طرح ایراد به دعوا هیچ ارتباطی به ایراد به اساس دادخواست ندارد؛ بلکه دادخواست به نحو صحیح و بدون نواقص، نگارش شده، اما دعوا قابل طرح و رسیدگی در آن شعبه یا شعب دیگر نبوده و امکان ورود به ماهیت دعوا نیز وجود ندارد.
ایراد به دعوا بسیار متفاوت تر از ایراد به دادخواست است. ایراد به دادخواست مربوط به شکل گیری جریان رسیدگی است و اینکه از ابتدای امر، دادگاه نمی بایست جلسه رسیدگی را تشکیل می داد. چراکه این ایراد، منجر به ارجاع پرونده به دفتر شعبه شده و در صورت عدم رعایت دستورات اداری دفتر، قرار رد دادخواست صادر می شود. اما ایراد به دعوا به معنای سرپیچی از الزامات قانونی مربوط به دعواست. طرح ایراد به دعوا هیچ ارتباطی به ایراد به اساس دادخواست ندارد؛ بلکه دادخواست به نحو صحیح و بدون نواقص، نگارش شده، اما دعوا قابل طرح و رسیدگی در آن شعبه یا شعب دیگر نبوده و امکان ورود به ماهیت دعوا نیز وجود ندارد.ایراد به مطرح بودن این موضوع دعوا در مرجعی دیگر، ایراد به اهلیت خواهان دعوا، ایراد به صلاحیت نوعی و شخصی قاضی شعبه، ایراد به سمت خواهان، ایراد به عدم توجه دعوا به خوانده، ایراد به نداشتن آثار قانونی بر دعوا، ایراد به ذی نفع نبودن خواهان، ایراد به مشمول بودن به اعتبار امر مختومه، ایراد به مرور زمان، ایراد به نامشروع بودن دعوا و ایراد به جزمی و قطعی نبودن دعوا در زمره ایراداتی است که مربوط به اصل دعوا بوده و مقنن در ماده ۸۴ قانون آیین دادرسی مدنی به آنها پرداخته است.
بر اساس ماده ۸۴ این قانون، «در موارد زیر خوانده می تواند ضمن پاسخ نسبت به ماهیت دعوا ایراد کند:
۱- دادگاه صلاحیت نداشته باشد.
۲- دعوا بین همان اشخاص در همان دادگاه یا دادگاه هم عرض دیگری قبلا اقامه شده و تحت رسیدگی باشد و یا اگر همان دعوا نیست دعوایی باشد که با ادعای خواهان ارتباط کامل دارد.
۳- خواهان به جهتی از جهات قانونی از قبیل صغر، عدم رشد، جنون یا ممنوعیت از تصرف در اموال در نتیجه حکم ورشکستگی، اهلیت قانونی برای اقامه دعوا نداشته باشد.
۴- ادعا متوجه شخص خوانده نباشد.
۵- کسی که به عنوان نمایندگی اقامه دعوا کرده از قبیل وکالت یا ولایت یا قیمومت، سمت او محرز نباشد.
۶- دعوای طرح شده سابقا بین همان اشخاص یا اشخاصی که اصحاب دعوا قائم مقام آنان هستند، رسیدگی شده و نسبت به آن حکم قطعی صادر شده باشد.
۷- دعوا بر فرض ثبوت اثر قانونی نداشته باشد، از قبیل وقف و هبه بدون قبض.
۸- مورد دعوا مشروع نباشد.
۹- دعوا جزمی نبوده بلکه ظنی یا احتمالی باشد.
۱۰- خواهان در دعوای مطروحه ذی نفع نباشد
۱۱- دعوا خارج از موعد قانونی اقامه شده باشد.»
همچنین قانونگذار در ماده ۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی بیان کرده است: «در مورد بند (۱) ماده (۸۴) هرگاه دادگاه خود را صالح نداند، مبادرت به صدور قرار عدم صلاحیت کرده و طبق ماده (۲۷) عمل می کند و در مورد بند (۲) ماده (۸۴) هرگاه دعوا در دادگاه دیگری تحت رسیدگی باشد، از رسیدگی به دعوا خودداری کرده، پرونده را به دادگاهی که دعوا در آن مطرح است، می فرستد و در سایر موارد یادشده در ماده (۸۴) قرار رد دعوا صادر می کند.»مساله قابل ذکر، فرضی است که بیش از یک خواسته در دادخواست عنوان شده است. در این صورت اگر نسبت به یکی از خواسته ها و نه همه آنها، ایراد شکلی وجود داشته باشد، توصیه می شود که خوانده یا وکیل او ظرف مهلت مقرر قانونی، با طرح ایراد به بخشی از دعوا، نسبت به الباقی دعوا، دفاع ماهوی یا ایراد ماهوی مطرح کنند.
منبع : روزنامه حمایت