رای شماره های 396 و 397 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
رأی شماره های ۳۹۶ و ۳۹۷ هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع: حکم مقرر در نظریه شماره ۲۰۶۵۷۲ ـ ۱۳۹۹/۴/۲۹ سازمان اداری و استخدامی کشور در خصوص مبنای برخورداری از مزایای پیشبینی شده برای جانبازان ۱ـ در فرض اظهارنظر کمیسیون پزشکی ۲ـ قابل اعمال دانسته نه از تاریخ اظهارنظر کمیسیون پزشکی در حاکمیت قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شد
۳۰/۳/۱۴۰۱ ۰۰۰۰۵۷۷شماره
بسمه تعالی
جناب آقای اکبرپور
رئیس هیأتمدیره و مدیرعامل محترم روزنامه رسمی جمهوری اسالمی ایران
یک نسخه از رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره دادنامههای ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۳۹۶ و ۱۴۰۱۰۹۹۷۰۹۰۵۸۱۰۳۹۷
مورخ ۱۴۰۱/۳/۳ با موضوع: »حکم مقرر در نظریه شماره ۲۰۶۵۷۲ـ ۱۳۹۹/۴/۲۹ سازمان اداری و استخدامی کشور در خصوص مبنای برخورداری از مزایای پیشبینی شده برای جانبازان ۱ـ در فرض اظهارنظر کمیسیون پزشکی ۲ـ قابل اعمال دانسته نه از تاریخ اظهارنظر کمیسیون پزشکی در حاکمیت قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار تشخیص و ابطال شد.« جهت درج در روزنامه رسمی به پیوست ارسال میگردد.
مدیرکل هیأت عمومی و هیأتهای تخصصی دیوان عدالت اداری ـ یدهللا اسمعیلیفرد
تاریخ دادنامه: ۱۴۰۱/۳/۳ شماره دادنامه: ۳۹۷ ـ ۳۹۶
شماره پرونده: ۰۰۰۲۴۵۷ و ۰۰۰۰۵۷۷
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
شاکی: آقایان عزت اله مولی زاده و علی پناه پور
موضوع شکایت و خواسته: ابطال نظریه شماره ۲۰۶۵۷۲ـ ۱۳۹۹/۴/۲۹ سازمان اداری و استخدامی کشور
گردش کار: شاکیان به موجب دادخواستهای جداگانه ابطال نظریه شماره ۲۰۶۵۷۲ـ ۱۳۹۹/۴/۲۹ سازمان اداری و استخدامی کشور را خواستار شده و در جهت تبیین خواسته اعالم کردهاند که:
"براساس تبصره )الف( ماده ۸۷ برنامه ششم توسعه، بنیاد شهید و امور ایثارگران موظف است رزمندگان ۸ سال دفاع مقدس را که صورت سانحه بالینی هم زمان مجروحیت ندارند اما مجروحیت آنان توسط کمیسیون پزشکی نهاد اعزامکننده احراز میگردد به عنوان جانباز تلقی و حداقل ۵ %جانبازی به آنها تعلق میگیرد. اجرای این تبصره مانع از احراز جانبازی بیش از درصد مذکور توسط بنیاد شهید و امور ایثارگارن نمیباشد. همچنین بر اساس بند )ت( ماده ۸۸ برنامه ششم توسعه، دولت مکلف است طبق بودجه سنواتی و به منظور حمایت از رشادتهای رزمندگان ۸ سال دفاع مقدس که حداقل ۶ ماه سابقه حضور در جبهه دارند و جانبازان زیر ۲۵% جانبازی و آزادگان با کمتر از ۶ ماه سابقه اسارت و همسران و فرزندان آنان تسهیالت رفاهی، معیشتی، بهداشتی، درمانی و فرهنگی از جمله بند ۶( ث( یعنی بهرهمندی از امتیازات یک مقطع تحصیلی باالتر مطابق قـوانین مربوطه و برای رزمندگان با حداقل ۶ مـاه حضور داوطلبانه در دفاع مقدس در حقوق و مزایای اجتماعی ارائه نماید.
در خصوص بهرهمندی جانبازان از یک مقطع تحصیلی باالتر هیچ گونه ابهامی نبوده و منظور از قوانین مربوطه در بند ۶( ث(، ماده ۱۸ قانون تسهیالت استخدامی و اجتماعی جانبازان میباشد که مقرر داشته کلیه دستگاههای مشمول این قانون مکلفند نسبت به احتساب یک مقطع تحصیلی باالتر از نظر امتیازات شغلی و سایر امتیازات مقرر در قوانین و مقررات مربوط برای جانبازان اقدام و حقوق و مزایای آنان را مطابقت نمایند. ولی در خصوص قسمت دوم بند ۶( ت( یعنی بهرهمندی رزمندگان ابهاماتی وجود داشت که طی استفساریه صورت گرفته از مجلس شورای اسالمی ابهام برطرف و در تاریخ ۹۸/۱/۲۸ به تأیید شورای نگهبان رسید و به این ترتیب رزمندگان نیز مشمول دریافت یک مقطع تحصیلی باالتر و بهرهمندی از مزایای مالی و استخدامی قرار گرفتند و هم اکنون همکاران شاغل از مزایای آن استفاده مینمایند. با عنایت به توضیحات داده شده اینجانب عضو غیر هیأت علمی دانشگاه فرهنگیان خوزستان که چند ماه بعد از بازنشستگی )تاریخ بازنشستگی ۱۳۹۷/۱۲/۱ )مشمول جانبازی ۵ %تبصره )الف( ماده ۸۷ برنامه ششم توسعه گردیدم و مراتب طی نامه ۱۳۰۲۰/۸۲۰/۶۴۴۶ ـ ۹۸/۶/۲ بنیاد شهید و امور ایثارگران منطقه یک اهواز به دانشگاه فرهنگیان اعالم گردید، دانشگاه نیز نسبت به اصالح احکام حقوقی اینجانب بر اساس تبصره ۳ و ۴ ماده ۲۱ آییننامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی دانشگاه، قانون برنامه ششم توسعه و نیز مواد ۳ و ۱۸ قانون تسهیالت استخدامی و اجتماعی جانبازان و ماده ۲۸ قانون جامع خدماترسانی به ایثارگران اقدام نمود.
بر اساس تبصره ۳ ماده ۲۱ آییننامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی به عضوی که از سوی مراجع ذیصالح واجد دریافت مزایای ایثارگری شناخته میشود عالوه بر پایههای استحقاقی مندرج در ماده ۲۱ از پایههای ایثارگری مطابق جدول ذیل تبصره برخوردار میگردد. همچنین بر اساس تبصره ۴ ،جانبازان )با هر درصدی( مشمول جدول تبصره ۳ ،از حقوق و مـزایای یک مقطع تحصیلی باالتر برخوردار میگردند که این امر توسط امور اداری دانشگاه در احکام کارگزینی اعمال و پس از واریزی کسورات بازنشستگی سهم کارمند و کارفرما توسط اینجانب، پرونده جهت بررسی و اصالح حکم بازنشستگی طی نامه شماره ۵۱۳۰۰/۵۷۰/۲۱۰ ـ ۹۹/۸/۱۲ به سازمان بازنشستگی استان خوزستان ارسال گردید. متأسفانه سازمان بازنشستگی استان، جانبازان مشمول تبصره )الف( ماده ۸۷ را علیرغم وجود قوانین واضح و روشن فوقاالشاره مشمول برخورداری از مزایای یک مقطع تحصیلی باالتر ندانسته و از صدور حکم اصالحی استنکاف و دستگاههای مشمول بند )ب( ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه را فقط مشمول تبصره ۳ ماده ۲۱ آییننامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی، یعنی دریافت یک پایه ایثارگری میداند و این موضوع به استناد استعالم صورت گرفته از طریق امور مدیریت مشاغل و نظامهای پرداخت سازمان اداری و استخدامی و کسب نظریه ۲۰۶۵۷۲ـ ۱۳۹۹/۴/۲۹ موضوع بند ۱ نامه ۱۲۵۵/ص/۲۵۰۱۲ ـ ۹۹/۶/۶ سازمان بازنشـستگی استان خوزستان طی نامه ۲۳۱۹/ص/۲۵۰۱۲ـ ۹۹/۱۰/۱۰ به دانشـگاه فرهنگیان خوزستان اطالع داده شـد که این بخشنامه مغایر مستندات زیر میباشد:
۱ـ مطابق رأی هیأت عمومی دیوان عدالت اداری به شماره ۹۱۵ ـ ۹۱/۱۲/۷ برخورداری از امتیازات مصرح قانونی جانبازان محدود به زمان اشتغال مشموالن قانون نمیباشد .
۲ـ براساس بند )ث( ماده ۸۸ برنامه ششم توسعه جانبازان زیر ۲۵ ،%آزادگان وخانوادههای آنان و نیز رزمندگان از مزایای مشخصی ازجمله یک مقطع ادامه تحصیلی باالتر در مزایای استخدامی بهرهمند میگردند )بند ۶ ت(. در خصوص جانبازان و آزادگان بر اساس
قوانین جامع ایثارگارن )ماده ۲۸ )و ماده ۱۸ قانون تسهیالت استخدامی و اجتماعی جانبازان و تبصره ماده ۲۱ قانون حمایت از آزادگان بهرهمندی از یک مقطع تحصیلی باالتر وجود داشته است ولی در خصوص رزمندگان پس از اخذ استفساریه از مجلس شورای اسالمی و تأیید شورای نگهبان باالخره در اردیبهشت ماه ۹۸ این گروه از ایثارگران نیز مشمول بند ۶( ث( ماده ۸۸ گردیدند. با توجه به اینکه بر اساس نظر سازمان بازنشستگی استان، جانبازان موضوع تبصره )الف( ماده ۸۷ مشمول دریافت یک مقطع تحصیلی باالتر با وجود قوانین ایثارگران و برنامه ششم توسعه نمیباشند ولی رزمندگان میتوانند از مزایای یک مقطع باالتر استفاده نمایند این امر خالف اصل برابری میباشد و نمیتوان یک بخش از مشموالن بند ۶( ت( ماده ۸۸ را تنها در نظر گرفته و به آن امتیاز داد و از بخش دیگر بند که صراحتًا در قانون برای آن پیشبینی مزایا گردیده سلب امتیاز کرد. مطمئنًا چنین تفسیری اراده قانونگذار نبوده و نمیباشد. ضمن اینکه با وجود این همه قوانین واضح استناد به برداشتهای شخصی دربرابر نص، مسموع نمیباشد.
۳ـ در رأی هیأت تخصصی دیوان عدالت اداری به شماره ۲۲۱ـ ۹۷/۷/۲۵ ،رئیس امور حقوقی و قوانین سازمان امور اداری و استخدامی کشور صراحتًا به امتیاز یک مقطع تحصیلی باالتر برای جانبازان بر اساس بند ۶( ث( ماده ۸۸ صحه گذاشته است. همچنین در بخش
ثالثًا رأی نیز به این موضوع اشاره گردیده است.
۴ـ مطابق تبصرههای ۳ و ۴ ماده ۲۱ آییننامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی دانشگاهها )آییننامه قدیم( و نیز تبصرههای ۴ ،۹ و ۱۰ ماده ۲۱( آییننامه جدید استخدامی اعضای غیر هیأت علمی(، جانبازان تابع قوانین و مقررات خاص خود و مشمول دریافت یک مقطع تحصیلی باالتر میباشند.
۵ ـ در بند )ب( ماده ۲۰ قانون برنامه پنجم توسعه که سازمان بازنشستگی در جوابیه خود به شماره ۲۳۱۹/ص/۲۵۰۱۲ـ ۹۹/۱۰/۱۰ به آن استناد کرده است تأکید شده است که دانشگاهها و ... بدون الزام به رعایت قوانین و مقررات عمومی حاکم بر دستگاههای دولتی به ویژه قانون محاسبات و قانون مدیریت خدمات کشوری و ... فقط در چارچوب مصوبات و آییننامههای مالی، استخدامی و ... مصوب هیأت امنا عمل مینمایند. بنابراین امور اداری دانشگاه به درستی و بر اساس آییننامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی و نیز قوانین مربوط به ایثارگران نسبت به اعطای یک مقطع تحصیلی باالتر اقـدام نموده است. حال چـرا سازمان بازنشستگی بـه استناد خود پایبند نبوده و مانع اجرای تبصره ۴ ماده ۲۱ آییننامه استخدامی اعضای غیر هیأت علمی دانشگاه میشود جای سوال دارد؟
۷ ـ در بند ۲ بخشنامه ۱۲۵۵/ص/۲۵۰۱۲ـ ۹۹/۶/۶ سازمان بازنشستگی استان با اذعان به قانونی بودن جانبازان تبصره )الف( ماده 7بین این گروه از جانبازان با سایر جانبازان تفاوت قائل گردیده که برخالف اصل برابری جامعه میباشد. در این خصوص قوانین جانبازان و قوانین حاکم بر کشور هرجا الزم بوده بهرهمندی مشموالن از مزایا را بر اساس درصد جانبازی مشخص نموده و هرجا هم مزایایی جنبه عمومی داشته درصدی مشخص ننموده و سکوت اختیار نموده است و در خصوص زمان جانبازی نیز هیچ تفکیکی بین جانباز انقالب یا جنگ و یا جانباز مدافع حرم قائل نشده است و اعطای یک مقطع تحصیلی باالتر به جانبازان یک امتیاز ارفاقی برای کلیه جانبازان با هر درصدی میباشد و بر اساس قوانین موجود، ایثارگران تابع قانون جامع خدمات رسانی به ایثارگران و سایر قوانین مربوطه میباشد." متن نظریه مورد شکایت به شرح زیر است:
"معاون محترم فنی ـ صندوق بازنشستگی کشور
با سالم و احترام
بازگشت به نامه شماره ۱۴۶۳۱/ص/۲۲۰ ـ ۱۳۹۸/۹/۲۶ اعالم میدارد: چنانچه جانبازان دوران پیروزی انقالب اسالمی و یا جنگ تحمیلی )اعم از شاغل و بازنشسته( قبل از تصویب قانون نظام هماهنگی پرداخت کارکنان دولت در دستگاه اجرایی شاغل بوده ولیکن مراتب جانبازی آنان اخیرًا توسط مراجع ذیربط تأیید گردیده است، مبنای برخورداری از مزایای پیشبینی شده، تاریخ تطبیق با قانون نظام هماهنگ میباشد. لکن در صورتی که بعد از تصویب قانون مذکور شاغل شده باشند، از زمان ایجاد رابطه استخدامی با دستگاه در شمول برخورداری از امتیازات مقرر خواهند بود. برای آن دسته از جانبازانی که در اجرای تبصره ذیل بند )الف( ماده ۸۷ قانون برنامه پنجساله ششم برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی ایران درصد جانبازی اخذ نموده اند، مبنای برخورداری از مزایای پیشبینی شده تاریخ الزماالجرا شدن این قانون میباشد. ـ رئیس امور مدیریت مشاغل نظامهای پرداخت سازمان امور اداری و استخدامی کشور" علیرغم ابالغ دادخواست و ضمائم آن به طرف شکایت تا زمان صدور رأی در هیأت عمومی دیوان عدالت اداری پاسخی واصل نشده است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ ۱۴۰۱/۳/۳ به ریاست معاون قضایی دیوان عدالت اداری در امور هیأت عمومی و با حضور معاونین دیوان عدالت اداری و رؤسا و مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد و پس از بحث و بررسی با اکثریت آراء به شرح
زیر به صدور رأی مبادرت کرده است.
رأی هیأت عمومی
براساس تبصره بند »الف« ماده ۸۷ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی ایران مصوب سال ۱۳۹۵« :بنیاد شهید و امور ایثارگران مو ّظف است رزمندگان هشت سال دفاع مقدس که صورت سانحه بالینی همزمان مجروحیت را ندارند اما مجروحیت آنها توسط کمیسیون پزشکی نهاد اعزامکننده )نیروهای مسّلح( احراز میگردد را به عنوان جانباز تلّقی نماید و حداقل پنج درصد جانبازی به آنها تعّلق میگیرد.« هرچند احکام مقرر در قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی ایران از تاریخ ۱۳۹۶/۱/۱ الزماالجرا است، ولی احراز جانبازی موضوع تبصره بند »الف« ماده۸۷ قانون مذکور به تشکیل کمیسیون پزشکی در حاکمیت قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی ایران و اظهارنظر آن کمیسیون درخصوص مجروحیت رزمندگان منوط است و بر همین اساس حکم مقرر در نظریه شماره ۲۰۶۵۷۲ـ ۱۳۹۹/۴/۲۹ سازمان اداری و استخدامی کشور که بر اساس آن مقرر شده است که: »برای آن دسته از جانبازانی که در اجرای تبصره ذیل بند )الف( ماده ۸۷ قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی ایران درصد جانبازی اخذ نمودهاند، مبنای برخورداری از مزایای پیشبینی شده تاریخ الزماالجرا شدن این قانون میباشد«، از جهت آنکه برخورداری از مزایای مربوطه را در فرض اظهارنظر کمیسیون پزشکی از تاریخ ۱۳۹۶/۱/۱ و نه از تاریخ اظهارنظر کمیسیون پزشکی در حاکمیت قانون برنامه پنجساله ششم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی ایران قابل اعمال دانسته، مغایر با قانون و خارج از حدود اختیار است و مستند به بند ۱ ماده ۱۲ و ماده ۸۸ قانون تشکیالت و آیین دادرسی دیوان عدالت اداری مصوب سال ۱۳۹۲ ابطال میشود.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
معاون قضایی دیوان عدالت اداری ـ مهدی دربین
منبع : روزنامه رسمی
مشکلات سامانه ثبت آنی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور-قسمت پایانی رای شماره 383 هیات عمومی دیوان عدالت اداری
