بررسی جرایم سایبری
با کمک استفاده از کامپیوتر، فوقالعاده دگرگون و تغییر یافته بهگونهای که مأموران اجرای قانون برای کشف و بررسی این جرم نیاز به درک و شناخت اساسی از کامپیوترها دارند. گروهی از دانشمندان معتقدند سایر دستگاههای فناوری اطلاعات از جمله موبایل و برخی دستگاههای الکترونیکی نیز در جرایم سایبری دخیل هستند.
جرایم سایبر از نگاهی دیگر - چالش های فضای سایبر و مالکیت معنوی در ایران - جرم شناسی سایبر - جرایم سایبر - cyber crimes- قسمت اول - جرایم سایبر - cyber crimes- قسمت دوم
تاریخچه
اولین جرم سایبری در سال 1820 و در فرانسه به وقوع پیوست. اگر به این نکته توجه کنیم که «چرتکه» دستگاهی که به نظر حتی سریعتر از کامپیوتر نیز کار میکند از 3500 سال پیش از میلاد در هند، ژاپن و چین وجود داشته، درمییابیم تاریخ مربوط به اولین جرم سایبری چندان هم دور نیست. در سال 1820 «جوسف ماری جکوارد» یک کارخانهدار منسوجات در فرانسه، دستگاه پارچهبافی اختراع کرد که امکان تکرار یک سری فعالیتها برای تولید تاروپود پارچه را فراهم میکرد. کارگران این کارخانه احساس ناراحتی کرده و امنیت شغلی خود را در خطر دیدند، لذا با انجام خرابکاری سعی در عدم استفاده از این تکنولوژی برآمدند و این اولین جرم سایبری ثبت شده به شمار میرود.
بررسی مسائل قضایی هرزه نگاری در محیط سایبر - صلاحیت کیفری در فضای سایبر - کالبد شناسی جرایم سایبری در ایران - ویژگیهای حقوقی تروریسم سایبری
انواع جرایم سایبری
قبل از هر چیز باید متذکر شویم که هر اقدام غیرقانونی مرتبط با کامپیوتر را نمیتوان به عنوان جرم سایبری و یا جرم کامپیوتری به شمار آورد. جرم فردی که از رمز یک تلفن دزدیده شده برای مکالمه رایگان استفاده میکند، حتی اگرچه این شماره به وسیله یک کامپیوتر پردازش شود، کلاهبرداری است نه یک جرم کامپیوتری. جرم فردی که 200 دلار از بانک خودکار (ATM) یک کمپانی پول به جیب میزند، اختلاس است نه جرم سایبری. حال برای روشن شدن انواع جرایم سایبری، آن را به 2 بخش دستهبندی میکنیم:
1- جرائمی که در آن خود کامپیوتر مورد هدف قرار میگیرد و یا «جرائم کامپیوتری».
2- جرائمی که در آن از کامپیوتر به عنوان ابزاری برای ارتکاب به یک جرم سنتی استفاده میشود. یا «جرائم مرتبط با کامپیوتر».
ماهیت جرایم سایبری - جرایم سایبری پس از پیدایش اینترنت
جرائم کامپیوتری
این نوع جرائم شامل اقداماتی برای صدمه وارد کردن و یا دزدیدن اطلاعات کامپیوتر میباشد. «هک کردن» را میتوان به عنوان مهمترین و معروفترین نمونه برای جرم کامپیوتری مثال زد. در توضیح اقدام «هکرها» چنین میتوان گفت که افراد مذکور بدون اجازه و با پیدا کردن یک راه پنهانی در کامپیوتر شخصی یک فرد دیگر به جستوجو پرداخته و اطلاعات آن را دزدیده و یا تغییر میدهند. از جمله دیگر جرائم کامپیوتری میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
◄ایجاد حریق عمدی (مورد هدف قرار دادن یک مرکز کامپیوترای برای صدمه زدن به کامپیوترها از طریق ایجاد حریق عمدی).
◄اخاذی (تهدید به صدمه زدن به کامپیوتر برای گرفتن پول)
◄سرقت (ورود غیرقانونی به مکانی برای دزدیدن قطعات کامپیوتر)
◄توطئه (افرادی که بر روی کامپیوتر مرتکب یک اقدام غیرقانونی شوند)
◄جاسوسی / کارشناسی (دزدی اسرار و تخریب سوابق ذخیره شده رقبای خود در کامپیوتر)
◄جعل (صدور مدارک و یا اطلاعات جعلی از طریق کامپیوتر)
◄سرقت کلان (دزدی قطعات کامپیوتر)
◄تخریب اموال از روی سوءنیت (تخریب سختافزار و نرمافزار کامپیوتر)
◄قتل (دستکاری تجهیزات پزشکیکامپیوتری که برای ادامه حیات بیمار به او وصل شده است)
◄دریافت اموال دزدی (پذیرفتن کالا و یا خدمات دزدی [و شناخته شده] از طریق کامپیوتر)
دفاع از حریم خصوصی در محیط سایبر - بررسی جرایم سایبری
جرائم مرتبط با کامپیوتر
این نوع جرائم شامل تغییر کلی یک جرم سنتی به وسیله استفاده از اینترنت میباشد. برای نمونه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
◄کلاهبرداری اینترنتی (درج آگهی جعلی، کلاهبرداری از طریق کارتهای اعتباری، پولشوئی)
◄هرزهنگاری در رابطه با کودکان به صورت آنلاین / اغوای کودکان (استثمار جنسی، بروز احساسات شدید برای اغوای کودکان با هدف تجاوز به آنها)
◄فروش اینترنتی داروهای قابل تجویز با نسخه و مواد مخدر (قاچاق)
◄فروش اینترنتی اسلحه گرم.
◄شرطبندی اینترنتی (بختآزمایی، تجارت غیرقانونی از طریق شرطبندی)
◄فروش اینترنتی مواد الکی (قاچاق نوشابه الکلی)
◄کلاهبرداری اوراق بهادار به صورت آنلاین (نقض عمل اوراق بهادار یا اوراق مالکیت)
◄دزدی انتشاراتی، دزدی اموال فکری (تکثیر غیرمجاز، تجارت از طریق کپی اطلاعات محرمانه شخصی و غیرشخصی)
◄جعل (استفاده از کامپیوتر برای نمونهبرداری و ساخت اسناد و ابزار جعلی)
◄تجاوز به ایمیل (پست الکترونیکی) افراد: تعقیب مخفیانه افراد از طریق اینترنت و ایمیل برای آسیبرسانی به وی.
◄فرستادن ایمیل برای کاربر و معرفی خود به عنوان یک کمپانی سازمانیافته و مشروع، با هدف دزدی اطلاعات شخصی وی از جمله کلمه عبور، شماره حساب بانکی و غیره.
◄جرم IRC: وقوع جرم در فضای چت اینترنت.
◄رد و عدم ارائه خدمات: اقدامی در جهت قطع ارتباط بین کاربر و اینترنت
◄اشاعه ویروس: یک نرمافزار سوء که خود را به سایر نرمافزارها میچسباند (ویروس کرمک؛ یک برنامه کامپیوتری است که به وسیله کپی کردن خود در شبکه منتشر میشود - اسب تروی و یا وسیله نفوذ، یک برنامه کامپیوتری که به ظاهر کمکساز به چشم میآید اما در حقیقت برای از بینبردن اطلاعات ساخته شده است - باکتری از جمله نرمافزارهای ویرانکننده به شمار میرود.
تحقیقات مقدماتی و کشف جرم
اغلب مسئولان قضائی و اجرائی در خصوص مسئولیت بررسی و کشف چگونگی جرائم سایبری دچار آشفتگی و سردرگمی میشوند چرا که اولاً کشف منبع اصلی این نوع جرائم فوقالعاده مشکل بوده و مستلزم برخورداری از مهارت بالایی در زمینه دانش کامپیوتر میباشد. ثانیاً اینترنت از نظر مکانی و زمانی بیحد و مرز بوده و به راحتی نمیتوان گفت که یک جرم سایبری از کجا آغاز و در کجا خاتمه یافته است. البته کشف جرایم مرتبط با کامپیوتر در مقایسه با خود جرایم کامپیوتری (که در بالا به انواع آنها اشاره شد) کمی آسانتر است. شایان ذکر است که ارائهکنندگان خدمات اینترنتی (ISP) بیشتر از هر کسانی میتوانند به کشف این جرم کمک کنند تا آنجائی که باید بگوئیم بسیاری از این افراد در آمریکا به عنوان کارشناسان رسمی و عاملان دولتی با ماموران FBI در کشف این نوع جرائم همکاری نزدیک دارند. همزمان با پیشرفته شدن نرمافزار و سختافزار کامپیوتر، بازرسان ویژه تحقیق جرایم سایبری نیز باید دانش خود در زمینه علوم مختلف کامپیوتری را بالا ببرند تا بتوانند از پس پروندههای پیچیده سایبری برآیند. نکته دیگر قابل ذکر اینکه، قبل از پیدا کردن عامل جرم سایبری، نحوه گزارش و تشخیص نوع جرائم مهم است. و اما بهطورکلی چنین میتوان گفت: که تحقیقات جرائم سایبری شامل گردآوری، تحلیل و بررسی شواهد دیجیتال میباشد. شواهد دیجیتال ممکن است در هارد دیسکهای کامپیوتر، موبایل، سیدی، دیویدی، فلاپی و... پیدا شود. همچنین شواهد دیجیتال و آثار جرائم اینترنتی میتواند در فایلهای رمزدار، فایلهای محافظتشده دارای کلمه عبور (password)، هارد دیسکهای فرمتشده، ایمیلهای پاکشده، رونوشتهای چت و غیره نیز نمایان باشد.
حال به بررسی 2 پرونده که در آنها یکی از انواع جرایم سایبری به وقوع پیوسته میپردازیم:
1- موضوع پرونده: ایجاد شرح حال موهن، هند
◄ دختر جوانی از افراد ناشناسی که ایمیلی به نام وی ایجاد کرده و در آن او را فاحشه تلفنی معرفی کرده بودند، شکایت کرد. در پی ارسال چند پیام از ایمیل مذکور به 5 سایت مختلف، دختر جوان از سوی مردان زیادی مورد آزار تلفنی قرار گرفته بود.
تحقیقات: دختر جوان با راهنمایی پلیس کلمه عبوری ساخته و به وسیله آن وارد 5 سایت مذکور شد. بدین ترتیب بازرسان با استفاده از کلمه عبوری مشابه به صفحات اینترنتی سایتهای مذکور که پیامهای ایمیل مذکور درج شده بود، دسترسی یافتند. پیامها برای 5 گروه ارسال شده بود که یکی از آنها یک گروه دولتی بود. تیم بازپرسی دستورات لازم برای ورود به سایت گروه دولتی مذکور و همچنین پیام وارده به سایت آنها را دریافت کرده تا بدین ترتیب IP (یک سری شماره که با نقطه از هم جدا شده و معرف کامپیوتر و معرف کامپیوتر متصل به اینترنت است) استفاده شده برای ارسال پیام را شناسایی کنند. با کمک سایتهای اینترنتی قابل دسترس دولتی یک ISP (ارائهکنندگان خدمات اینترنتی) معرفی شد. بازرسان از ارائهکنندگان خدمات اینترنتی درخواست کردند تا جزئیات کامپیوتری با آدرس IP در زمان ارسال پیامها را پیدا کنند.
ارائهکنندگان خدمات اینترنتی مذکور نام و آدرس 2 کافینت را در مومبای به بازرسان پلیس تحویل دادند. تیم بازپرسی فهرست اسامی واردشوندگان به کافینتها را بررسی کرده و متوجه شدند که امضای شاکی نیز در بین آنها دیده میشود. لذا بازجوئی گستردهای از شاکی به عمل آوردند. در طول یکی از جلسات بازجوئی، شاکی عنوان کرد وی درخواست ازدواج با یکی از همکلاسیهای سابق خود را رد کرده است. بدین ترتیب همکلاسی وی به عنوان متهم اصلی مطرح شد. بازپرسان با کمک پلیس مومبای مظنون اصلی را دستگیر و موبایل وی را توقیف کردند. پس از بررسی سیمکارت تلفن همراه متهم، مشخص شده که شماره تلفن شاکی که در پیامهای اینترنتی نیز درج شده بود در حافظه تلفن وی ذخیره شده است. صاحبان کافینتها نیز متهم را شناسایی کرده و اذعان داشتند وی یکی از مشتریان دائم آنهاست.
محکومیت: متهم به 2 سال حبس و پرداخت مقادیری جریمه محکوم شد.
2- موضوع پرونده: کلاهبرداری بلیت آنلاین قطار دهلینو، هند
◄ گروهی از افراد ناشناس با استفاده از کارتهای اعتباری دزدی، از تسهیلات ارائه بلیت قطار به صورت آنلاین استفاده کرده و بیش از 50 بلیت رزرو کردهاند. محل تحویل بلیتها را نیز مناطق مختلفی اعلام کردهاند.
تحقیقات: از مشخصات کارتهای اعتباری که از حساب آنها پول برداشت شده بود، لیستی تهیه و سپس یک برنامه «patch» روی سیستم وبسایت شرکت فروش بلیت قطار نصب شد تا در صورت استفاده دوباره متهم از مشخصات کارتهای مذکور، کلمه عبور و یا محل قبلی دریافت بلیت، علائم هشداردهنده روشن شود.
در فاصلهای که برنامه patch بر روی سیستم شرکت مذکور نصب شده بود، علائم هشداردهنده به صدار درآمدند که نشان داد متهم از مشخصات یکی از 12 کارت اعتباری ربوده شده برای خرید بیش از 2 بلیت استفاده کرده و آدرس حیدرآباد را درج کرده است. متهم در حین دریافت بلیتهای قطار از دست پیک، دستگیر شد.
کارتهای اعتباری دزدیده شده از چندین بانک که متهم از آنها برای رزرو قلابی بلیتهای قطار استفاده میکرد، تحویل گرفته شد. همچنین در طول بازبینی از منزل وی 25 بلیت هواپیما نیز پیدا شد.
روند به روز شدن قوانین سایبری در کشورها
در مورد قوانین سایبری به تصویب درآمده در جهان، (دسامبر 2000 )، از 52 کشور تحقیقی به عمل آمد که نشان میداد قوانین سایبری 33 کشور از جمله ایران، ایتالیا، اردن، بلغارستان، باکو و.... به هیچ وجه به روز نشده است. قوانین 9 کشور از جمله برزیل، شیلی، چین، چک، دانمارک و... نسبتا به روز و قوانین 10 کشور از جمله استرالیا، کانادا، استونی، هند، ژاپن و... کاملاً به روز شده است.
در خصوص کشور خودمان ایران باید بگوئیم که مقامات رسمی کشور تصویب قانون و انجام سایر اقدامات لازمه علیه جرائم سایبری را مقدمهای برای مبارزه با این جرم چه در سطح داخلی و چه بینالمللی میدانند.
معرفی جرائم سایبری به عنوان یکی از موضوعات کلیدی مطرح شونده در «کمیسیون سیاستگذاری جنایی و اصلاح قوانین کیفری» دلیل مستندی بر ادعای مذکور میباشد. انتخاب این موضوع به عنوان یکی از موضوعات مطرحشده در کمیسیون مذکور نشان میدهد که دولت نیاز به مبارزه با این نوع جرائم را بسیار ضروری خوانده و آگاه است که با همکاریهای بینالمللی و بهکارگیری بهترین تجربیات بینالمللی تحقق این هدف را تسهیل خواهد کرد.
اهداف اساسی این پروژه شامل؛ تقویت دستگاه قضائی و ظرفیتهای اجرایی قانونی کشور در رابطه با جرایم سایبری، تهیه آماری در مورد وقوع این نوع جرایم در کشور، توسعه یک مکانیسم پاسخگویی ایدهآل به این نوع جرایم و سرانجام ارتقاء آگاهی عمومی از جرایم سایبری در میان جمعیت کاربر اینترنت میباشد.
پینوشت:
www.unodc.org
www.neiassociates.org
www.faculty.ncwc.edu
www.cybercrime.planetindia.net
www.cybecellmumbai.com
www.papers.ssrn.com
www.asialaws.org
www.lexcyber.com
جرایم سایبری پس از پیدایش اینترنت جرم شناسی سایبری
پست های مرتبط
فرق جرایم گذشته با جرایم سایبری چیست؟
فرق جرایم گذشته با جرایم سایبری چیست؟ [...]
خلا های قانونی در زمینه جرایم سایبری
با توجه به گسترش فضای مجازی و سهولت انجام جرایم بینالمللی تدوین قوانین بین المللی میان دولتها ضرور [...]
ضرورت تقویت همکاری های بین المللی به منظور مبارزه با جرایم سایبری
یک حقوقدان گفت با توجه به گسترش فضای مجازی و سهولت انجام جرائم جدید و بینالمللی در فضای سایبری تدوی [...]
ماهیت جرایم سایبری
قانون جرایم رایانه ای مصوب 11 11 1388یکی از کامل ترین قوانین در زمینه جرایم مربوط به فضای مجازی و را [...]
بررسی جرایم سایبری
میزان استفاده از اینترنت طی سال های اخیر به طور تصاعدی افزایش پیدا کرده است برخی تحقیقات نشان می دهد [...]
جرایم سایبری از نگاهی دیگر
جرایم سایبری، نوعی از جرایم اینترنتی میباشند که شامل جرمهایی هستند که در محیط سایبر بوجود میآیند [...]
جرایم سایبری پس از پیدایش اینترنت
پیشرفت بعضی از انواع جرایم سایبری باعث شده تا امروزه امنیت روانی، فیزیکی و سایبری بسیاری از مردم جها [...]
نظر الوندی درباره لایحه الحاق ایران به پروتکل اختیاری کنوانسیون حقوق کودک
دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک گفت اقدام دولت در تدوین لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به پر [...]
نظرات (1)
سایت خوبی بود تو وبلاگم لینک کردم خوب بود