اعسار از پرداخت هزینه دادرسی
طبق ماده 504 قانون آیین دادرسی مدنی، معسر از هزینه دادرسی کسی است که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود به طور موقت قادر به تأدیه نیست.
بنابر تعریف فوق در دو صورت اعسار از هزینه دادرسی به وجود میآید؛ به علت اینکه دارایی شخص کفاف پرداخت هزینه دادرسی را نمیکند و نیز به این دلیل که شخص به دلیل عدم دسترسی به مال خود قادر به تأدیه نباشد. بر اساس ماده 276 قانون مدنی، مدیون نمیتواند مالی را که از طرف حاکم، ممنوع از تصرف در آن شده است، در مقام وفای به عهد تادیه کند. برای معاف شدن موقت از هزینه دادرسی شرایطی از قبیل تقدیم دادخواست اعسار؛ تاجر نبودن شخص؛ اثبات اعسار از تأدیه هزینه دادرسی و ایرانی بودن خواهان مورد نیاز است. در صورت تاجر بودن مدیون ورشکسته، بر اساس مقررات ورشکستی که در قانون تجارت آمده است، با او برخورد میشود. دادخواست اعسار به دو صورت ممکن است طرح شود؛ یکی به صورت دعوای مستقل و دیگری به شکل دعوای پیوسته به دعوای اصلی. (ماده 505 قانون آیین دادرسی مدنی) اگر معسر در مقام تجدیدنظرخواهی یا در مقام فرجامخواهی است باز هم میتواند ضمن همان درخواست تجدید نظر یا فرجام، دعوای معسر بودن از هزینه دادرسی را مطرح سازد.
دادگاه صالح به رسیدگی، دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به اصل دعوی را دارد یا در اصل دعوی حکم صادر کرده است. اما اظهار نظر در مورد اعسار از هزینه تجدیدنظرخواهی یا فرجامخواهی با دادگاه نخستینی است که رأی تجدیدنظرخواسته یا فرجامخواسته را صادر کرده است نه خود دادگاه تجدیدنظر یا مرجع فرجام. به این معنا که رسیدگی به دعوای اعسار هیچ وقت با دادگاه تجدیدنظر یا مرجع فرجام نیست.
اشخاصی که حکم اعسار میگیرند از پرداخت هزینه دادرسی به مفهوم اعم و نیز از پرداخت هزینه آگهیهای ابلاغ در روزنامه معافند (مفهوم ماده 55 قانون آیین دادرسی مدنی) و این هزینه باید از صندوق دادگستری پرداخت شود.
طبق ماده 507 قانون آیین دادرسی مدنی، مدیر دفتر ظرف 2 روز از تاریخ وصول دادخواست اعسار، پرونده را به نظر قاضی دادگاه میرساند تا چنانچه حضور شهود را در جلسه دادرسی لازم بداند، به مدعی اعسار اخطار شود که در روز مقرر شهود خود را حاضر کند. مدیر دفتر نسخه دیگر دادخواست را برای طرف دعوای اصلی ارسال و در ضمن، روز جلسه دادرسی را تعیین و ابلاغ میکند.
برای رسیدگی به دعوای اعسار در هر شکلی که مطرح شود، تشکیل جلسه رسیدگی با رعایت تمام تشریفاتی که برای جلسه رسیدگی در دیگر دعاوی لازم بوده، لازم است.
اصحاب دعوی (مدعی اعسار و طرف دعوای اصلی) برای وقت مقرر دعوت میشوند، حاضر کردن شهود بستگی به نظر دادگاه دارد، ممکن است دادگاه به همان شهادتنامه تفصیلی که ضمیمه دادخواست شده است، اکتفا کند و ممکن است از مدعی اعسار بخواهد که شهود خود را حاضر کند، البته خوانده دعوای اعسار هم میتواند دلایلی بر تمکن مدعی ارایه کند.
رای دادگاه در خصوص قبول اعسار حضوری محسوب میشود، یعنی اگر خوانده اعسار حاضر نشود و هیچ لایحهای هم نفرستد و حتی اگر ابلاغ اخطار هم در شکل قانونی بوده و از جلسه رسیدگی اطلاع حاصل نکرده باشد، حکم را از وضع حضوری خارج نمیکند.
در مورد قطعی بودن یا قابلیت تجدید نظر و فرجام بودن حکم اعسار، قانون نظر خاصی نداشته و مانند دیگر احکام است.
مدعی اعسار میتواند انواع دلایل را به دادگاه ارایه کند و در مقام اثبات دعوی برآید. معمولیترین راه اثبات، استفاده از شهود است که طبق ماده 506 قانون آیین دادرسی مدنی بیان شده است. این شهود حداقل دو نفر و باید آگاه از وضعیت مدعی باشند.
طبق ماده 507 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورت لزوم وظیفه احضار شهود با خود مدعی اعسار است و اگر مدعی اعسار شهود خود را احضار نکرد، دعوای او رد خواهد شد.
منبع : روزنامه حمایت
رای شماره 545 هیات عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال مصوبه مورخ 1392 9 26 کارگروه نظارت بر موسسات اعزام دانشجو به خارج کشور نظریه مشورتی
پست های مرتبط
تعیین 110 سکه مهریه کار دادگاهها را زیادتر میکند
تعیین 110 سکه مهریه کار دادگاهها را زیادتر میکند [...]
مهریه و وراثت در نکاح موقت
مهریه و وراثت در نکاح موقت [...]
وظیفه احضار شهود در دعوای اعسار با مدعی است
معسر از هزینه دادرسی کسی است که به واسطه عدم کفایت دارایی یا عدم دسترسی به مال خود به طور موقت قادر [...]
هزینه دادرسی امور حسبی مانند تقسیم ترکه، صدور حکم موت فرضی و … چه میزان است؟
هزینه دادرسی در امور حسبی منحصر به 9 مورد ذیل ماده 375 اصلاحی قانون امور حسبی است که به استناد بند 1 [...]
مصادیق ایفای ناروا
هرگاه شخصی بدون وجود حق و سبب قانونی، مالی به دیگری بپردازد، این پرداخت، ایفای ناروا است در مقابل ای [...]
نحوه احضار شهود به دادگاه در قانون چگونه است ؟
وضعیت گواهان و شهود، از حیث دعاوی کیفری و جزایی متفاوت است؛ به نحوی که برابر ماده 204 قانون آیین داد [...]
کاهش 33 درصدی جان باختگان تصادفات
در نوروز امسال با تدابیر و تلاشهای پلیس شاهد کاهش 33 درصدی جانباختگان در کشور بودیم [...]
آیین نامه تعرفه هزینه ایاب و ذهاب گواهان
در اجرای تبصره 3 ماده 560 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی و ماده 215 قانو [...]