روش های وصول چک برگشتی

1,443 مشاهده
زمان مطالعه : 7:15
مقالات

یکی از مشکلات حقوقی موجود در جامعه، که بسیاری از شهروندان با آن درگیر هستند، «دعاوی مربوط به چک به خصوص چک‌های برگشتی» است.

در صورتی که، چک بنا به دلایلی، با گواهی عدم پرداخت از سوی بانک مواجه شود، دارنده‌ چک برای مطالبه‌ وجه آن و رسیدن به حقوق خود، از چهار طریق می‌تواند اقدام کند: اقدام از طریق تقدیم شکایت کیفری: با توجه به قانون صدور چک با اصلاحات سال 1382، دارنده‌ چک می‌تواند بعد از دریافت گواهی عدم پرداخت از بانک مربوط، به طرفیت صادرکننده‌ چک، اقدام به طرح شکایت کیفری کند البته طرح شکایت کیفری منوط به این است که دارنده‌ چک مواعد 6 ماهه را رعایت کرده باشد یعنی اولا ظرف 6 ماه از تاریخ صدور چک، برای وصول وجه آن به بانک مراجعه کرده باشد. ثانیاً بعد از مراجعه به بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، اقدام به طرح شکایت کیفری کند. (ماده‌ 11 قانون صدور چک) بدیهی است شکایت کیفری فقط علیه صادرکننده‌ چک امکان‌پذیر است بنابراین علیه سایر اشخاص یعنی ضامن و ظهرنویس، نمی‌توان اقدام به شکایت کیفری کرد. از طرفی بر اساس اصلاحات قانون صدور چک در سال 1382، چک‌های وعده دار، بدون تاریخ، سفیدامضا، مشروط و نیز بابت تضمین انجام معامله، فاقد جنبه‌ کیفری اعلام‌شده است بنابراین در صورتی که هر کدام از این موارد اثبات شود، طرح شکایت کیفری به نتیجه نخواهد رسید. چرا که در این موارد، صادرکننده‌ چک قابل تعقیب کیفری نیست. (ماده‌ 13 قانون صدور چک) در نتیجه اقدام به صدور چک از سوی صادرکننده و برگشت آن توسط دارنده، در صورتی دارای اوصاف کیفری است که فرضاً به تاریخ روز بوده و بدون وعده صادر شده باشد و از طرفی، سایر شرایط نیز رعایت شده باشد. اقدام از طریق دایره‌ اجرای ثبت: چک «در حکم اسناد لازم‌الاجرا» است لذا دارنده‌ چک می‌تواند از طریق دایره‌ اجرای ثبت، صدور اجراییه علیه صادر‌کننده‌ چک را درخواست کند. (ماده‌ 2 قانون صدور چک) البته اقدام ثبتی از طریق ادارات ثبت اسناد و املاک، نیازمند وجود و تحقق شرایطی است که از جمله‌ این شرایط، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اقدام ثبتی فقط علیه صادرکننده‌ چک امکانپذیر است و مطابقت امضای چک با نمونه امضای صادر‌کننده در بانک باید گواهی شده باشد همچنین برای اقدام ثبتی، صادر‌کننده چک باید اموالی داشته باشد، و دارنده‌ چک نیز آن اموال را به اجرای ثبت معرفی کند؛ به‌علاوه، اقدام ثبتی نیازمند پرداخت نیم‌عشر اجرایی از سوی دارنده‌ چک است ضمن اینکه لاشه‌ چک هم در این مرحله، از دارنده‌ چک دریافت می‌شود. اقامه‌ دعوای تجاری از طریق تقدیم دادخواست‌: با توجه به اینکه چک همانند سفته و برات از جمله «اسناد تجاری» مندرج در قانون تجارت محسوب می‌شود بنابراین دارنده‌ چک می‌تواند علیه همه‌ مسئولان، اعم از صادرکننده و ظهرنویسان، تحت شرایطی، با تقدیم دادخواست مربوط، اقامه‌ دعوای تجاری کند. اقامه‌ دعوای تجاری، دارای مزایایی از قرار زیر است:

گواهی عدم پرداخت (که این گواهی، جایگزین واخواست در سفته و برات است) باید در ظرف پانزده روز یا چهل و پنج روز یا چهار ماه از تاریخ صدور چک (بر حسب مورد)، اخذ شده باشد. (مواد 315 و 317 قانون تجارت)

در ظرف یک سال یا دو سال (بر حسب مورد)، از تاریخ اخذ گواهی عدم پرداخت، اقدام به تقدیم دادخواست شود. (مواد 286 و 287 قانون تجارت)

اقامه‌ دعوای مدنی از طریق تقدیم دادخواست: دارنده‌ چک در هر حال، حق اقامه‌ دعوا علیه صادرکننده‌ چک را دارد که این امر، با تقدیم دادخواست به دادگاه‌های عمومی حقوقی و طبق تشریفات قانون آیین دادرسی مدنی صورت می‌گیرد و عموماً دارندگان چک از این روش، به عنوان آخرین مرحله استفاده می‌کنند.

منبع : روزنامه حمایت