تابعیت مادر بر تابعیت طفل تاثیری ندارد

7,523 مشاهده
زمان مطالعه : 4:45
مقالات

لازم به ذکر است که طبق ماده 982 قانون مدنی اشخاصی که تحصیل تابعیت ایرانی را می‌کنند از تمامی حقوقی که برای ایرانیان مقرر است بهره‌مند می‌شوند، اما نمی‌توانند تصدی شغل‌هایی چون ریاست جمهوری، وزارت، استانداری، فرمانداری و... را عهده‌دار بشوند.

در نظام حقوقی ایران تابعیت مادر بر تابعیت طفل تاثیری ندارد. ولی در برخی از کشورها تابعیت از طریق مادر نیز به طفل منتقل می‌شود و طفل از همان بدو تولد دارای تابعیت مضاعف می‌شود. قانون ایران، برای جلوگیری از به وجود آمدن تابعیت مضاعف بر اثر متولدشدن طفل از پدر ایرانی و مادر خارجی طبق بند 6 ماده 976 قانون مدنی مقرر می‌دارد:«هر زن تبعه خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند تبعه ایران محسوب می‌شود.» بندهای 3 و 4 و 5 ماده 976 قانون مدنی ایران به سیستم خاک (که سیستم تکمیلی و جایگزین است) اشاره کرده است. در بند 3 ماده 976 قانون مدنی آمده است«کسانی که در ایران متولد شده و پدر و مادر آنان غیر معلوم باشند تبعه ایران محسوب می‌شوند. این بند ناظر به سیستم خاک است.

بند 4 ماده 976 قانون مدنی ایران مقرر می‌دارد:کسانی که در ایران از پدر و مادر خارجی که یکی از آنها در ایران متولد شده به دنیا آمده اند تبعه ایران محسوب می‌شوند. در این بند، برای تولد طفلی که از مادری خارجی که در ایران متولد شده باشد، در قانون ایران ارزش حقوقی قائل شده است و تابعیت مادر را به فرزند وی تسری داده است. بند 5 ماده 976 قانون مدنی مقرر کرده است«کسانی که در ایران از پدری که تبعه خارجه است به وجود آمده و بلافاصله پس از رسیدن به سن 18 سال تمام، لااقل یک سال دیگر در ایران اقامت کرده باشند ایرانی محسوب می‌شوند والا قبول شدن آنها به تابعیت ایران برطبق مقرراتی خواهد بود که مطابق قانون برای تحصیل تابعیت ایران مقرر است.

پیش‌بینی قانونگذار‌، در این بند، برای جلوگیری از افزایش افراد بدون تابعیت است. برای تحصیل تابعیت در کشور ایران راه‌های مختلفی وجود دارد.

تحصیل تابعیت ایران گاهی براساس عمل متقابل است که ناظر برسیستم خاک است و ماده 978 قانون مدنی نیز این عمل متقابل را تایید کرده است. در ماده 978 قانون مدنی آمده است:«نسبت به اطفالی که در ایران از اتباع دولتی متولد شده اند که در مملکت متبوع آنها اطفال متولد از اتباع ایرانی را به موجب مقررات، تبعه خود محسوب داشته و رجوع آنها را به تبعیت ایران منوط به اجازه می‌کنند معامله متقابله خواهد شد.»

یکی دیگر از راه‌های تحصیل تابعیت به وسیله ازدواج است که بند 6 ماده 976 قانون مدنی نیز مقرر داشته است:«هر زن تبعه خارجی که شوهر ایرانی اختیار کند تبعه ایرانی محسوب می‌شود». گاهی نیز تحصیل تابعیت ایران از طریق درخواست و پذیرش دولت است. ممکن است یک تبعه کشور دیگر، یا شخصی که فاقد تابعیت است، تقاضای تحصیل تابعیت از کشوری را کند.

اصل 42 قانون اساسی جمهوری اسلامی‌ایران ناظر بر تحصیل تابعیت از طریق درخواست و پذیرش دولت است. برای تحصیل تابعیت ایران، احتیاج به تشریفات و ارائه مدارکی است که مواد 983 و 979 قانون مدنی شرایط این تحصیل تابعیت را احصا کرده است.

لازم به ذکر است که طبق ماده 982 قانون مدنی اشخاصی که تحصیل تابعیت ایرانی را می‌کنند از تمامی حقوقی که برای ایرانیان مقرر است بهره‌مند می‌شوند، اما نمی‌توانند تصدی شغل‌هایی چون ریاست جمهوری، وزارت، استانداری، فرمانداری و... را عهده‌دار بشوند. در ماده 99 قانون مدنی، قانونگذار شرایط سختی را برای بازگشت به تابعیت ایران قائل نشده است و امکان بازگشت به تابعیت ایران برای کسانی که براساس اراده خود ترک تابعیت کرده‌اند، وجود دارد و همچنین این امکان بازگشت برای فرزندان آنان نیز پیش‌بینی شده است. ماده 987 قانون مدنی بازگشت به تابعیت ایران زن ایرانی که بر اثر ازدواج با مرد خارجی ترک تابعیت کرده است، را بازگو می‌کند.

علی حمزه پور
*کارشناس حقوقی

منبع : پایگاه خبری رسانه قانون