مختومه شدن پرونده در دادگاه
مختومه شدن پرونده در دادگاه، به این معناست که پس از تکمیل رسیدگی به آن توسط دادگاه یا دادسرا، بنا به دلایلی رسیدگی به آن خاتمه یافته یا برای تکمیل تحقیقات به مرجع دیگری ارسال شده است. در این میان متقاضی ممکن است پیامک مختومه شدن پرونده را نیز دریافت کند که بعضا می توان پس از مختومه شدن پرونده، نسبت به حکم صادره اعتراض کرد.
4تمامی دادگاه ها و مراجع قضایی، بر اساس تشریفات مقرر در قوانین آیین دادرسی مدنی و آیین دادرسی کیفری، به دعاوی رسیدگی و در نهایت رای صادر می کنند. زمانی که دادگاه رای صادر کرد، معمولا می توان با استفاده از روش هایی خاص در مهلت های مقرر، اقدام به اعتراض نسبت به آن کرد تا در صورت وجود شرایط لازم، رای نقض شود. اما اگر نسبت به حکم، اعتراض نشده یا اینکه اعتراض، نتیجه ای در بر نداشته باشد، اصولا حکم صادره، قطعی و لازم الاجراست.
در صورتی که حکم صادره قطعی و لازم الاجرا شود، می بایست از طریق واحد اجرای احکام، مورد اجرا قرار بگیرد. به همین دلیل گفته می شود که اگر دعوایی، قبلا بین افراد، مورد رسیدگی قرار گرفته و نسبت به آن، حکم قطعی صادر شده باشد، آن پرونده، اعتبار امر مختومه را داشته و قابل رسیدگی مجدد نیست.به طور کلی، زمانی که دعوای حقوقی یا کیفری در مراجع قضایی مطرح می شود، دادگاه با رعایت تشریفات قانونی، اقدام به رسیدگی به پرونده کرده و در نهایت، حکم یا قرار صادر می کند. در این شرایط، اصولا هر یک از طرفین دعوی که رای به زیان وی صادر شده است، قادر است تا با استفاده از روش های اعتراض به حکم، از قبیل تجدیدنظر خواهی، واخواهی، فرجام خواهی و غیره، نسبت به آن، معترض شود.
اما در صورت عدم اعتراض به حکم یا در صورتی که اعتراض به آن، نتیجه ای در بر نداشته باشد، در اصطلاح حقوقی، حکم، قطعی شده و احکامی که قطعیت پیدا می کنند، اصولا قابلیت اجرا شدن را خواهند داشت و به صورت حکم لازم الاجرا درمی آیند. یکی از آثار قطعی شدن حکم صادره، این است که رسیدگی توسط دادگاه، خاتمه پیدا کرده و دیگر دادگاه، در خصوص آن دعوی رسیدگی مجدد انجام نمی دهد که این موضوع، تحت عنوان اعتبار امر مختومه شناخته می شود.بر اساس بند 6 ماده 84 قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که دعوای مطرح شده در دادگاه، قبلا بین همان افراد یا قائم مقام آنها رسیدگی شده و در خصوص آن، حکم قطعی صادر شده باشد، پرونده اعتبار امر مختومه پیدا کرده و به همین دلیل، رسیدگی مجدد به همان دعوی امکان پذیر نخواهد بود.
اما سوالی که در این خصوص مطرح می شود، این است که مختومه شدن پرونده در دادگاه به چه معناست و منظور از پیامک مختومه شدن پرونده چیست؟ در پاسخ به این سوال، باید گفت که مختومه شدن پرونده در دادگاه، به این معناست که رسیدگی به پرونده، به صورت دائم یا موقت، توسط مرجع رسیدگی کننده، به پایان رسیده و دادگاه، با تکمیل تحقیقات لازم، رای یا حکم صادر کرده است. البته گاهی هم مختومه شدن پرونده، به این دلیل است که پرونده، به تشخیص مرجع رسیدگی کننده، باید برای تکمیل تحقیقات، به مرجع دیگری ارسال شود.لذا منظور از مختومه شدن پرونده، این است که در پی اتمام رسیدگی به پرونده، توسط مرجع حقوقی یا کیفری، دیگر موجبی جهت رسیدگی بیشتر به پرونده وجود ندارد. در این میان، گاهی، رای صادر می شود و گاهی هم، برای انجام سایر اقدامات، پرونده به مرجع دیگری ارسال می شود. البته مختومه شدن پرونده، به معنای آن نیست که دیگر امکان اعتراض به حکم وجود نخواهد داشت.
دلایل مختومه شدن پرونده در دادگاه
یکی از اصلی ترین و مهمترین دلایل مختومه شدن پرونده در دادگاه ها، این است که به دلیل تکمیل تحقیقات، رسیدگی به پرونده، به صورت دائمی یا موقتی، در آن مرجع خاتمه یافته و در پی آن، رای صادر شده است.علاوه بر این، در قانون مواعدی تحت عنوان مواعد مرور زمان کیفری تعقیب و رسیدگی تعیین شده است که بر اساس آن، برخی از جرایم، در صورتی که از تاریخ وقوع جرم تا مهلت های مشخص شده مورد تعقیب کیفری قرار نگرفته باشند، رسیدگی به آن پرونده توسط دادگاه، موقوف شده و دادگاه، پرونده را مختومه می کند.گفتنی است زمانی که دادگاه، صلاحیت ذاتی یا محلی برای رسیدگی به پرونده را ندارد، می بایست قرار عدم صلاحیت صادر کرده و پرونده را به مرجع صلاحیت دار ارجاع بدهد. در این موارد نیز، ممکن است دادگاه پس از صدور قرار عدم صلاحیت، پرونده را مختومه کند.همچنین، یکی دیگر از دلایل مختومه شدن پرونده، این است که در دعاوی کیفری که در دادسراها مورد رسیدگی قرار می گیرند، ممکن است بنا به دلایلی همچون پایان یافتن تحقیقات لازم توسط دادسرا و مواردی از این قبیل، پرونده برای ادامه رسیدگی و صدور حکم، به مرجع دیگری از قبیل دادگاه کیفری ارسال شده و سپس پرونده در دادسرا، مختومه شود.
مدت زمان مختومه شدن پرونده در دادگاه چقدر است؟
باید گفت که اصولا مختومه شدن پرونده در دعاوی حقوقی یا کیفری، کاملا بستگی به مرجع رسیدگی کننده دارد.به همین دلیل، زمانی که دادگاه، موضوع را مورد بررسی قرار داده و رسیدگی به آن پایان یافت یا بنا به دلایل دیگر همچون تکمیل تحقیقات در خصوص پرونده، به مرجع صلاحیت دار ارجاع داده شد، پرونده را مختومه اعلام می کند. لذا نمی توان مدت زمان مشخصی برای مختومه شدن و صدور رای در مورد پرونده تعیین کرد و این موضوع بستگی به دادگاه، نحوه رسیدگی آن و شلوغ یا خلوت بودن شعبه دارد.
پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه
مشاهده پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه، به این معنا است که مرجع رسیدگی کننده، با ملاحظه کلیه جوانب موضوع، اقدام به صدور رای در مورد پرونده کرده و طرفین دعوی، پس از دریافت پیامک مختومه شدن پرونده در دادگاه، می توانند اقدام به مشاهده رای در خصوص پرونده کنند. همچنین، مختومه شدن پرونده در دادسرا، ممکن است به این معنا باشد که پرونده به دادگاه کیفری ارسال شده است.افرادی که پیامک مختومه شدن پرونده را دریافت می کنند، باید از طریق سامانه ثنا، اقدام به مشاهده جزئیات مربوط به پرونده کنند. زیرا همانطور که می دانیم، در حال حاضر تمامی ابلاغیه های مربوط به دادگاه، از طریق سامانه ای تحت عنوان سامانه ثنا sana.adliran.ir ، به اصحاب دعوی ابلاغ می شود.
در صورت مختومه شدن پرونده در دادگاه می توان دوباره آن را به جریان انداخت؟
بر اساس قانون، در صورتی که رسیدگی توسط دادگاه، ختم شده و حکم قطعی نیز صادر شده باشد، باز هم در برخی موارد، می توان دوباره پرونده را به جریان انداخته و نسبت به حکم دادگاه، اعتراض کرد. اما در خصوص اینکه چگونه می توان مجددا پرونده مختومه را به جریان انداخت، می بایست علاوه بر روش هایی همچون تجدیدنظرخواهی و واخواهی که برای اعتراض به احکام غیرقطعی هستند، به اعاده دادرسی نیز اشاره کنیم.اعاده دادرسی کیفری، بر اساس قانون به این معناست که اگر یکی از دلایل مذکور در قانون وجود داشته باشد، می توان مجددا رسیدگی به پرونده مختومه را درخواست کرد. مثلا، زمانی که در دادگاه، ثابت شود که اسناد جعلی یا شهادت دروغ، منشا صدور حکم دادگاه بوده یا پس از آن، واقعه جدیدی کشف شده یا ادله ای ارائه شود که موجب اثبات بی گناهی مرتکب جرم باشد.همچنین در دعاوی حقوقی دلایلی وجود دارد که به استناد آنها، پرونده مختومه را می توان مجددا به جریان انداخت؛ مثل زمانی که حکم دادگاه، مورد ادعای خواهان نبوده یا در مفاد حکم، تضاد وجود داشته باشد. در حالتی هم که حکم دادگاه، خلاف شرع بوده یا اینکه پس از صدور رای دادگاه، اسناد جدیدی کشف شود که حقانیت فرد را اثبات کند، می توان اعاده دادرسی حقوقی را مطرح کرد.
منبع : روزنامه حمایت
رای هیات عمومی دیوان عدالت اداری در خصوص ممنوعیت اعطای ماموریت آموزشی برای رزمندگان رای شماره 2979 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
