرتکب تخلفی شد، اگر وی را به زندان نفرستیم، چگونه باید این فرد را تنبیه کرد؟ اینجاست که منتقدان زندان نیز پاسخی برای این سوال ندارند و در نهایت نیز باید گفت هیچ جامعهای نتوانسته با زندان مقابله و آن را حذف کند .
لازم به ذکر است که اولین زندانها نیز در جهان اسلام توسط حضرت علی(ع) ساخته شد و ایشان اعتقاد داشتند که زندان هم برای جامعه و خود فرد مفید است و هم اینکه باعث خضوع و خشوع فرد میشود. البته زندانهایی که توسط حضرت علی(ع) ساخته شدند، مانند زندانهای امروزی نبودند و اصولا نگهبان نداشتند.اما به طور کلی باید گفت هرچند میتوان انتقاداتی را به شیوه نگهداری افراد در زندان یا کانونهای اصلاح و تربیت و همچنین تاثیرات آن بر افراد( بزرگسالان و خردسالان) مطرح کرد اما برای اصلاح و جلوگیری از بزه، روش دیگری در اختیار نداریم. ضمن اینکه باید گفت از جهت نظری، پذیرش ایرادات به معنای حذف مجازات زندان نیست.
اما در مورد استفاده از مجازات حبس در مورد اطفال و نوجوانان همانگونه که پیشتر هم گفته شد، این مجازات باید تحت شرایطی صورت بگیرد. اصولا نباید این مجازات برای تمام تخلفاتی که کودکان مرتکب میشوند، درنظرگرفته شود. بنده مواردی را از نزدیک مشاهده کردم که اصلا خوشایند نبود. برای مثال کودکی برای سرقت دو کیلو گردو به بیش از دو ماه زندان محکوم شده بود. اینجا این سوال مطرح است که آیا اعمال این مجازات حبس در مورد تخلفات و جرایم کوچک فایدهای خواهد داشت؟ که البته باید گفت در این موارد زندان نه به لحاظ اقتصادی به صرفه است و نه به لحاظ اصلاح کودک موثر خواهد بود و نه اینکه جرم آنچنان سنگین بوده که کودک دوماه در کانون اصلاح و تربیت باشد. در برخی از کشورها برای این موضوع تدابیری اندیشیده شده و روشهای دیگری برای مجازات و اصلاح کودکان اعمال میشود. برای مثال تا چند سال پیش در کشور آلمان و در شهر برلین، کانون اصلاح و تربیت وجود نداشت اما اخیرا مسئولان این شهر به دنبال این هستند که کانون اصلاح و تربیتی با ظرفیت 10نفر ایجاد کنند. به عبارت دیگر در شهری با جمعیت حدود دو میلیون 500 هزار نفری در نهایت 10 نفر نوجوان بزهکار وجود دارد.
خوشبختانه در کشور ما نیز اتفاقات خوبی در مورد حبس کودکان در حال شکلگیری است. برای مثال اخیرا یکی از سالنهای کانون اصلاح و تربیت تهران تعطیل شده است و این به معنای کاهش حبسگرایی قضات در خصوص اطفال و نوجوانان است. این کاهش حبسگرایی را باید در راستای آموزشهای قوه قضاییه در این زمینه دانست که باعث شده قضات بیشتر از مجازاتهای غیرسالب آزادی در مورد کودکان استفاده کنند. به عبارت دیگر با توجه به اختیاری که قانون مجازات اسلامی به قضات داده، در مورد کودکان بیشتر از مجازاتهای جایگزین حبس استفاده کنند و خوشبختانه در این زمینه، روازنه شاهد صدور آرای خوبی از محاکم هستیم که در آن از روشهای خوبی برای مجازاتهای جایگزین استفاده میشود. همچنین اخیرا در لایحه پلیس اطفال که در معاونت حقوقی قوه قضاییه تدوین شده است، روشهای جدیدتری برای قضازدایی و دور کردن کودکان و نوجوانان از سیستم دادرسی پیشبینی شده است که امیدواریم به نتیجه برسد.
منبع : روزنامه قانون
چگونه چک را امضا کنید تا جعل نشود؟ راهکارهای حل اختلاف موجر و مستاجر
پست های مرتبط
تعیین 110 سکه مهریه کار دادگاهها را زیادتر میکند
تعیین 110 سکه مهریه کار دادگاهها را زیادتر میکند [...]
مهریه و وراثت در نکاح موقت
مهریه و وراثت در نکاح موقت [...]
عدالت کیفری کودکان از منظر جرم شناسی خانواده
عدالت کیفری کودکان از منظر جرم شناسی خانواده [...]
تغییر نگرش اجتماعی درباره حقوق کودکان با آموزش امکان پذیر است
کرمان - ایرنا- معاون حقوق بشر و امور بین الملل وزیر دادگستری گفت تغییر نگرش اجتماعی به موضوع حقوق کو [...]
لایحه امنیت زنان روی میز رئیس دستگاه قضا
لایحه تامین امنیت زنان در برابر خشونت حدود یکسال در قوه قضائیه معطل مانده است قوه قضائیه اصلاح کلی ی [...]
رای پرونده دکل نفتی قطعی نیست
رای پرونده دکل نفتی بدوی بوده و غیر قطعی است [...]
سه گام لازم برای تحقق استفاده وکلا از کارتخوان
در رابطه با اظهارات سخنگوی قوه قضائیه درباره استفاده وکلا از کارتخوان برای دریافت حق الوکاله خود و ا [...]
آعاز بررسی امکان حذف رسیدگی دو مرحله ای به برخی پرونده ها
اصلاح برخی مواد قانون آئین دادرسی کیفری در دستور کار است [...]