مفاهیم ضمانت نامه بانکی

مفاهیم ضمانت نامه بانکی

• 17,863 مشاهده
• زمان مطالعه : 62:37
• مقالات

بانک در صورتى که مقتضى بداند مى‏تواند ضمانت نامه را تمدید کند. تمدید ضمانت نامه با موافقت مضمون له به عمل مى‏آید و اگر تمدید ضمانت نامه به تقاضاى مضمون عنه باشد، موافقت مضمون له در این مورد ضرورى است.

ضمانت نامه بانکی - تغییر دستورالعمل ضمانتنامه های بانکی - ضمانت نامه بانکی را نمیتوان بنفع شخص ثالث تامین نمود - ضمانتنامه بانکی بدون قید و شرط قابل پرداخت است و مصوبه مجمع عمومی بانکها مانع پرداخت وجه آن نیست 

در عقد ضمان مى‏توان توافق کرد که اگر مضمون له تا سر رسید ضمانت نامه مطالبه وجه‏الضمان را نکند، عقد ضمان خود به خود فسخ و ابطال مى‏شود.

ضمانت نامه بانکى یکى از مصادیق عقد ضمان بوده و آن عبارت است از تعهد پرداخت مبلغ معینى وجه نقد که در ارتباط با یک قرارداد یا به عنوان تضمین موردى داده مى‏شود.

ضمانت نامه به منزله عقد ضمان

عقد ضمان، عقدى است که به موجب آن، شخص مالى را که به ذمه دیگرى است، به عهده بگیرد. متعهد را «ضامن»، طرف دیگر را «مضمون‏له» و شخص ثالت را «مضمون عنه» یا مدیون اصلى مى‏گویند.

در عقد ضمان، رضاى مدیون اصلى شرط نیست، ولى رضایت ضامن و مضمون له شرط است. هرگاه عقد ضمان مدت داشته باشد، مضمون له نمى‏تواند قبل از انقضاى مدت مطالبه طلب خود را از ضامن بنماید. وقتى که عقد ضمان به طور صحیح واقع شد، ذمه مضمون غتابرى و ذمه ضامن مشغول مى‏شود و ضامن باید آنچه را که تعهد کرده است، ادا کند و اگر ضمانت با اذن و درخواست مدیون اصلى (مضمون عنه) صورت گرفته باشد، ضامن مى‏تواند پس از اداى دین به مضمون عنه مراجعه کند و اگر بدون اجازه و به قصد تبرع ضمانت کرده باشد، حق رجوع به مضمون عنه را ندارد.

مطالبه وجه ضمانتنامه بانکی در اجرای ماده 10 ق . م - تحول نظام حقوقی ضمانت نامه بانکی در مقررات اتاق بازرگانی بین المللی 

در ضمانت نامه‏هاى بانکى صدور ضمانت نامه‏ها باید با اذن قبلى و درخواست مدیون اصلى یا مشترى انجام شود و بانک صادرکننده ضمانت نامه (ضامن) مى‏تواند انجام امر را موکول به دریافت وثایق مطمئن و مورد قبول و ارزنده و اخذ کارمزد کند، وثایق ممکن است به طور نقد یا غیرنقد و یا هر دو باشد. در عقد ضمان مى‏توان توافق کرد که اگر مضمون له تا سررسید ضمانت نامه مطالبه وجه آن را (وجه الضمان) نکند، عقد ضمان خود به خود ملغى و از درجه اعتبار ساقط است و همچنین مى‏توان توافق کرد که مضمون له هر وقت بخواهد وجه الضمان را از ضامن مطالبه کند به این نوع تعهد، در اصطلاح «عنه المطالبه» مى‏گویند.

بانک در صورتى که مقتضى بداند مى‏تواند ضمانت نامه را تمدید کند. تمدید ضمانت نامه با موافقت مضمون له به عمل مى‏آید و اگر تمدید ضمانت نامه به تقاضاى مضمون عنه باشد، موافقت مضمون له در این مورد ضرورى است.

شایان ذکر است که در عقد ضمان مى‏توان توافق کرد که اگر مضمون له تا سر رسید ضمانت نامه مطالبه وجه‏الضمان را نکند، عقد ضمان خود به خود فسخ و ابطال مى‏شود و همچنین مى‏توان توافق کرد که مضمون له هر وقت که مقتضى بداند، به شرط آن که قبل از سررسید توافق شده باشد وجه الضمان را از ضامن مطالبه کند. همچنین در عقد ضمان مى‏توان توافق کرد که مدت تضمین ضامن از مضمون عنه در سررسید مقرر بدون مراجعه و تقاضاى مجدد قابل تمدید باشد.

در هر حال، بنا به تعریف، بانک صادرکننده ضمانت نامه را «ضامن»، شخصى که بانک اجراى تعهدات او را ضمانت مى‏کند، «مضمون‏عنه »، اشخاص یا مؤسسه‏اى که ضمانت نامه به نفع او صادر مى‏شود، «مضمون له» و امرى که مضمون عنه در قبال مضمون له به عهده دارد، «موضوع ضمانت نامه» و منبع ضمانت نامه را «وجه الضمان» مى‏گویند. در ضمن به شخصى که درخواست صدور ضمانت نامه را مى‏کند، «ضمانتخواه» میگویند که معمولاً همان مضمون عنه است.

تعریف ضمانت نامه بانکى

ضمانت نامه بانکى یکى از مصادیق عقد ضمان بوده و آن عبارت است از تعهد پرداخت مبلغ معینى وجه نقد که در ارتباط با یک قرارداد یا به عنوان تضمین موردى داده مى‏شود. به عبارت بهتر، ضمانت نامه سندى است که به موجب آن ضامن، ضمانت انجام تعهدات اشخاص حقیقى یا حقوقى را که در رابطه با موضوع ضمانت تحقق مى‏یابد، به عهده مى‏گیرد. بنا به تعریف ذکر شده، ضمانت نامه بانکى سندى است که به موجب آن، بانک ضمانت اشخاص حقیقى و حقوقى را در رابطه با انجام تکالیف و تعهدات موضوع قرارداد فیمابین «مضمون له» (ذى نفع ضمانت نامه) و «مضمون عنه » (ضمانت شده) را تا مبلغ مندرج در ضمانت نامه به عهده مى‏گیرد که در صورت عدم ایفاى به موقع تعهدات از سوى مضمون عنه (ضمانت شده) با اعلام مضمون له (ذى نفع)، قبل از انقضاى سررسید ضمانت نامه بانک باید مبلغ مندرج در ضمانت نامه را در وجهذى نفع پرداخت کند.

بررسی مفاد مشترک ضمانت نامه های بانکی مورد استفاده در تجارت بین الملل - آئین نامه صدور ضمانتنامه ها و ظهرنویسی 

ضمانت نامه در واقع یک تعهد مستقل از قرارداد است که موضوع تضمین را تشکیل مى‏دهد و داراى این ویژگى است که ایرادات مربوط به قرارداد نسبت به این تعهد قابل استفاده نیست، مگر در مواردى که قانون نحوه خاصى را تعیین کرده باشد (نظیر ضمانت نامه‏هاى طرحهاى ساختمانى.

البته ضمانت نامه بنا به درخواست ضمانتخواه (مضمون عنه ) با اخذ تضمین‏هاى لازم و کارمزد مربوطه صادر مى‏شود و چنانچه تا سررسید هیچ گونه دستورى مبنى بر تمدید و یا واریز وجه ضمانت نامه داده نشود، ضمانت نامه خود به خود ملغى و از درجه اعتبار ساقط مى‏شود.

بانک فقط با درخواست «مضمون‏له» مى‏تواند ضمانت نامه را تمدید کند. لذا چنانچه تقاضاى تمدید از طرف مضمون عنه باشد، اخذ موافقت مضمون له الزامى است.

چنانچه بانک بنا به دلایلى اعم از نداشتن تضمین لازم تمدید را به صلاح خود نداند، مى‏باید وجه آن را باتوجه به متن ضمانت نامه به حساب ذى نفع واریز کند.

شایان ذکر است که پرداخت وجه ضمانت نامه تابع متن ضمانت نامه بوده و نیاز به اخذ مجوز خاصى ندارد، به ویژه در مورد ضمانت نامه هایى که نپرداختن آن موجب پرداخت سود تأخیر مى‏شود (نظیر ضمانت نامه‏هاى گمرکى.

آیین نامه صدور ضمانت نامه و ظهرنویسى از طرف بانکها

براساس دستور شماره نب 163 مورخ، 29/3/80 و اصلاحیه‏هاى بعدى آن (اصلاحیه 12/12/81 ) مواد قانونى آیین نامه صدور ضمانت نامه و ظهرنویسى از طرف بانکها به شرح زیر است:

ماده 1:

صدور ضمانت نامه و ظهرنویسى از طرف بانکها موکول به اخذ وثیقه از مضمون عنه طبق شرایط مندرح در این آیین نامه مى‏باشد.

ماده 2:

انواع وثایق قابل قبول براى صدور ضمانتنامه و ظهرنویسى به شرح ذیل مى‏باشد:

الف)وجه نقد یا طلا یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتى یا اوراق مشارکت منتشره براساس مجوز بانک مرکزى یا سپرده سرمایه گذارى مدت دار، یا حسابهاى پس انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها یا گواهى‏هاى سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص یا اوراق قرض الحسنه یا حسابهاى ارزى شامل حسابهاى سپرده سرمایه گذارى مدت دار ارزى و قرض الحسنه جارى و پس انداز ارزى نزد بانک صادر کننده ضمانتنامه.

ماهیت حقوقی ضمانت نامه بانکی بین المللی و مقایسه آن با نهادهای سنتی بین المللی - مفاهیم ضمانت نامه بانکی 

ب -تضمین بانکها یا مؤسسات اعتبارى غیربانکى مجاز داخلى.

پ -تضمین بانکها یا مؤسسات اعتبارى غیربانکى معتبر خارجى.

ج -سفته با دو امضاى قابل قبول بانک، اموال غیرمنقول، برگ وثیقه انبارهاى عمومى مربوط به کالا، سهام شرکتهایى که در بورس پذیرفته شده باشد، کشتى و هواپیما.

تبصره 1:در مورد شرکتهاى تحت مدیریت دولتى و نهادهاى انقلاب اسلامى و شرکتهاى وابسته به آنها، بانک مى‏تواند سفته شرکت یا نهاد در وجه بانک را قبول نماید.

تبصره 2:غیر از وثایق پیش بینى شده در این آیین‏نامه، بانک مرکزى مى‏تواند حسب مقتضیات روز وثایق دیگرى را پیش بینى و در صورت لزوم به بانکها اعلام نماید.

ماده 3:

حداقل معادل 10 درصد مبلغ ضمانت نامه یا ظهرنویسى، از یک یا ترکیبى از وثایق بند الف ماده 2 و بابت بقیه آن از یک و یا ترکیبى از انواع وثایق مشروحه ذیل خواهد بود:

1) معادل بقیه مبلغ ضمانت نامه و یا ظهرنویسى از یک و یا ترکیبى از انواع وثایق مذکور در بندهاى الف و ب ماده 2.

2) سفته طبق بند ب ماده 2 و تبصره (1) ذیل آن حداقل معادل 120 درصد بقیه مبلغ ضمانت نامه و یا ظهرنویسى.

3) اموال غیرمنقول یا برگ وثیقه انبارهاى عمومى یا سهام شرکتهایى که در بورس پذیرفته شده باشد یا کشتى یا هواپیما، حداقل معادل 150 درصد بقیه مبلغ ضمانتنامه یا ظهرنویسى.

تبصره 1:ضمانت‏نامه‏هاى مربوط به شرکت در مناقصه و مزایده از پرداخت وثیقه نقدى مذکور در ماده 3 معاف مى‏باشند و درصدهاى مذکور در ردیفهاى 2 و 3 نسبت به کل مبلغ ضمانت نامه محاسبه خواهد شد.

تبصره 2:بانکها مى‏توانند از اخذ وثیقه نقدى مذکور در ماده 3 بابت ضمانت نامه‏هاى صادره منحصراً براى امور کشاورزى، احداث، تکمیل و یا تعمیر واحدهاى مسکونى خوددارى کنند، مشروط بر اینکه وثیقه منحصراً غیرمنقول بوده و حداقل 160 درصد مبلغ ضمانت نامه ارزش داشته باشد.

تبصره 3:ضمانت نامه‏هاى مربوط به کارخانه‏هاى تولیدى بابت خرید مواد اولیه از خارج یا هزینه‏هاى ارزى اجراى طرحهاى تأسیس یا توسعه‏

کارخانه هایى که مورد تأیید و توصیه وزارتخانه‏هاى مربوط باشد و وامهاى خارجى براى منظورهاى فوق در صورت موافقت بانک مرکزى مشمول تبصره 1 این ماده مى‏باشد.

ماده 4:

تعهدات هریک از مشتریان بانک بابت ظهرنویسى و ضمانت نامه‏هاى صادره نباید از 25 درصد مجموع سرمایه و اندوخته‏هاى بانک تجاوز نماید مشروط بر اینکه جمع تعهدات هر مشترى اعم از ضمانت نامه و ظهرنویسى و وام و اعتبار از 30 درصد مجموع سرمایه و اندوخته‏هاى بانک تجاوز نکند. بانک مرکزى مى‏تواند در موارد استثنایى نصاب 30 درصد اخیرالذکر را به 40 درصد افزایش دهد.

تبصره:ضمانت نامه و ظهرنویسى هایى که در مقابل وجه نقد یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتى بى اوراق مشارکت منتشره براساس مجوز بانک مرکزى یا سپرده سرمایه گذارى مدت دار، یا اوراق قرض الحسنه یا حسابهاى ارزى شامل حسابهاى سپرده سرمایه گذارى مدت دار ارزى و قرض الحسنه جارى و پس انداز ارزى و یا تضمین بانکها یا مؤسسات اعتبارى غیربانکى معتبر خارجى صادر مى‏شود و همچنین آن قسمت از ظهرنویسى‏ها و ضمانت نامه‏هاى صادره در مقابل وثایق مذکور در فوق مشمول محدودیت مذکور در این ماده نخواهد بود.

ماده 5:

مجموع تعهدات ناشى از ظهرنویسى و صدور ضمانت نامه‏هاى هر بانک نباید از مجموع سرمایه و اندوخته‏ها و 30درصد کل سپرده‏هاى پایان ماه پیش بانک که قسمتى از آنها طبق بند 3 ماده 14 قانون پولى و بانکى کشور نزد بانک مرکزى نگهدارى مى‏شود، تجاوز نماید.

تبصره:ضمانت نامه‏هاى مربوط به شرکت در مناقصه و مزایده و ظهرنویسى و ضمانت نامه‏هایى که در مقابل وجه نقد یا اسناد خزانه یا اوراق قرضه دولتى یا اوراق مشارکت منتشره براساس مجوز بانک مرکزى یا سپرده سرمایه گذارى مدت دار، یا اوراق قرض الحسنه و یا حسابهاى ارزى شامل حسابهاى سپرده سرمایه گذارى مدت دار ارزى و قرض الحسنه جارى و پس انداز ارزى و یا تضمین بانکها یا مؤسسات اعتبارى غیربانکى معتبر خارجى صادر مى‏شود و همچنین آن قسمت از ظهرنویسى‏ها و ضمانت‏نامه هاى صادره در مقابل وثایق مذکور در فوق مشمول محدودیت مذکور در این ماده نخواهد بود.

بررسی حقوقی ضمانت نامه های بانکی - بانک ضامن مکلف است وجه ضمانتنامه بانکی را که بدون قید و شرط صادر شده است به ذینفع بپردازد 

ماده 6:

صدور ضمانت نامه ریالى در برابر تضمین بانکها یا مؤسسات اعتبارى غیربانکى معتبر خارجى و همچنین صدور ضمانت نامه ارزى منوط به موافقت قبلى بانک مرکزى مى‏باشد.

ماده 7:

در ضمانت نامه‏ها باید موضوع ضمانت نامه، نام مضمون له و نام مضمون عنه و مدت اعتبار ضمانت‏نامه و مبلغ آن به طور صریح قید شود.

ماده 8:

بانکها باید براى حساب ضمانت نامه‏ها و ظهرنویسى‏ها و وثایق نقدى و وثایق غیرنقدى ضمانت‏نامه‏ها و ظهرنویسى‏ها حساب جداگانه نگهدارى نمایند. به غیر از وجه نقد و سپرده گذارى مدت دار، یا حسابهاى ارزى شامل حسابهاى سپرده سرمایه گذارى مدت دار ارزى و قرض الحسنه جارى و پس انداز ارزى نزد خود بانک، بقیه وثایق باید در حساب انتظامى نگهدارى شود.

ماده 9:

بانکها باید صورت ریز کلیه ضمانت نامه‏هاى صادره و تعهدات ناشى از ظهرنویسى‏ها را در پایان ماههاى شهریور و اسفند ماه هر سال منتهى ظرف 25 روز مطابق نمونه‏اى که از طرف بانک مرکزى براى آنها فرستاده شده است، تهیه و به بانک مرکزى اداره نظارت بر امور بانکها ارسال نمایند.

ماده 10:

از این تاریخ هرگونه ظهرنویسى و یا صدور ضمانت نامه توسط بانکها منوط به رعایت کامل مقررات این آیین‏نامه است. ضمانت نامه‏ها و ظهرنویسى‏هاى موجود که براساس مقررات قبل صادر شده‏اند، در صورت ضرورت تمدید، به تشخیص بانک مى‏توانند کماکان با شرایط قبلى تمدید شوند.
سایر شرایط صدور ضمانت نامه

علاوه بر شرایط مندرج در این آیین‏نامه که پایه و اساس صدور ضمانت نامه‏ها و ظهرنویسى‏هاى بانکى مى‏باشد، توجه دقیق به نکات زیر که از شرایط داخلى بانک مى‏باشد، هنگام صدور ضمانت نامه ضرورت دارد:

1-با دریافت تقاضاى صدور ضمانت نامه، بررسیهاى لازم صورت پذیرفته و باتوجه به شخصیت متقاضى، صلاحیت فنى، اهلیت و توانایى مالى و مبلغ و نوع ضمانت نامه و مناسبتى که این عوامل با موضوع ضمانت نامه دارند نسبت به صدرو ضمانت نامه اقدام گردد.

2- تقاضاى صدور ضمانت نامه فقط به نام خود ضمانت خواه پذیرفته شده و مورد بررسى و اتخاذ تصمیم قرار خواهد گرفت.

3- صدور ضمانت نامه براى ضمانت خواه جهت تحصیل وام و اعتبار یا اخذ تسهیلات از سایر بانکها و مؤسسات و شرکت‏هاى سرمایه گذارى و بیمه و اعتبارى و ... ممنوع مى‏باشد، بدیهى است صدور ضمانت نامه جهت اجراى طرحها و پروژه‏هاى ساختمانى و یا خدماتى آنان بلامانع خواهد بود.

على‏ایحال مطالعه قرارداد فى مابین مضمون له و مضمون عنه ما را نسبت به موضوع ضمانت نامه آگاه کرده و تصمیم‏گیرى را سرعت خواهد بخشید.

4- صدور ضمانت نامه در قبال تضمین شرکتها و بانکهاى خارجى موکول به اخذ مجوز از اداره ذى ربط (اداره امور بین‏الملل) خواهد بود.

5- میزان سپرده نقدى و انواع وثایق لازم جهت صدور ضمانت نامه در چهارچوب آیین نامه صدور ضمانت نامه‏ها توسط واحد تصمیم گیرنده بانک و باتوجه به نوع ضمانت نامه براساس میزان شناخت و اطمینانى که نسبت به مشتریان مختلف وجود دارد تعیین مى‏گردد که باید قبل از صدور ضمانت نامه توسط متقاضى تأمین شود.

6- براى صدور انواع ضمانت نامه های بانکى باید از فرمهاى چاپى بانک استفاده شده و در صورت صدور ضمانت نامه‏هاى متفرقه که فرم چاپى مخصوصى براى آنها تهیه نشده، اخذ تأییدیه از اداره حقوقى نسبت به متن مورد نظر متقاضى و یا ذى‏نفع ضرورى است.

ضمناً ضمانت نامه ‏هاى طرحهاى عمرانى تابع مقررات مربوط به خود مى‏باشد.

7- صدور ضمانت نامه تعهد پرداخت متفرقه و یا به نفع دادگاهها و یا به نفع اشخاص ثالث جهت ارایه به دادگاهها منحصراً در قبال 100 درصد وجه نقد یا سپرده‏هاى سرمایه گذارى یا گواهى سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص یا حسابهاى پس انداز قرض‏الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها و اوراق مشارکت منتشره براساس مجوز بانک مرکزى و قرض الحسنه پس‏انداز خواهد بود.

8- صدور ضمانت نامه بنا به درخواست اشخاص حقیقى و حقوقى به نفع اشخاص حقیقى و حقوقى دیگر (بخش خصوصى)، با انجام بررسیهاى دقیق و اخذ وثایق صددرصد مطمئن به شرح (بند الف - ب) ماده 2 و اموال غیرمنقول و سهام شرکتهاى پذیرفته شده در بورس بلامانع مى‏باشد.

9- صدور ضمانت نامه به تقاضاى شرکتها و سازمانهاى دولتى به هر مبلغ منوط به کسب مجوز از بانک مرکزى جمهورى اسلامى ایران مى‏باشد که لازم است مدارک مربوطه از قبیل اساسنامه، شرکت نامه، اظهارنامه ثبت شرکتها، روزنامه رسمى، آخرین تغییرات هیأت مدیره، صورتهاى مالى، آخرین تراز چهار ستونى، پیش نویس قرارداد (مابین مشترى و ذى نفع) و هرگونه مدارک مثبته دیگر به اداره اعتبارات و تسهیلات جهت اخذ مجوز از بانک مرکزى ارسال شود.

انواع ضمانت نامه های بانکی 

چون ضمانت نامه‏هاى بانکى غیرقابل انتقال بوده و فقط توسط ذى نفع مذکور در متن ضمانت نامه قابل استفاده مى‏باشد، لذا از قبول تضمین‏هاى بانکى صادره به نفع اشخصاص حقیقى و حقوقى دیگر که خواهان ظهرنویسى آنها به نفع بانک و توثیق ضمانت نامه‏هاى خود جهت دریافت ضمانت نامه‏ها و یا تسهیلات اعتبارى دیگر مى‏باشد، مى‏بایستى اکیداً خوددارى شود.

ضمناً شعب موظفند در امر تأیید ضمانت نامه‏هاى گمرکى هماهنگى و همکارى لازم با ادارات گمرک به عمل آورند و بدین منظور بایستى قبلاً با شعبه صادر کننده ضمانتنامه تماس حاصل و در صورت تأیید مسئولین شعبه مبنى بر صدور ضمانت نامه و مطابقت امضاى ذیل ضمانت نامه با دفتر نمونه امضاء و اطمینان از صحت آن مبادرت به تأیید ضمانت نامه بنمایند.

نکته قابل ذکر این که:

الف) امضاهاى ذیل ضمانت نامه مطابق با نمونه امضاهاى معرفى شده در دفترچه نمونه امضاى بانک باشد و اسامى، شماره، ردیف امضاء و شماره صفحه آن در ذیل امضاها قید گردد.

ب) ضمانت نامه و تمدیدنامه‏هاى بعدى پرفراژ شده و با دو امضاى مجاز که حداقل یکى از آنها رئیس و یا معاون شعبه باشد صادر و طبق مقررات تمبر روى آنها الصاق و باطل گردد و نشانى شعبه صادر کننده ضمانت نامه نیز ذیل آن به طور خوانا درج شود.

ج) به منظور جلوگیرى از ضرر و زیان احتمالى به بیت‏المال، به شعب توصیه مى‏شود سررسید ضمانت نامه‏ها را به اطلاع دستگاههاى اجرایى ذى نفع برسانند ضمن اینکه این کار هیچ گونه تکلیفى براى بانک نمى‏باشد.

د) براساس نامه شماره 530 مورخ 21/2/70 مدیریت نظارت بر امور بانکها، شوراى پول و اعتبار در هفتصد و سى و یکمین جلسه مورخ 24/1/70 تصویب نمود که سود و جریمه تأخیر تأدیه مطالبات بانکها بابت ضمانت نامه‏هاى پرداخت شده بر حسب نوع و بخش فعالیت شخصى که ضمانت نامه براى او صادر شده است، مطابق ضوابط تعیین شده در بخشنامه‏ها محاسبه و اخذ گردد. به طور مثال خسارت تأخیر تأدیه براى ضمانت نامه در بخش خدمات به شرح زیر است:

31=6 + 25 = 6+بالاترین نرخ بخش خدمات

31*تعداد روز * اصل بدهى

----------------------

100*360

ه)سؤالات و مشکلات مربوط به متن ضمانت نامه‏ها و مسائل حسابدارى و ضمانت نامه‏هاى ارزى یا ریالى به تضمین شرکتها و یا مؤسسات خارجى با مکاتبه از طریق اداره ذى ربط حقوقى، حسابدارى کل و بودجه و امور بین‏الملل خواهد بود.

حدود اختیارات، چگونگى اخذ وثایق و حد نصابهاى آن‏

الف) حدود اختیارات:

شعب و سرپرستان مناطق مى‏توانند با رعایت مفاد این بخشنامه مطابق آخرین اختیارات تفویض شده نسبت به صدور ضمانتنامه اقدام نمایند.

ب) وثایق و حد نصابهاى آن:

ضوابط و حد نصاب صدور ضمانت نامه در مقابل وجه نقد و سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار یا گواهى سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص یا حسابهاى پس‏انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها، قرض الحسنه پس‏انداز و اوراق مشارکت منتشره براساس مجوز بانک مرکزى.

الف)صدور انواع ضمانت نامه در مقابل وجه نقد به هر مبلغ و هر مدت براى متقاضى با اخذ کارمزد طبق تعرفه توسط کلیه شعب بلامانع است.

ب)صدور ضمانت نامه در مقابل برگ سپرده سرمایه گذارى بلند مدت یا گواهى سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار ویژه با رعایت نکات زیر انجام مى‏گیرد:

- چون صدور ضمانت‏نامه در مقابل سپرده سرمایه گذارى بلند مدت‏ یا گواهى سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص در حکم صدور ضمانت نامه در مقابل وجه نقد مى‏باشد، بنابر این صدور آن به هر مبلغ و هرمدت توسط کلیه شعب بلامانع خواهد بود،مشروط بر اینکه سررسید سپرده سرمایه گذارى بلندمدت بعد از سررسید ضمانت نامه صادره بوده و سپرده ماخوذه باید حداقل 110 % مبلغ ضمانت نامه صادره را پوشش دهد.

- صدور ضمانت نامه در مقابل سپرده سرمایه گذارى بلندمدت متعلق به اشخاص ثالث براى ضمانت خواه واجد شرایط با رعایت تبصره بند 1 بلامانع است.

- در صورتى که ضمانت نامه صادره به نام خود صاحب سپرده باشد از نمونه قرارداد شماره 3 ( که ارایه مى‏شود) و چنانچه سپرده سرمایه گذارى بلندمدت مربوط به شخص ثالث باشد از قرارداد شماره 4 (که ارایه مى‏شود) استفاده خواهد شد.

به قراردادهاى مذکور تمبر مالیاتى به هزینه متقاضى الصاق و ابطال مى‏گردد.

- به جهت توجه و خوددارى از پرداخت وجه، در ظهر برگ سپرده سرمایه گذارى بلندمدت با قلم قرمز عبارت «وجه این قبض بابت تضمین ضمانت‏نامه شماره به نام مضمون عنه در وثیقه بانک شعبه طبق قرارداد شماره درج و توسط صاحب سپرده امضاء و عین برگ سپرده در پرتفوى شعبه تا زمان واریز و ابطال ضمانت نامه نگهدارى شود.

- استرداد وجه سپرده سرمایه گذارى بلند مدت یا گواهى سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص به صاحب حساب موکول به واریز وجه‏الضمان و یا ابطال ضمانت‏نامه خواهد بود و در صورت تقاضاى تمدید ضمانت نامه، سررسید سپرده سرمایه گذارى باید ملحوظ نظر بوده و برگ سپرده سرمایه گذارى کماکان در پرتفوى شعبه نگهدارى گردد.

تبصره :در صورت مطالبه وجه ضمانت نامه توسط مضمون‏له، وجه مربوطه طبق مفاد قرار داد از محل موجودى سپرده سرمایه گذارى بلند مدت یا گواهى سپرده‏هاى سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص مورد تضمین، برداشت و پرداخت خواهد شد.

ج)صدور ضمانت نامه در مقابل موجودى سپرده سرمایه گذارى کوتاه مدت و قرض‏الحسنه پس انداز، حسابهاى پس‏انداز قرض‏الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها با رعایت موارد زیر امکان‏پذیر است:

- صدور ضمانت نامه بنا به تقاضاى متقاضى به تضمین موجودى قرض الحسنه پس‏انداز، حسابهاى پس‏انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه‏گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها یا سپرده سرمایه گذارى کوتاه مدت به نام متقاضى یا شخص ثالث به هر مبلغ و هرمدت بلامانع مى‏باشد.

- متقاضى ضمانت نامه، تقاضاى خود را با تعیین مشخصات کامل ضمانت نامه و قید استفاده از تضمین موجودى حساب قرض‏الحسنه پس‏انداز، حسابهاى پس‏انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها، سپرده سرمایه گذارى کوتاه مدت شماره متعلق به اینجانب نزد بانک سایر بانکها شعبه را به شعبه تسلیم نماید.

- واحد صادر کننده ضمانت نامه پس از دریافت درخواست متقاضى و ثبت آن در دفتر وارده با رعایت ضوابط و مقررات مربوطه و تنظیم و تکمیل قراردادهاى شماره 3 و 4 و امضاى آن توسط شعبه و متقاضى و حسب مورد سپرده گذار و وثیقه گذار نسبت به صدور ضمانت نامه اقدام نماید.

- پس از امضاى قرارداد موجودى حسابهاى پس انداز قرض الحسنه و یا سپرده سرمایه گذارى کوتاه مدت به مبلغ کل ضمانت نامه و هزینه‏هاى احتمالى مسدود و دفترچه پس‏انداز قرض‏الحسنه و یا سپرده سرمایه گذارى کوتاه مدت اخذ و پس از قید عبارت «تضمین ضمانت نامه شماره به نام طبق قرارداد شماره در وثیقه بانک است «با قلم قرمز به خط صاحب حساب و امضاى ذیل عبارت مذکور در صفحه‏اى که مبلغ سپرده قید شده است دفترچه در پرتفوى شعبه نگهدارى شود.

تبصره:به منظور جلوگیرى از اشتباه احتمالى در پرداخت وجه حساب مورد تضمین، عبارت داخل گیومه در روى کارت نمونه امضاى افتتاح حساب مورد نظر قید گردد.

- تا زمانى که وجه ضمانت نامه صادره واریز و یا ضمانت نامه ابطال نگردیده است، صاحب حساب فقط مى‏تواند مازاد موجودى خود نسبت به مبلغ ضمانت نامه و هزینه‏هاى احتمالى را برداشت نماید.

- پرداخت سود متعلقه به کل موجودى سپرده سرمایه گذارى کوتاه مدت، همچنین اعطاى جایزه به حساب قرض‏الحسنه پس انداز مورد تضمین « در صورت برنده شدن » طبق ضوابط و مقررات بلامانع مى‏باشد.

بدیهى است در مواردى که موجودى یکى از حسابهاى سپرده سرمایه گذارى بلندمدت، کوتاه مدت و قرض الحسنه پس انداز به تنهایى براى تضمین ضمانتنامه کافى نباشد مى‏توان موجودى حسابهاى مذکور را که متعلق به متقاضى یا شخص ثالث باشد، تواماً مورد وثیقه ضمانت نامه قرار داد.

ضوابط و حد نصاب صدور ضمانت نامه در قبال طلا، اسناد خزانه، برگ وثیقه انبارهاى عمومى، تضمین بانکهاى خارجى، اوراق مشارکت منتشره براساس مجوز بانک مرکزى، اوراق قرضه دولتى و سهام شرکتهایى که در بورس پذیرفته شده باشند.

الف -قبول طلا به عنوان وثیقه باتوجه به قیمت رسمى و بدون کارمزد ساخت با مجوز اداره اعتبارات و تسهیلات مى‏باشد.

ب -صدور ضمانت نامه در قبال تضمین بانکهاى خارجى با اخذ مجوز از اداره امور بین‏الملل و اسناد خزانه با مجوز اداره اعتبارات و تسهیلات صورت خواهد پذیرفت. تأکیداً جهت صدور ضمانت نامه در موارد فوق قبل از هرگونه اقدام کسب نظر اداره اعتبارات و تسهیلات با اداره امور بین‏الملل حسب مورد الزامى است و بایستى قرارداد تنظیم گردد.

ج -صدور ضمانت نامه در قبال برگ انبارهاى عمومى درخصوص کالاى قابل فروش فورى و فساد ناپذیر با مجوز اداره اعتبارات و تسهیلات‏ خواهد بود.

د -صدور ضمانت نامه در مقابل اوراق قرضه دولتى منوط به رعایت ضوابط اوراق قرضه خواهد بود.

بدیهى است همزمان با دریافت اوراق قرضه قبوض کارمزد یا جوایز متعلقه مربوط به همان اوراق نیز باید اخذ گردد.

ص - صدور ضمانت نامه در مقابل سهام شرکتهاى پذیرفته شده در بورس منوط به انجام بررسیهاى لازم و مستند به دریافت اوراق سهام یا ظهرنویسى صاحبان سهام به نفع بانک به ارزش میانگین قیمت سهم قبل و بعد از نشست آخرین مجمع عمومى عادى صاحبان سهام معادل 150 درصد بقیه مبلغ ضمانت نامه خواهد بود.

لازم است همزمان موضوع وثیقه بودن تعداد سهام با نام شرکت‏هاى پذیرفته شده در بورس، به شرکت کارگزارى بانک اعلام شود تا در رهن بودن آن تعداد سهام با نام به اطلاع سازمان بورس اوراق بهادار تهران رسیده و پس از اعمال در سیستم اطلاعاتى سازمان، شرکت کارگزارى بانک تصویرى از تأیید سازمان بورس اوراق بهادار تهران را به واحد مربوط ارسال کند تا در پرونده مشترى نگهدارى گردد.

وجوه ضمانتنامه های بانکی که در مدت اعتبار آنها مورد مطالبه قرار می گیرد بصرف درخواست ذینفع باید پرداخت شود و تصمیم کمیسیون بررسی ضمانتنامه ها موثر در مقام نیست 

صدور ضمانت نامه در مقابل وثیقه ملکى:

الف -حداکثر مدت ضمانت نامه در مقابل غیرمنقول یک سال بوده که براى مراحل بعدى در هر نوبت به مدت یک سال دیگر قابل تمدید مى‏باشد، مشروط بر اینکه مبلغ ارزیابى ملک مورد وثیقه در زمان تمدید کمتر از 150 درصد مبلغ ضمانت نامه نباشد. بنابراین مبلغ ترهین با عنایت به اینکه از قرارداد تخصیص تسهیلات استفاده مى‏شود، بایستى حداقل به میزان مبلغ ضمانت نامه به کسر سپرده نقدى باشد.

ب -براى صدور ضمانت نامه در مقابل وثیقه ملکى بایستى حداقل 10 درصد مبلغ کل ضمانت نامه وجه نقد از متقاضى اخذ و به حساب سپرده نقدى ضمانت نامه منظور گردد.

تبصره:ضمانت نامه‏هاى مربوط به شرکت در مناقصه و مزایده از پرداخت 10 درصد مذکور معاف مى‏باشند.

ج -پلاک مورد وثیقه به شرح وثایق غیرمنقول مندرج در بخشنامه شماره 3 اداره اعتبارات و تسهیلات بایستى به صورت مستغلات شش دانگ و در طرح احداث گذر و تعریض خیابان و کوچه واقع نباشد و از قبول املاک مشاع دورافتاده، بایر و غیرمحصور به طور کلى باید خوددارى شود و من حیث المجموع باید طورى اقدام گردد که هرگاه بانک به طریقى قصد تملیک و فروش وثیقه را داشته باشد، ملک مرهونه سهل‏البیع و داراى خریدار باشد، به نحوى که در مقابل فروش آن کلیه مطالبات بانک اعم از مبلغ اصل ضمانت نامه و جرایم تأخیر تأدیه و هزینه‏هاى احتمالى به سهولت و سریعاً قابل تأمین باشد.

د -وثیقه ملکى مورد نظر طبق نظر ارزیاب مورد اعتماد بانک و رعایت مفاد بخشنامه شماره 3 اعتبارات حداقل 150درصد کل مبلغ ضمانت نامه پس از کسر سپرده نقدى ارزش داشته و سند تخصیص تسهیلات تنظیم گردد:

ه - فک رهن از ملک مورد وثیقه منوط به ایفاى تعهدات از سوى متقاضى و یا ابطال ضمانت نامه خواهد بود.

صدور ضمانت نامه در مقابل سفته تضمینى (عنه المطالبه)

صدور ضمانت نامه در قبال سفته تضمینى (عنه المطالبه) با رعایت نکات زیر انجام مى‏پذیرد:

الف -صدور ضمانت نامه براى مشتریان مورد اعتماد و اطمینان شعب در مقابل سفته به امضاى متقاضى (متعهد) و ظهرنویسى ضامن (شخص ثالث) طبق نمونه قرار داد که ارایه مى‏شود، تنظیم گردد.

ب -حداکثر مدت ضمانت نامه یک سال است.

ج -اخذ حداقل 10 درصد مبلغ کل ضمانت نامه برابر با ماده 3 آیین نامه صدور ضمانت نامه‏ها به عنوان سپرده نقدى ضمانت نامه الزامى است.

د -اخذ سفته دو امضایى معادل 120 درصد مبلغ کل ضمانت نامه پس از کسر سپرده نقدى، طبق بخشنامه‏ها و دستورالعملهاى صادره.

تبصره:در مواردى که صدور ضمانت نامه جهت شرکت در مناقصه و مزایده انجام گرفته باشد شعب مى‏توانند با توجه به معافیت از اخذ 10 درصد سپرده نقدى فقط معادل 120 درصد مبلغ کل ضمانت نامه سفته دو امضایى اخذ نمایند.

ه -سفته به صورت عنه المطالبه اخذ و از درج تاریخ مشخص به عنوان سررسید خوددارى و به منظور امکان وصول خسارت تأخیر براساس نرخ مندرج در قراردادهاى تنظیمى در رابطه با صدور ضمانت نامه جهت اقدام در مراجع قضایى نسبت به سفته‏هاى ماخوذه این عبارت پشت سفته درج و به امضاى متعهد و ضامنین برسد. «این سفته تضمین قرارداد شماره مورخ مى‏باشد».

و -تعهدات ناشى از صدور ضمانت نامه در مورد متقاضى (ضمانتخواه) در حسابها منعکس و تعهدات ضامن در کارت غیرمستقیم جدا از سایر تعهدات آن ثبت گردد.

ر -براى ظهرنویسى سفته‏هاى مورد تضمین مى‏بایستى عبارت «پرداخت وجه سفته را در سررسید منفرداً و متضامناً با متعهد تعهد مى‏نمایم» توسط ضامن در ظهرنویسى سفته قید و ذیل آن را امضا گردد.

تبصره :باتوجه به اینکه ضمانت نامه تضمین سفته‏هاى عنه المطالبه با رعایت مقررات و مصالح بانک صادر مى‏گردد، تمدید آن، صدور ضمانت نامه جدید تلقى نمى‏شود. لذا تعویض سفته‏ها به منظور تمدید ضمانت نامه باتوجه به نظر اداره حقوقى ضرورتى ندارد و بدیهى است کلیه شرایط تمدید ضمانت نامه (اخذ کارمزد، تقاضاى کتبى ذینفع و...) باید فراهم و بررسیهاى لازم نیز درخصوص متعهدین سفته‏ها در زمان تمدید معمول گردد. در هرحال از کلیه متقاضیان نمونه 93 تعهد نامه با در نظر گرفتن مندرجات بخشنامه شماره (3) اعتبارات اخذ گردد».

انواع ضمانت نامه‏ ها:

بانکها مى‏توانند در هر مورد که منع قانونى وجود نداشته باشد، نسبت به صدور ضمانت نامه اقدام کنند. از این رو ضمانت نامه‏ها براى فعالیتهاى متنوعى صادر مى‏شود که مهمترین آنها عبارت‏اند از:

ضمانت نامه شرکت در مناقصه یا مزایده:

مؤسسات حقوقى اعم از دولتى و خصوصى خرید نیازهاى عمده وفروش وسایل و لوازم مازاد بر احتیاج خود و همچنین انجام طرحهاى ساختمانى و سایر موارد مشابه را با درج آگهى رسمى در جراید کثیرالانتشار و روزنامه‏هاى محلى از طریق مناقصه یا مزایده انجام مى‏دهند تا بتوانند اجراى طرحها و خرید لوازم و اموال خود را با کمترین هزینه و فروش لوازم و اموال مازاد براحتیاج خود را با بیشترین قیمت از طریق داوطلبان شرکت در مناقصه یا مزایده انجام دهند. لذا این گونه مؤسسات به منظور جلوگیرى از انصراف داوطلبان در قبول مناقصه یا مزایده از آنان ضمانت نامه بانکى مطالبه مى‏کنند. معمولاً مدت این نوع ضمانت نامه‏ها محدود بوده و پس از پایان مهلت تعیین شده در آگهى مناقصه یا مزایده و اعلام اسامى برندگان فقط ضمانت نامه صادره به نام شخص برنده مورد استفاده قرار مى‏گیرد و بقیه ضمانت نامه‏ها ابطال مى‏شود. این قبیل ضمانت نامه‏ها با رعایت حد نصاب‏هاى مقرر براى متقاضیانى که از حُسن شهرت و پرداخت برخوردار بوده و بتوانند وثایق مطمئن و قابل قبول در اختیار بانک قرار دهند، صادر مى‏شود.

ضمانت نامه حُسن اجراى تعهدات ناشى از قرارداد:

باتوجه به موارد مطرح شده در قسمت ضمانت نامه شرکت در مزایده و مناقصه، پس از این که برنده مناقصه یا مزایده مشخص شد، براى اجراى طرح و ایفاى تعهدات توسط برنده، قرارداد جدیدى بین کارفرما و برنده منعقد مى‏شود که کارفرما به منظور اطمینان از حُسن جریان کار ضمانت نامه دیگرى که معمولاً مبلغ آن درصدى از مبلغ پیمان را شامل مى‏شود، از برنده مطالبه مى‏کند.

از آنجایى که ضمانت نامه صادره اجراى صحیح مفاد قرارداد از سوى پیمانکار را در مقابل کارفرما تضمین مى‏کند و احتمال دارد به دلایل مختلف برنده مناقصه یا مزایده پیمانکار از عهده اجراى کامل تعهدات برنیاید و بانک ناگزیر از پرداخت مبلغ ضمانت نامه در وجه مضمون له (ذى نفع) باشد، لذا قبل از صدور ضمانت نامه باید وضع مالى، شهرت، طرز پرداخت، امکانات عملى و سوابق براى اجراى طرح و ایفاى تعهدات (درحد معمول) بررسى شود و حتى الامکان سعى شود ضمانت نامه ذکر شده در مقابل وجه نقد، برگ سپرده سرمایه گذارى بلند مدت یا گواهى سپرده سرمایه گذارى مدت‏دار ویژه عام و خاص، موجودى سپرده سرمایه گذارى کوتاه مدت و پس انداز قرض‏الحسنه و یا حسابهاى پس‏انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت‏دار متقاضى نزد سایر بانکها و یا وثیقه ملکى صادر شود. از این رو چنانچه متقاضى از هر لحاظ براى شعبه شناخته شده و مورد اطمینان باشد، صدور ضمانت نامه در مقابل سفته‏هاى تضمینى به ضمانت اشخاص مورد وثوق حداکثر به مدت یک سال بلامانع است.

ضمانت نامه پیش پرداخت:

معمولاً پس از امضاى قرارداد اصلى بین کارفرما و پیمانکار (برنده مناقصه) مبلغى به عنوان پیش پرداخت براى شروع کار از سوى کارفرما به پیمانکار داده مى‏شود و در مقابل ضمانت نامه بانکى معادل وجه پرداخت شده از مجرى طرح مطالبه مى‏شود. در این گونه موارد شعب مى‏توانند با در نظر گرفتن حد نصابهاى مقرر و رعایت مقررات، همانند صدور ضمانت نامه حُسن اجراى تعهدات ناشى از قرارداد، پس از بررسى‏هاى لازم در مورد متقاضى و اخذ وثایق مطمئن نسبت به صدور ضمانت نامه اقدام کنند. مبلغ ضمانت نامه معادل در صد معینى از مبلغ کل پیمان است که قرار است از سوى کارفرما به پیمانکار پرداخت شود. وجوه پرداخت شده به پیمانکار توسط کارفرما از محل صورت وضعیت‏هاى مراحل مختلف به طریقى کسر مى‏شود که قبل از آخرین صورت وضعیت موقت مبلغ مذکور مستهلک شده باشد. بدیهى است مبلغ ضمانت نامه معادل مبلغ کسر شده براساس اعلام کارفرما در هر نوبت تقلیل مى‏یابد و حداکثر تا تاریخ تحویل موقت باید آزاد شود.

ضمانت نامه استرداد کسور وجه‏ا لضمان:

هر شخص حقیقى و حقوقى پس از برنده شدن در مناقصه قرارداد اجراى پروژه را با کارفرما منعقد و شروع به اجراى طرح مى‏کند که تا مرحله اتمام طرح و تحویل موقت، ضمانت نامه‏هاى متداولى که در بندهاى یک تا 3 بیان شد، برحسب مورد و در خواست کارفرما صادر مى‏شود.

معمولاً به استناد قرارداد اصلى بین کارفرما و پیمانکار، کارفرما مکلف است به تناسب پیشرفت کار و براساس صورت وضعیت ارایه شده در مقاطع مشخص که در واقع اقلام هزینه‏هاى انجام شده است، وجوهى را به پیمانکار پرداخت کند و کارفرما علاوه بر ضمانت نامه‏هایى که تا این مرحله دریافت کرده است، در هر مرحله پرداخت درصد مشخصى از آن را به منظور اطمینان از حُسن اجراى تعهدات کسر و نگهدارى مى‏کند تا درصورت تحویل قطعى و نبود نواقص آن را به پیمانکار مسترد کند. پس از این که کار پروژه به پایان رسید و طرح به طور موقت تحویل کارفرما شد، ممکن است کارفرما علاوه بر مطالبه ضمانت نامه حُسن اجراى تعهدات ناشى از قرارداد، از پیمانکار یک فقره ضمانت نامه استرداد کسورات انجام شده را مطالبه کند تا بتواند وجوه انباشته شده از محل کسوراتى که در هر مرحله پرداخت، نگهدارى کرده است به پیمانکار پرداخت کند. این‏گونه ضمانت نامه‏ها را ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان مى‏گویند.

شایان ذکر است ممکن است کارفرما به یکى از ضمانت نامه‏هاى حُسن اجراى تعهدات ناشى از قرارداد یا استرداد کسور وجه الضمان اکتفا کند و یا برحسب اقتضاى قرارداد اصلى و مصالح خود هر دو ضمانت نامه را مطالبه کند.

بنابراین شعب مى‏توانند پس از بررسیهاى لازم و حصول اطمینان از حُسن اجراى تعهدات متقاضى و اخذ وثایق مستحکم و قابل قبول نسبت به صدور ضمانت نامه استرداد کسور وجه الضمان اقدام کنند. بدیهى است هریک از انواع وثایق مورد قبول مى‏تواند بر حسب مورد و تشخیص شعبه با رعایت حد نصابهاى مقرر به عنوان تضمین این نوع ضمانت نامه قرار گیرد.ضمانت نامه‏هاى گمرکى (ترخیص کالا و اتومبیل)

این نوع ضمانت نامه‏ها براى ترخیص کالاهاى وارداتى از کشورهاى دیگر به نفع گمرکهاى کشور و به نام واردکننده کالا صادر مى‏شود و در صورتى که واردکننده کالا قادر به پرداخت نقدى کلیه حقوق و عوارض گمرکى متعلق به کالاى وارداتى خود نباشد، به منظور ترخیص کالا با موافقت گمرک مربوطه تقاضاى صدور ضمانت نامه به نفع گمرک مى‏کند تا بتواند در مدت اعتبار ضمانت نامه حقوق و عوارض گمرکى را به صورت اقساط یا در سررسید به گمرک پرداخت کند و در نهایت، پس ازتسویه بدهى خود نسبت به ابطال ضمانت نامه اقدام کند. لذا شعب مى‏توانند در صورت تقاضاى مشتریان واجد شرایط با رعایت مقررات و ضوابط مربوطه و حدنصابهاى تعیین شده اقدام به صدور این قبیل ضمانت نامه کنند.

ضمانت نامه شخص ثالث:

به ضمانت نامه هایى که مضمون عنه آن شخصى غیر از متقاضى ضمانت نامه است و معمولاً به علت نداشتن فعالیت بانکى و یا پرشدن حد اعتبارى مضمون عنه بنابرتقاضاى مشتریان معتبر بانک صادر مى‏شود، ضمانت نامه‏هاى شخص ثالث مى‏گویند.

سایر ضمانت نامه‏ هاى ریالى:

علاوه بر انواع ضمانت نامه‏هایى که به شرح بند یک تا 6 ذکر شد، ضمانت نامه‏هاى دیگرى نیز وجود دارد که باتوجه به هدفها و منظورهاى مختلف، هریک به نوعى و تحت شرایط خاص صادر مى‏شوند. برخى از این ضمانت نامه‏ها عبارتند از:

الف) ضمانت نامه‏ها به نفع سازمانهاى غله و قند و شکر و چاى کشور:

این نوع ضمانت نامه‏ها با رعایت کلیه مقررات مربوط به آیین نامه صدور ضمانت نامه و اطمینان کامل نسبت به معتبر بودن متقاضى و استحکام وثایق از لحاظ تأمین منافع بانک و بنا به تقاضاى بازرگانان و واردکنندگان مربوطه که داراى سابقه مراودات و معاملات بانکى هستند، صادر مى‏شود.

ب) صدور ضمانت نامه به نفع اداره وظیفه عمومى:

در مواردى که اشخاص براى مسافرت خارج از کشور فرزندانشان تقاضاى صدور ضمانت نامه به نفع اداره وظیفه عمومى کنند، با رعایت کلیه شرایط و مقررات مربوطه و با در نظر گرفتن حد نصابهاى تعیین شده براى شعب در مقابل وجه نقد، غیرمنقول، انواع سپرده‏هاى سرمایه گذارى و پس انداز قرض الحسنه یا گواهى سپرده سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص یا حسابهاى پس انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها، صدور ضمانت نامه با استفاده از فرم خاصى که ارایه مى‏شود، بلامانع است و در هر صورت مدت این گونه ضمانت نامه‏ها نباید بیشتر از یک سال باشد.

شایان ذکر است که صدور ضمانت نامه براى دانشجویان خارج از کشور که از بورسهاى تحصیلى استفاده مى‏کنند و یا به نحوى از انحا از کمکهاى دولت براى ادامه تحصیل در خارج بهره‏مند مى‏شود، در صورت درخواست ضمانت نامه به منظور اعزام و مراجعت به کشور به نفع سازمانها و مؤسسات ذى ربط با رعایت کلیه دستورها و مقررات موجود به مدت 3 تا 4 سال صدور ضمانت نامه، در قبال وثیقه ملکى حتى به صورت ترهین مازاد (رهن دوم با نظر اداره حقوقى) یا وجه نقد، انواع سپرده‏هاى سرمایه گذارى یا گواهى سپرده سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص یا حسابهاى پس‏انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت دار متقاضى نزد سایر بانکها و موجودى سپرده پس انداز قرض الحسنه بلامانع خواهد بود.

ج) صدور ضمانت نامه به نفع سازمانهاى ارتش جمهورى اسلامى‏ ایران:

به لحاظ این که تسهیلات خاصى براى متقاضیان ضمانت نامه‏هاى بانکى به نفع سازمانهاى ارتش جمهورى اسلامى ایران در نظر گرفته شده‏اند، شعب تهران مى‏توانند این قبیل متقاضیان را به شعبه مرکزى معرفى کنند.

د) صدور ضمانت نامه براى ارایه به دادگاهها و یا به نفع دادگاه:

در مواردى که اشخاص تقاضاى صدور ضمانت نامه براى ارایه به دادگاهها و یا به نفع دادگاهها مى‏کنند، با رعایت شرایطى که در آیین نامه صدور ضمانت نامه ذکر شده است (بند 7 سایر شرایط صدور ضمانت نامه ‏ها)، با انعقاد قرارداد نسبت به صدور ضمانت نامه اقدام کنند.

ه)صدور ضمانت نامه به نفع اداره کار و امور اجتماعى، وزارت دارایى (مالیاتها) و...:

صدور این گونه ضمانت نامه‏ها منحصراً در قبال وجه نقد و یا انواع سپرده سرمایه گذارى یا گواهى سپرده سرمایه گذارى مدت دار ویژه عام و خاص یا حسابهاى پس‏انداز قرض الحسنه نزد آن بانک یا حساب سپرده سرمایه گذارى مدت‏دار متقاضى نزد سایر بانکها و پس انداز قرض‏الحسنه خواهد بود.

در خصوص سایر ضمانت نامه‏هاى ریالى توجه به نکات زیر ضرورى است:

- باتوجه به این که براى صدور این گونه ضمانت نامه‏ها قبلاً فرم خاصى تدوین نشده، شعب موظفند قبل از صدور ضمانت نامه، متن پیشنهادى سازمان ذى ربط را براى تأیید به واحد تسهیلات اعطایى متبوعه ارسال و پس از اخذ تأیید آن با استفاده از فرم پیش‏بینى شده خاصى که ارایه مى‏شود، متن پیشنهادى سازمان مربوطه را در آن درج کرده و سپس نسبت به صدور ضمانت نامه اقدام کنند.

- واحدهاى تسهیلاتى موظفند درخصوص متن ارایه شده از سوى متقاضى قبلاً نظر اداره حقوقى بانک صادرات ایران و یا واحدهاى حقوقى بانکهاى صادرات استان را کسب و سپس اقدام به تأیید آن کنند.

بدیهى است یک نسخه از فرم تأیید شده از طرف واحدهاى حقوقى مذکور به منظور استفاده در موارد مشابه در آینده در فایل مشخصى در واحدهاى تسهیلاتى نگهدارى مى‏شود.

در این زمینه باید توجه داشت که هنگام صدور این نوع ضمانت نامه‏ها که برخى مبتنى بر فعالیتهاى تجارى و اقتصادى نیست، باید نهایت دقت و توجه مبذول شود تا به علت انجام نشدن تعهدات مضمون عنه منافع بانک به خطر نیفتد. بنابراین براى صدور این نوع ضمانت نامه‏ها باید سعى شود وثایق آنها سهل‏الوصول (ترجیحاً وجه نقد یا سپرده سرمایه‏گذارى بلند مدت) باشد تا در صورت لزوم بانک بتواند در اسرع وقت نسبت به استیفاى حقوق خود اقدام کند.

صدور ضمانت نامه به نفع بخش خصوصى و یا سایر بانکها

صدور ضمانت نامه به نفع بخش خصوصى در قبال وثیقه ملکى و یا به پشتوانه سپرده بلندمدت با توجه به حدود اختیارات بلامانع است.

در مواردى که صدور ضمانت نامه به نفع بخش خصوصى در قبال سایر وثایق مورد نظر باشد، مى‏باید موضوع بر حسب مورد در کمیته تسهیلات اعطایى بانک مورد بررسى قرار گرفته و پیشنهاد لازم براى اتخاذ تصمیم نهایى به هیأت مدیره بانک ارایه شود.

همچنین صدور ضمانت نامه به نفع سایر بانکها براى تضمین قراردادهاى اجرایى مربوط به آن بانک نظیر احداث ساختمان یا تهیه تدارکات و نگهدارى تأسیسات و... با رعایت حدود اختیارات بلامانع است.

علاوه بر این، صدور ضمانت نامه به نفع شرکتهاى بیمه و شرکتهاى سرمایه گذارى به منظور استفاده اشخاص حقیقى و حقوقى از اعتبار و یا دریافت تسهیلات اعتبارى از شرکتهاى مذکور به هیچ وجه مجاز نیست.

نحوه صدور ضمانت نامه‏ ها

چنانچه متقاضى براى صدور ضمانت نامه به بانک مراجعه کند، شعب باید به شرح زیر اقدام کنند:

1- درخواست صدور ضمانت نامه که در آن مشخصات ذى نفع، شماره قرارداد منعقده بین متقاضى ضمانت نامه و ذى نفع، مدت، نوع و مبلغ ضمانت نامه قید شده است، توسط متقاضى همراه با مدارک و مستندات مورد نیاز به بانک ارایه شود.

مدارک و مستندات مورد نیاز عبارت از همان مدارک و فرمهایى است که به هنگام اعطاى تسهیلات از متقاضیان اخذ و یا تکمیل و به بانک ارایه خواهد شد.

به فرم درخواست ضمانت نامه پس از موافقت و صدور ضمانت نامه، طبق تعرفه بانک تمبر مالیاتى الصاق و باطل خواهد شد.

همچنین در مورد ضمانت نامه‏هاى پیمانکارى، در صورت لزوم رونوشتى از قرارداد فى مابین متقاضى و ذى نفع اخذ و در پرونده ضبط خواهد شد.

2- مسئولان ذى ربط پس از دریافت مدارک و تقاضاى مشترى، به منظور کسب اطلاع از وضعیت مالى و نحوه کار متقاضى، بررسیهاى لازم را اعمال و چنانچه مشترى را واجد صلاحیت تشخیص دادند، پیشنهاد صدور ضمانت نامه را که حاوى شرایط و نوع وثیقه مورد نظر است در نمونه 217 تنظیمى درج و به ارکان اعتبارى ذى‏ربط ارایه خواهند نمود.

3- ارکان اعتبارى موظف است پیشنهاد واصله را بررسى و باتوجه به حدود اختیارات تفویض شده نسبت به پیشنهاد، اتخاذ تصمیم کند و موافقت خود را با صدور ضمانت نامه همراه با شرایط و نوع وثایق مورد نظر به عنوان مصوبه به شعبه ذى‏ربط ابلاغ نماید.

در صورتى که ارکان اعتبارى به هر دلیلى با صدور ضمانت نامه موافقت نداشته باشد، لازم است عدم موافقت خود را با ذکر دلایل و مستندات در برگ پیشنهاد منعکس و پیشنهاد تصویب نشده را به شعبه عودت نماید.

بدیهى است در صورتى که با صدور ضمانت نامه توسط کمیسیون تسهیلاتى شعبه موافقت نشده باشد، ضمن ذکر موضوع در برگ پیشنهاد، سوابق در شعبه بایگانى خواهد شد.

4- شعبه پس از دریافت مصوبه چنانچه با صدور ضمانت نامه موافقت شده باشد با استفاده از فرمهاى مخصوص ضمانت نامه‏ها که ارایه مى‏شود، نسبت به صدور ضمانت نامه مورد نظر اقدام خواهد کرد.

در صورتى که متن ضمانت نامه از نوع ضمانت نامه‏هایى است که نمونه آن قبلاً چاپ و آماده نشده، باید متن مورد نظر مضمون‏له (ضمانت گیر) قبلاً از طرف واحد حقوقى مربوط تأیید شده و ارکان اعتبارى ذى‏ربط با صدور ضمانت نامه با متن فوق موافقت نموده باشد.

5- نحوه تشکیل پرونده تضمینى : در بعضى مواقع ممکن است براى تعدادى از مشتریان که تقاضاى صدور ضمانت نامه‏هاى متعدد داشته باشند پرونده تضمینى تصویب شود. بنابراین نحوه تشکیل این نوع پرونده‏ها نیز عیناً مانند پرونده‏هاى تسهیلاتى بوده و براى پیشنهاد ضمن استفاده از نمونه خاصى که ارایه مى‏شود به شرح زیر عمل خواهد شد:

الف) براى مجموع مبلغ ضمانت نامه‏هاى تعهد دین از قبیل: گمرکى، پیش پرداخت، کسور وجه الضمان و... که در طول سال ممکن است مشترى نیاز داشته باشد، یک رقم پیشنهاد گردد.

ب) براى مجموع مبلغ سایر ضمانت نامه‏ها از قبیل شرکت در مناقصه، مزایده، حُسن انجام کار یا تعهد و... نیز مبلغى جداگانه در نظر گرفته شود.

به این ترتیب با تشکیل یک پرونده تسهیلات تضمینى با دو رقم به شرح فوق شعب مى‏توانند انواع ضمانت نامه‏هاى مورد نظر متقاضى را تا سقف ارقام تصویب شده بدون اخذ مصوبه جدید و بنابر درخواست کتبى متقاضى و طبق ضوابط و دستورالعملهاى مربوط به صدور ضمانت نامه صادر نمایند.

6- چنانچه با صدور ضمانت نامه موافقت نشده باشد، شعبه باید مراتب را کتباً به متقاضى اعلام و سوابق را در شعبه نگهدارى کند.

باید توجه داشت کلیه ضمانت نامه‏ها حتى‏المقدور به وسیله ماشین تحریر یا کامپیوتر تایپ و بدون قلم خوردگى صادر شود.

به هنگام صدور کلیه ضمانت نامه‏ها باید قرار داد لازم تکمیل و به امضاى متقاضى و بانک برسد.

همچنین در محل نقطه چین سطر دوم تبصره یک ماده دو قرارداد، نرخ وجه التزام (جریمه تأخیر) باید براساس نرخ تسهیلات اعطایى (برحسب نوع و بخش فعالیت اقتصادى مضمون عنه) به اضافه 6 درصد محاسبه و در قرارداد درج گردد.

شایان ذکر است الصاق تمبر به قرارداد مذکور طبق تعرفه و صدور اسناد انتظامى مربوط الزامى است.

7- محلهاى خالى در متن ضمانت نامه باید باتوجه به اسامى مضمون له (ضمانت گیر)، مضمون عنه (ضمانت شده)، سررسید، مبلغ (به حروف و به عدد) تکمیل شود. در ضمن باتوجه به قرارداد اخذ شده از متقاضى، شماره قرارداد منعقده بین مضمون له و مضمون عنه نیز در محل مخصوص درج خواهد شد.

8- مبلغ ضمانت نامه باید قبل از برداشتن کاربن از بین نسخ ضمانت نامه، پرفراژ شود. به طورى که روى کلیه نسخ ضمانت نامه مبلغ ماشین شده منعکس باشد.

9- کلیه ضمانت نامه‏ها باید با دو امضاى مجاز صادر گردد.

10- کلیه نسخ ضمانت نامه باید به مهرنام و شماره ردیف شعبه و مهر غیرقابل انتقال ممهور گردد.

11- به استثناى نسخه اول، سایر نسخ ضمانت نامه به مهر «بدون ارزش» ممهور خواهد شد.

12- به نسخه اول ضمانت نامه تمبر لازم (طبق تعرفه بانک) الصاق و باطل مى‏گردد.

13- کلیه ضمانت نامه‏ها در 5 نسخه تنظیم و صادر خواهد شد.

14- ضمانت نامه‏هاى گمرکى در 6 نسخه تنظیم و صادر مى‏گردد.

نکته قابل ذکر این است که متن ضمانت نامه‏هاى گمرکى باتوجه به محل گمرک مربوط و نحوه پرداخت وجه ضمانت نامه متفاوت است، بنابراین هنگام صدور این قبیل ضمانت نامه‏ها باید دقت شود که مندرجات ضمانت نامه مطابق فرم ارایه شده از سوى گمرک تنظیم شود. در ضمن وجه ضمانت نامه‏هاى گمرکى که معمولاً بانک ملزم به پرداخت جریمه تأخیر است، باید در سررسید طى چک بانکى که مشخصات ضمانت نامه (شماره ضمانت نامه، سررسید، نام و نام خانوادگى مضمون‏عنه ، نام گمرک ذى نفع و شماره حساب و نام بانک دارنده حساب گمرک) در آن قید شده است به گمرک ذى ربط ارسال شود.

15- فرمهاى مورد استفاده براى صدور ضمانت نامه‏هاى گمرکى عبارتند از:

- فرم شماره یک، براى صدور ضمانت نامه در شعب یک شهر به نفع گمرک همان شهر که پرداخت وجه آنها به وسیله چک بانکى صورت مى‏گیرد.

- فرم شماره دو براى صدور ضمانت نامه در شعب یک شهر به نفع گمرک سایر شهرها که پرداخت وجه آنها به وسیله ارسال حواله (تلگرافى - تلفنى - سایر انواع حوالجات بین شهرى) به بانک دارنده حساب گمرک مربوط انجام خواهد شد.

چون گمرک ایران در صورت تأخیر در وصول وجه الضمان ضمانت نامه مبادرت به اخذ جریمه دیر کرد از بانک از زمان سررسید ضمانت نامه لغایت تاریخ پرداخت وجه (به ازاى هر سه هزار ریال یک ریال) مى‏نماید، لذا واحدها باید سررسید ضمانت نامه‏هاى صادره به نفع گمرکات را مورد توجه قرار داده تا در موعد مقرر نسبت به ابطال و عنه الاقتضاء پرداخت وجه ضمانت نامه به گمرک ذى‏ربط اقدام کنند تا مشمول پرداخت خسارت دیرکرد نشود.

از سوى دیگر باتوحه به این که ممکن است گمرک ذى نفع ضمانت نامه‏هاى گمرکى که ضمانت نامه به نفع آن صادر شده، قبل از رسیدن نسخه ضمانت نامه و نامه شعبه، تقاضاى تأیید برگ اول ضمانت نامه را کند، که متصدیان واحدهاى تسهیلاتى مربوط به دلیل نرسیدن نسخه زیرین ضمانت نامه و نامه شعبه از تأیید آن خوددارى مى‏کند. لذا به منظور جلوگیرى از اتلاف وقت مشتریان لازم است شعب صادرکننده ضمانت نامه مراتب صدور ضمانت نامه را تلگرافى، تلفنى و یا به وسیله دورنگار (فاکس) با هزینه مشترى به واحد تسهیلات اعطایى شهرى که گمرک ذى نفع در آن مستقر است، اعلام کند.

نحوه تفکیک نسخ ضمانت نامه

نسخ مختلف ضمانت نامه به شرح زیر تفکیک مى‏شود:

نسخه اول (نسخه اصلى) - مربوط به مضمون‏له (ضمانت گیر)

نسخه دوم - مخصوص مشترى (متقاضى - مضمون عنه)

نسخه سوم - به منظور ضبط در پرونده ضمانت نامه

نسخه اول براى ارایه به ذى نفع به همراه نسخه دوم ضمانت نامه‏ها به متقاضى تسلیم مى‏شود و روى نسخه سوم با درج جمله «نسخه اصلى و نسخه دوم ضمانت نامه به اینجانب تحویل گردید «از متقاضى رسید اخذ خواهد شد.

نسخه چهارم: براى بایگانى در کلاسور سررسید ضمانت نامه‏ها به ترتیب سررسید ضمانت نامه.

نسخه پنجم: در فایل شماره ردیف ضمانت نامه‏ها به ترتیب شماره ردیف و تاریخ صدور بایگانى و ضمانت نامه‏هاى صادره هر سال از یکدیگر تفکیک و در یک کلاسور نگهدارى شوند.

نسخه ششم: ضمانت نامه‏هاى گمرکى، به عنوان تأیید صدور ضمانت نامه جهت ارسال به واحدهاى تسهیلاتى ذى‏ربط.

شعب موظفند پس از صدور ضمانت نامه، یک برگ کارت تعهدات مشترى بابت ضمانت نامه براى هر مشترى اختصاص و ضمن درج مشخصات متقاضى و ضمانت نامه صادره در بالاى آن، مانده تعهدات مشترى را در ستون بدهکار درج و مانده‏گیرى نموده و بعد از آن نیز توجه داشته باشند که هر نوع تغییر در مانده تعهدات ضمانت نامه را در کارت مذکور ثبت کنند. به نحوى که در هر زمان میزان تعهدات مشترى بابت ضمانت نامه صادر شده مشخص باشد.

تمدید ضمانت نامه

هریک از ضمانت نامه‏هاى صادره داراى سررسید معینى است که در متن ضمانت نامه منعکس و قید شده و این تاریح نشان دهنده اعتبار ضمانت نامه است . مضمون له (ذى‏نفع) مى‏تواند هر زمان در طول مدت اعتبار ضمانت نامه آن را تمدید کند یا تقلیل دهد یا ابطال کند و یا درخواست ضبط (پرداخت وجه) نماید.

ابطال ضمانت نامه

چنانچه مضمون له (ذى‏نفع) طى نامه‏اى با ارسال نسخ اصلى ضمانت نامه و تمدید نامه یا تقلیل نامه‏هاى صادره بانک و یا مضمون عنه (ضمانت شده) با ارایه اصل ضمانت نامه تقاضاى ابطال ضمانت نامه را بنمایند، شعبه پس از دریافت درخواست ابطال و اوراق ضمیمه نسبت به ابطال ضمانتنامه اقدام و سپرده نقدى وثایق ضمانت نامه را به متقاضى مسترد مى‏کند.

مفقودى ضمانت نامه

در بعضى مواقع ممکن است اصل ضمانت نامه توسط مضمون له (ذى نفع) یا مضمون عنه (متقاضى) مفقود شود. بنابراین در این‏گونه موارد شعبه مى‏تواند با رعایت نکات زیر نسبت به صدور المثنى ضمانت نامه اقدام نماید:

- موضوع فقدان ضمانت نامه لازم است کتباً از طرف مشترى یا ذى نفع به شعبه صادر کننده اعلام شود.

- چنانچه ضمانت نامه توسط متقاضى مفقود شده باشد، شعبه صادر کننده باید موضوع را کتباً به ذى‏نفع اعلام و در مورد صدورالمثنى‏ نظریه ذى‏نفع را استعلام کند.

- شعبه قبل از صدور المثنى موظف است ضمن بررسیهاى لازم مجوز مربوط به صدور المثنى را از واحد تسهیلاتى مناطق و استانهاى ذى ربط کسب کند.

- پس از اخذ مجوز، تعهد نامه نیز از متقاضى صدورالمثنى (مشترى / ذى نفع) حسب مورد اخذ و در سوابق ضبط خواهد شد.

- با استفاده از نسخه اول و دوم فرم مخصوص ضمانت نامه‏ها که ارایه مى‏شود ( در مورد ضمانت نامه‏هایى که داراى فرم چاپى است) و یا دو برگ فرم سفید ضمیمه (در مورد ضمانت نامه هایى که متن آن توسط ذى‏نفع به بانک ارایه شده) متن قبلى ضمانت نامه تهیه خواهد شد.

- در نسخه المثنى، تاریخ صدور، شماره، سررسید و مبلغ ضمانت نامه اصلى که در سوابق ضمانت نامه نزد شعبه موجود مى‏باشد درج مى‏گردد.

- هر دو نسخه ضمانت نامه المثنى به مُهر المثنى، غیر قابل انتقال و مهر شعبه ممهور و توسط دارندگان امضاى مجاز امضا مى‏شود.

- پس از پرفراژ کردن نسخ المثنى ضمانت نامه، نسخه دوم به مهر «بدون ارزش» ممهور و نسخه اول آن طى نامه‏اى در پاسخ دستور دهنده جهت وى ارسال و نسخه دوم همراه با نسخه دوم نامه و سایر مدارک مرتبط در سوابق ضمانت نامه ضبط خواهد شد. ضمناً روى کلیه نسخ اصلى ضمانت نامه‏هاى موجود در بانک عبارت «توجه: براى این ضمانت نامه المثنى صادر شده است» درج خواهد شد.

- براى صدور المثنى ضمانت نامه علاوه بر وجه تمبر، مبلغ 5000 ریال به عنوان کارمزد از دستور دهنده اخذ خواهد شد.پرداخت وجه (ضبط) ضمانت نامه‏هامضمون له (ذى نفع) ضمانت نامه یا قائم مقام قانونى وى مى‏تواند در هر زمان قبل از انقضاى سررسید ضمانت نامه درخواست پرداخت وجه (ضبط) ضمانت نامه را به بانک کند. در این صورت شعب موظفند با رعایت حدود اختیارات اقدام به پرداخت وجه ضمانت نامه مورد نظر کنند

منبع : جامعه مجازی حقوقدانان

حریم ایمنی خطوط لوله انتقال گاز     ناجا و حقوق شهروندی

پست های مرتبط