محدودیت های مربوط به زمان اجرای مجازات اعدام
میلاد پناهی پور
طبق قوانین داخلی ایران، پس از اجرای مجازات اعدام، برای ابطال شناسنامه محکومان، واقعه مرگ آنها توسط مامور آمار بدون تصریح به نوع و علت مرگ، در شناسنامه قید و سپس ابطال خواهد شد.
در گذشته زمان اجرای مجازات اعدام، ضابطه چندان روشنی نداشت و اغلب به میل دستگاه حاکمه و شخص حکمران بستگی داشت. ولی معمولا هنگام برگزاری مراسم خاص( سالگرد فتوحات نظامی یا دید و بازدید افراد صاحب منصب) به منظور نشان دادن اقتدار حکومت، مجازات مرگ در مورد محکومان به اجرا درمیآمد. اما این کار معمولا در هنگام اعیاد ملی و مذهبی برگزار نمیشود. به عنوان مثال در کشور فرانسه این موضوع به طور کامل رعایت میشود و اگر تصادفا روز اعدام یک محکوم (که از قبل تعیین شده) با روز عید یا جشن ملی برخورد کند، آن را یک روز عقب می اندازند. یا در کشور سوریه بر اساس بند 3 ماده 454 قانون اصول محاکمات جزایی، اجرای اعدام در روزهای یکشنبه و جمعه و اعیاد ملی و مذهبی ممنوع است.
همچنین فقها و حقوقدانان اسلامی نیز یا به آن متعرض نشدهاند یا برای زمان، نقش خاصی در اجرای حد اعدام نمیبینند. کسانی هم که در اینمورد سکوت کردهاند، سکوت آنها دلالت بر عدم نقش خاصی برای زمان اعدام است. آنان معتقدند که اگر مجازات، تازیانه باشد، نباید در سرمای شدید و یا گرمای شدید اقامه شود. ولی در مورد مجازات اعدام چنین شرطی را مطرح نمیکنند و قائل به جواز اعدام در سرما یا گرمای شدید شدهاند. زیرا هدف از اعدام نابود کردن شخص است و گرما و سرما تاثیری در آن ندارد. در عین حال بعضی از فقها به صورت مطلق، اقامه حد را در شدت گرما و سرما جایز ندانستهاند و وقت اجرای آن را در زمستان در هنگام ظهر و در تابستان اول صبح یا آخر روز دانستهاند. ولی اکثر فقها آن را مقید به تازیانه میدانند، زیرا روایات مربوط به تاخیر اجرای زمان حد به صورت فوق، انصراف به تازیانه دارند. در قانون مجازات اسلامی نیز در مورد مجازات اعدام حدی، وقت خاصی تعیین نشده است. لکن در آیین نامه اجرای احکام اعدام، رجم و صلب مصوب سال 1370 به این موضوع اشاره شده است چنانچه در ماده سیزدهم آن آمده است: زمان اجرای حکم اول طلوع آفتاب خواهد بود، مگر اینکه دادگاه دستور خاصی را صادر کرده باشد. اما روزهای خاصی را به سبب عید یا عزا و مثل این موجب تاخیر اجرای حدود نمیداند و علت این امر نیز قاعده عدم جواز تاخیر اجرای مجازات حدی است. همچنین بر اساس بند «د» ماده 5 آیین نامه فوق الذکر، لازم است 48 ساعت قبل از اجرای حکم، از یک روحانی جهت انجام تشریفات دینی و مذهبی دعوت به عمل آید، مشروط بر این که محکوم، پیرو یکی از ادیان رسمی شناخته شده باشد و روحانی آن دین نیز در آن محل باشد. انجام تشریفات دینی و مذهبی طبق ماده 9 همین آیین نامه، قبل از خروج محکوم از زندان برای اجرای مراسم و بر طبق مقررات دین و مذهب وی به عمل خواهد آمد. به طور کلی محکومان به اعدام باید مورد مراقبت مستمر به منظور جلوگیری از فرار یا اقدام به خودکشی قرار گیرند. به همین جهت است که این قبیل زندانیان معمولا در سلولهای انفرادی، که قابل مشاهده و کنترل از محل مجاور آن باشند، نگهداری شده و یک نفر مامور به طور دائم مراقبت از آن ها رابر عهده میگیرد. در فرانسه، محکومان به مرگ، به لحاظ امنیتی و رعایت احتیاط، ممکن است به داشتن دستبند یا پابند (خصوصا در مواقعی که خارج از سلول خود به سر میبرند) مجبور شوند. اینگونه محکومان با وجود این که مجبور به پوشیدن لباس زندان هستند، ولی از انجام کار معاف بوده و حق دارند به طور نامحدود سیگار بکشند. محکومان به اعدام میتوانند هر چیزی که مایل باشند بنویسند و به علاوه از غذای اضافی استفاده کنند. این گروه، درمکاتبات از همان امتیازاتی که متهمان دارند برخوردار بوده، با اجازه دادسرای اعلام کننده حکم محکومیت، میتوانند با اقربای نزدیک خود در زندان ملاقات کنند. ولی در مقابل، از نظر حفظ امنیت و مراقبت مخصوص درباره آنها، مدیر زندان غالبا به ملاقات آنان رفته و سلول آن ها مورد بازرسی و تفتیش قرار میگیرد.باید اضافه کرد که طبق قوانین داخلی ایران، پس از اجرای مجازات اعدام، برای ابطال شناسنامه محکومان، واقعه مرگ آنها توسط مامور آمار بدون تصریح به نوع و علت مرگ، در شناسنامه قید و سپس ابطال خواهد شد. جنازه نیز در صورت درخواست خانواده، مشروط بر این که بدون هیچ گونه تظاهری دفن شود، تسلیم خواهد شد.
*کارشناس ارشد حقوق جزا
منبع : پایگاه خبری رسانه قانون
قانون آیین دادرسی کیفری کی تصویب می شود؟ نظریههای مشورتی در رابطه با مهریه 110 سکه
پست های مرتبط
5 3 درصد زندانیان رازنان تشکیل میدهند
5 3 درصد زندانیان رازنان تشکیل میدهند [...]
12 1 درصد از زندانیان زن کشور مبتلا به ایدز هستند
12 1 درصد از زندانیان زن کشور مبتلا به ایدز هستند [...]
رای های المثنی
استفاده از شناسنامههای متعدد اگر موجب اضرار مادی و معنوی به افراد شود، به لحاظ قانونی قابل تعقیب خو [...]
با اجرای قانون جدید، اعدام به موارد استثنایی محدود می شود
یک حقوقدان گفت با اجرای قانون جدید کل اعدامها از بین نمیرود بلکه غالب آنها تخفیف پیدا میکند و م [...]
ماده الحاقی به قانون مبارزه با مواد مخدر ، موارد اعدام را محدود کرده است
یک حقوقدان گفت الحاق یک ماده به قانون مبارزه با مواد مخدر نسبت به قانون پیشین خفیفتر است [...]
ملاک تشخیص درجه در مجازات های متعدد
نقد رأی وحدت رویه شماره 744 هیأت عمومی دیوانعالی کشور مورخ 1394 8 19 [...]
نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات , آزادی مشروط , قرار تعویق صدور حکم , نظام نیمه آزادی و آزادی تحت نظارت سامانه های الکترونیکی و جایگزین های
آییننامه نحوه اجرای قرار تعلیق اجرای مجازات، آزادی مشروط، قرار تعویق صدور حکم، نظام نیمه آزادی و آز [...]
اطلاعیه دیوان عدالت اداری در مورد آزمون فراگیر دستگاه های اجرایی
دیوان عدالت اداری نخستین اطلاعیه معرفیشدگان مرحله اول ششمین آزمون مشترک فراگیر دستگاههای اجرایی را [...]