نکاتی درباره حدود اختیازات ولی قهری در اموال فرزند
ولایت قهری در ادبیات حقوقی ایران شامل ولایت قهری خاص و عام می‌شود. ولی قهری خاص، پدر و جد پدری طفل هستند و هر یک از آنها می‌توانند برای اولاد تحت ولایت خود و برای زمانی که دیگری فوت کرده و خود نیز در قید حیات نیست، نماینده‌ای معین کند تا اداره امور طفل و نگهداری از او را به‌عنوان وصی در اختیار بگیرد، اما هیچ‌یک از پدر یا پدربزرگ پدری نمی‌توانند در صورت زنده بودن دیگری برای طفل وصی تعیین کند.
در صورت زنده بودن پدر یا جد پدری، ولایت طفل بر عهده آنهاست، ولی هر کدام از آنها می‌توانند برای بعد از فوت خود به شرط زنده نبودن دیگری، یک وصی تعیین کند تا اداره امور طفل را بر عهده بگیرد. در نتیجه، تا زمان زنده بودن هر کدام از پدر و جد پدری، نوبت به وصی نمی‌رسد.
درباره حدود اختیارات ولی قهری یعنی پدر و جد پدری در اموال فرزند، ذکر نکاتی خالی از لطف نیست که در این نوشتار به آن می‌پردازیم. ولی قهری فقط شامل پدر و جد پدری است چه فرزند دختر باشد یا پسر. مادر و خویشان مادری مطلقا ولایتی بر فرزند ندارند. بحث حضانت (نگهداری) فرزند با ولایت متفاوت است. ولایت قهری پدر و جد پدری از زمان تولد آغاز می‌شود و تا زمان بلوغ و رشد فرزند ادامه دارد. مگر اینکه طفل مجنون باشد که بعد از بلوغ نیز ولایت پدر و پدربزرگ پدری پابرجاست. در عمل، ولایت پدر بر جد پدری مقدم است و در عرف جامعه نیز چنین است که در صورت نبودن پدر یا صالح نبودن، توانایی نداشتن و … نوبت به جد پدری می‌رسد. گذشته از عرف و رویه قضایی، ماده 15 قانون حمایت خانواده مصوب سال 1353 که این ماده به نظر نسخ نشده است، بر اولویت پدر بر جد پدری دلالت دارد.
مطابق ماده 1183 قانون مدنی در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی، ولی قهری نماینده قانونی است. حتی اگر حضانت با مادر باشد.
ولی قهری باید از لحاظ جسمی و روحی توانایی اداره اموال مولی‌علیه را داشته باشد و همچنین سوء استفاده نکرده و مصلحت و غبطه فرزند را رعایت کند.
اگر یکی از پدر یا جد پدری در قید حیات نبوده یا صلاحیت لازم را از حیث ناتوانی، سوءاستفاده، کوتاهی و … نداشته باشد، ولایت با دیگری است.
اگر پدر یا جد پدری نباشد یا ولی قهری خود محجور شود (مثل دیوانه، سفیه یا ورشکسته) برای فرزند قیم منصوب می‌شود. (ماده 1195 قانون مدنی)
اگر یکی از اقربای فرزند یا رییس حوزه قضایی بتواند ثابت کند که پدر یا جد پدری موجب حیف و میل اموال صغیر شده است و غبطه را رعایت نمی‌کند، ولی قهری عزل می‌شود و جای وی قیم مشخص خواهد شد. (ماده 1184 قانون مدنی)
اگر خیانت ولی قهری ثابت نشده باشد اما دلایل قوی و قابل اعتنا برای خیانت او محتمل باشد مثل اعتیاد شدید پدر، در این صورت نیز دادگاه می‌تواند ولی قهری را عزل و به جای وی قیم مشخص کند.
اگر ولی قهری به دلیل پیری، ضعف بدنی، بیماری و … توانایی لازم برای اداره مطلوب اموال مولی‌علیه (فرزند) را نداشته باشد، دادگاه ضم امین می‌کند. به این صورت که فرد امینی را به ولی قهری منضم کند که امضای هر دو نفر آنها در اداره مال فرزند موثر خواهد بود.
اگر ولی قهری به دلیل حبس، غیبت، اشتغالات روزمره و… نتواند به امور فرزند رسیدگی کند و کسی را هم به جای خود مشخص نکرده باشد، دادگاه یک نفر امین را به صورت موقت برای تصدی و اداره اموال مولی‌علیه تعیین خواهد کرد. (ماده 1187 قانون مدنی)
پدر و جد پدری برای بعد از مرگ خود می‌توانند وصی تعیین کنند. (ماده 1192)
حدود اختیارات وصی را می‌تواند خود ولی قهری مشخص کند. در غیر این صورت همان اختیارات ولی قهری در اموال را داراست. (ماده 1190 قانون مدنی)
هرگاه وصی تعیین‌شده توسط ولی قهری از اداره اموال خودداری کند یا به دلیل حجر، سن زیاد، بیماری و معلولیت و …. توانایی لازم را نداشته باشد یا خیانت کند، خود به خود عزل می‌شود. (ماده 1191 قانون مدنی)
منبع : روزنامه حمایت
جلوگیری از اجرای حکم دادگاه در زمینه طلاق ، جرم است سهمیه بندی ثبت طلاق کانون خانواده را گرم می کند؟
پست های مرتبط
تحلیل مقایسه‌ای لایحه جدید مجازات اسلامی و قانون فعلی در گفت‌وگو با دکتر محمدعلی اردبیلی
تحلیل مقایسه‌ای لایحه جدید مجازات اسلامی و قانون فعلی در گفت‌وگو با دکتر محمدعلی اردبیلی [...]
نفقه فرزند چگونه محاسبه می‌شود؟
اگر پدری با داشتن امکانات مالی از پرداخت نفقه فرزندانش خودداری کند، این مساله بار کیفری دارد و فرزند [...]
دانش حقوقی یک ابزار قدرتمند و کارامد در دست نماینده مجلس است
یک وکیل دادگستری گفت دانش حقوقی می تواند به عنوان یک ابزار قدرتمند و کارآمد در دست نماینده مجلس باشد [...]
اداره امور صغیر، مجنون و سفیه
ولایت قهری به حق و تکلیفی گفته می‌شود که قانونگذار برای اداره اموال صغیر، مجنون و سفیه، به پدر و جد [...]
بهزیستی 5 هزار معتاد متجاهر را به خاطر بیماری پذیرش نکرد ، بازگشت 90 درصد معتادان به چرخه اعتیاد
رئیس کل دادگستری استان تهران گفت بهزیستی 5 هزار معتاد متجاهر را به خاطر بیماری پذیرش نکرد [...]
مالکی که آپارتمان خالی است ، باید هزینه های ساختمان را پرداخت کند
اگر مالک آپارتمانی در ملک خود سکونت نداشته باشد و آپارتمان خالی از سکنه باشد، آیا نباید هزینه‌های سا [...]
چگونه می توان جلوی سوء استفاده از سند گمشده واحد مسکونی را گرفت؟
در این گزارش، به بیان برخی نکات مهم درباره جلوگیری از سوء استفاده از سند گمشده منزل پرداخته شده است [...]
آشنایی با اصطلاحات حقوقی
آشنایی با اصطلاحات حقوقی [...]
