از جمله وظایف زن در مقابل شوهر تمکین از اوست و به زنی که بدون دلیل قانع‌کننده‌ای از ادای وظایف زناشویی شانه خالی می‌کند اصطلاحا ناشزه گفته می‌شود.
زن وظیفه دارد از شوهر تمکین کند و به زنی که بدون داشتن دلیلی قانع‌کننده، از انجام وظایف زناشویی امتناع می‌کند، در اصطلاحا ناشزه می‌گویند و به این امتناع و سرپیچی، نشوز گفته می‌شود.
نشوز یک اصطلاح در فقه و حقوق اسلامی است که معنای آن تمکین نکردن، نافرمانی و عدم ایفای مسئولیت‌های زناشویی از طرف هر یک زوجین است. معمولا عده‌ای تنها به نافرمانی زن از طریق عدم تمکین نشوز می‌گویند. این در حالی است که در نوشته‌های فقهی، نافرمانی شوهر نیز نشوز نامیده می‌شود. البته ما در اینجا به نشوز زوجه می‌پردازیم.
چنانچه زوجه وظایف زناشویی‌اش در برابر همسر خود را انجام ندهد، زوج می‌تواند به دادگاه مراجعه و با شکایت، او را ملزم به انجام وظایفش کند. اگر عدم انجام وظایف زوجه در زندگی مشترک بدون دلیل باشد، حق نفقه از وی ساقط خواهد شد و بعدا نمی‌تواند نفقه‌اش را درخواست کند، ولی چنانچه عذر وی موجه باشد حق نفقه از او ساقط نخواهد شد.
دلایل رد دادخواست الزام به تمکین زوجه که توسط زوج مطرح می‌شود، می‌تواند یکی از موارد ذیل باشد:
زوج خانه مورد نیاز برای شروع یا ادامه زندگی مشترک را فراهم نکرده یا اثاثیه لازم برای زندگی مشترک را تهیه نکرده است. در چنین مواردی در واقع خود مرد یا زوج هم تمایلی به تمکین زوجه ندارد. اما باید توجه داشت دادخواست تمکین مستلزم تهیه مسکن و اثاثیه متناسب با شان زوجه است.
اگر زوجه بتواند اثبات کند که عدم تمکین او به دلیل سوء رفتار و سوء معاشرت زوج است، مثل ضرب و جرح، اعتیاد شدید، مصرف بی‌رویه الکل، توهین، تهدید و… دادخواست تمکینی که زوج طرح کرده است، رد می‌شود. استفاده از حق حبس زوجه هم از دلایل موجه عدم تمکین است. طبق ماده 1085 قانون مدنی، زن می‌تواند تا زمانی که مهریه او تسلیم نشده، از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد امتناع کند مشروط بر اینکه مهر او حال باشد و این امتناع، اسقاط کننده حق نفقه نخواهد بود.
توانایی نپرداختن نفقه زوجه نیز می‌تواند از دلایل موجه عدم تمکین باشد.
همچنین ممکن است زن بتواند اثبات کند که زوج به‌طور صوری درخواست تمکین داده و در عمل علاقه‌ای به ادامه زندگی و همسرش ندارد. این مورد می‌تواند از دلایل رد دادخواست الزام به تمکین باشد.
در پرونده‌ای، زوج در پیامک‌های زیادی که به زوجه داده بود، علاوه بر توهین به او، عنوان کرده بود که به زوجه علاقه ندارد و قصد ازدواج با شخص دیگری را دارد و… با ارایه مدارک فوق به قاضی شعبه در جلسه رسیدگی و البته تایید زوج، که این پیامک‌ها از تلفن همراه او بوده است، مشخص شد که در واقع شوهر تمایلی به تمکین زوجه و زندگی مشترک ندارد. همچنین در پرونده‌ای دیگر زوجه با شهادت همسایگان آپارتمان توانست اثبات کند که زوج به مدت 5 ماه منزل مشترک را ترک کرده است و بر همین اساس، درخواست تمکین زوج با توجه به ترک منزل توسط او رد شد.
عدم حضور زوجه در جلسه دادرسی نیز از دلایل رد درخواست تمکین به شمار می‌رود.
دعوای تمکین از دسته پرونده‌هایی نیست که مشمول اعتبار امر مختومه شود. به زبان ساده، رد دعوای تمکین باعث نمی‌شود که زوج نتواند مجدداً دادخواست تمکین بدهد. ولی اگر دلیل رد دادخواست تمکین از بین نرود، ارایه مجدد دادخواست تمکین از سوی زوج بی‌فایده خواهد بود. مگر اینکه دلیل جدیدی ارایه شود. به عنوان مثال، رد شدن دعوای تمکین شوهر به دلیل نداشتن مسکن بوده اما اگر زوج مسکن تهیه کند، می‌تواند به طور مجدد، دادخواست تمکین بدهد.
ترک منزل از ناحیه زوجه و تعلیق نفقه
زوج وظیفه دارد که در حد توانش منزلی مستقل و متناسب با شئون زوجه فراهم کند. حال اگر این منزل از جنبه شئون اجتماعی مطابق حال زن باشد ولی به‌سر بردن در آن منزل باعث شود که احتمال ضرر و زیان شرافتی یا بدنی (آزار و اذیت) زوجه برود، خروج او از منزل، نشوز و عدم اطاعت محسوب نمی‌شود و نفقه تا زمان برطرف شدن مشکل به وی تعلق خواهد گرفت.
بر اساس ماده 1115 قانون مدنی، اگر بودن با شوهر در یک منزل متضمن خوف ضرر بدنی یا مالی یا شرافتی برای زن باشد زن می‌تواند مسکن جداگانه تعیین کند و در صورت ثبوت مظنه ضرر مزبور محکمه حکم بازگشت به منزل شوهر نخواهد داد و مادام که زن در بازگشتن به منزل مزبور معذور است نفقه بر عهده شوهر خواهد بود.
منبع : روزنامه حمایت
پست های مرتبط
رای الزام به تمکین زوجه اعلامی است یا طبق ماده 4 قانون اجرای احکام مستلزم صدور اجرائیه است؟
رای الزام به تمکین زوجه اعلامی است یا طبق ماده 4 قانون اجرای احکام مستلزم صدور اجرائیه است؟ [...]
استدلال دادگاه تجدیدنظر داثر بر اینکه چون مسکن از مستثنیات دین بوره لذا معامله آن از مصادیق مجرمانه معامله به قصد فرار از دین محسوب نمی شود
استدلال دادگاه تجدیدنظر داثر بر اینکه چون مسکن از مستثنیات دین بوره لذا معامله آن از مصادیق مجرمانه [...]
نگاهی به روابط حقوقی زوجین در قانون مدنی
در ماده 1102 قانون مدنی آمده است همین که نکاح به‌طور صحت واقع شد، روابط زوجیت بین طرفین موجود و حقوق [...]
آشنایی با برخی قوانین آپارتمان نشینی
زندگی در مجتمعهای مسکونی، بدون آموزش و مدارا و مراعات تقریبا غیرممکن است؛ حتی قضیه آنقدر مهم و جدی [...]
صدور اجراییه بر عهده کیست و از چه مقامی تقاضای صدور اجراییه کنیم؟
در ماده 5 قانون اجرای احکام مدنی مصوب سال 1356 چنین آمده است صدور اجراییه با دادگاه نخستین است بنابر [...]
پیوست امنیتی برای صیانت از اطلاعات مردم و دستگاه ها تهیه شود
رئیس قوه قضاییه خواستار تهیه پیوست امنیتی برای امنیت داده ها و صیانت از اطلاعات مردم و دستگاه ها شد [...]
سوگند با قسامه چه تفاوت هایی دارد؟
جرایمی که مجازات آنها از نوع حد یا تعزیر باشد، به‌وسیله سوگند نفی یا اثبات نمی‌شود و فقط قصاص، دیه، [...]
حکم به بطلان دعوای طلاق زوج با استناد به قاعده لاضرر
محسن پارسا دادرس شعبه اول دادگاه عمومی حقوقی بخش رودهن با صدور دادنامه‌ای با استناد به اعلامیه جهانی [...]