شاهدان پولی؛ پیامد و راهکارها
یک وکیل دادگستری:
ادله دادرسی باید علمی شود نه اقناعی
حضور وکلا در دعاوی برملا کننده شاهد دروغین است
یک وکیل دادگستری تاکید کرد که با جایگزینی شیوههای قدیمی دادرسی با شیوههای جدید، میتوان به ادله علمی بیش از ادله اقناعی توجه کرد تا به این ترتیب از شکلگیری شاهدان پولی جلوگیری شود.
غلامحسین رییسی در گفتوگو با خبرنگار حقوقی خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، درباره دلایل شکلگیری پدیده «شاهدان پولی» اظهار کرد: پس از اصلاح قانون مدنی در حوزه ادله اثبات دعوا یک تغییر اساسی رخ داد و از شهود به عنوان بینه شرعی یاد شد. بیتوجهی به شرایط دقیق آن سبب شد که خود به خود اعتبار شهادت نسبت به اسناد رسمی بیشتر شود و حتی بتوان با تاکید بر شهادت شهود، اعتبار اسناد رسمی را زیر سوال برد.
وی افزود: در نظام کیفری نیز شهادت به طور مشخص اعتبار بالایی در جرایم حدی، قصاص و تعزیرات یافت و اعتبار بیش از اندازهای بدون توجه به شرایط شهادت، به شاهد داده شد. این امر سبب ایجاد بازاری شد که امروز موجبات نگرانی مقامات قضایی را نیز فراهم کرده و این پدیده به «شاهد پولی» معروف شده است.
این وکیل دادگستری بستر شکلگیری شاهدان پولی در نظام قضایی ایران را «دادن اعتبار بیش از اندازه به شهود» عنوان و خاطرنشان کرد: اگر قاضی دقت خاصی به خرج دهد و سوالات ظریف و دقیق از شاهد بپرسد، دست شاهد دروغین رو میشود.
رییسی همچنین حضور وکلا در دعاوی را برملا کننده شهود دروغین دانست و گفت: وکیل میتواند با طرح سوالات مختلف از شاهد حتی در موردی که شاهد تحت تعلیم واقع شده باشد، تقلبی بودن او را برای دادگاه روشن کند تا از این طریق بازار چنین افرادی کساد شود.
وی در عین حال ابراز کرد: البته نباید گفت که دادگاهها چشمبسته شاهدان را میپذیرند؛ اما به هر حال ممکن است برخی دادگاهها به سبب حجم بالای کار و وجود برخی مشکلات، وقت کافی برای احراز شرایط شهود نداشته باشند.
رییسی تاکید کرد: ضرورت دارد مقامات عالیه کشور در قوای قضاییه و مقننه حضور جدی وکلا و اجباری شدن وکیل در تمامی مراحل دادرسی را مدنظر قرار دهند زیرا یکی از راهکارهایی که میتواند بازار این دغلکاری را از بین ببرد، این است که دو طرف وکیل داشته باشند و اگر یک طرف دعوا به ادله نادرست متوسل شد با سوالات دقیق و ظریفی که وکیل طرف دیگر میپرسد، دادگاه به حقیقت ماجرا دست یابد.
این وکیل دادگستری در خصوص راهکارهای مقابله با پدیده شاهدان پولی اظهار کرد: همانطور که رییس قوه قضاییه نیز اشاره کرده، تعداد چنین شاهدانی اندک است اما وقت آن رسیده که در نظام قضایی کشور، شیوههای قدیمی ادله دادرسی متحول شود و به شیوههای مدرن کشف جرم و دستیابی به حقیقت دست پیدا کنیم.
وی با بیان اینکه «سیستم ادله آیین دادرسی کیفری ما معنوی و اقناعی بوده و از کارآمدی لازم برخوردار نیست»، ادامه داد: جامعه ما نیاز به سیستم ادله علمی دارد و وقتی که به طور علمی، کشف جرم یا حقیقت صورت گیرد طبیعی است که بازاری برای شهادت دروغ به مفهومی که مورد نظر رییس قوه قضاییه بوده، باقی نخواهد ماند.
رییسی با تاکید بر لزوم جایگزینی ادله علمی در آیین دادرسی کیفری با ادله اقناعی، افزود: اگر ادله آیین دادرسی ما علمی شود، میتوان برای کشف حقیقت با حذف شهادت در برخی مواقع و سختتر کردن شرایط شاهد، اقدام کرد.
وی یادآور شد: اگرچه عدالت، شرط اصلی شاهد است اما اصل بر این است که همه عادلند و کشف اینکه چه کسی از عدالت خارج است، کار بسیار مشکلی است. بر همین اساس معمولا هر طرف پرونده شخص نزدیک و همسو با خود را به عنوان شاهد معرفی میکند.
این وکیل دادگستری با بیان اینکه «معمولا شاهد بیغرض نیست»، گفت: شاهدان معمولا احساسات دارند و جانب کسی را که از سوی او معرفی شدهاند، میگیرند. پس نمیتوان عدالت واقعی شاهدان را احراز کرد و چنین ابزاری در اختیار دادگاه نیست.
رییسی اضافه کرد: باید شهادت در مقابل اسناد رسمی و در دعاوی مهم پذیرفته نشود تا افراد در مقابل گرفتن وجه و شریک شدن در منافع، حاضر به شهادت دروغ نشوند. اگر شهادت در پروندهها و جرایم مهم حذف شود، بازاری برای ریاکاری و شهادت دروغ باقی نخواهد ماند.
جزئیات معافیتهای بخشودگی سنی مشمولان میراث ملی و تعارض مالکیتها
پست های مرتبط
حقوق متهم و شاکی در رسیدگی های کیفری
حقوق متهم و شاکی در رسیدگی های کیفری [...]
اثبات زوجیت
اثبات زوجیت [...]
تهدید و تطمیع قربانیان تجاوز
تهدید و تطمیع قربانیان تجاوز [...]
چگونه میتوان از حافظه شاهدان عینی مراقبت کردتا احتمال خطای آنها به حداقل برسد؟
چگونه میتوان از حافظه شاهدان عینی مراقبت کردتا احتمال خطای آنها به حداقل برسد؟ [...]
چگونگی اثبات ضرب و جرح در دعاوی خانوادگی
در قانون شیوههای مختلفی برای اثبات یک عمل مجرمانه وجود دارد یکی از اولین و بدیهیترین این شیوهها ا [...]
شهادت یا گواهی و جرم شهادت کذب
شهادت عبارت است از اینکه شخصی به نفع یکی از اصحاب دعوی و بر ضرر دیگری اعلام اطلاع و خبر از وقوع امری [...]
سوال از شاهد طرف مقابل
سوال از شاهد طرف مقابل نهاد بسیار مهمی در آیین دادرسی نظام حقوقی کامن لو می باشد که در داوریهای بین [...]
کسب درآمد از شهادت کذب رواج یافته است
شاهد با شهادت خود میتواند سرنوشت نهایی یک پرونده حقوقی و جزایی را تغییر دهد شاهد وقتی در دادگاه حاض [...]