آئین نامه راهنمائی و رانندگی
شماره 1250/7 18/2/47
نظر به ماده 276 قانون مجازات عمومی آئین نامه راهنمائی و رانندگی مشتمل بر 196 ماده به شرح زیر تصویب می شود.
آئین نامه راهنمائی و رانندگی مصوب 318 کلا“ و آن قسمت از سایر آئین نامه های مربوط به راهنمائی و رانندگی که با مقررات این آئین نامه مغایرت دارد ملغی است.
فصل اول- تعاریف
ماده یک - اصطلاحات و کلماتی که در این آئین نامه به کار برده شده دارای معانی ذیل می باشند:
1- ابطال گواهینامه - سلب اعتبار قانونی آن
2- اتوبوس - هرنوع وسیله نقلیه موتوری که گنجایش بیشتر از 16 نفر مسافر را داشته باشد.
3- اتوبوس برقی-اتوبوسی که بوسیله باطری یا نیروی برقی که از سیم های هوائی دریافت میدارد حرکت نماید ولی روی ریل نباشد.
4- اتومبیل - هرنوع وسیله نقلیه موتوری که لااقل دارای دو چرخ در جلو و دو چرخ دیگر در عقب بوده و برای حمل بار یا انسان بکار رود .
5- اتومبیل سواری - اتومبیلی که برای حمل انسان ساخته شده و ظرفیت آن با راننده حداکثر 6 نفر است.
6- اتومبیل مدارس- اتومبیلی که برای رفت و آمد شاگردان آموزشگاهها اختصاص داده شده.
7- ارتفاع چراغ - فاصله مرکز چراغ وسیله نقلیه بدون بار تا کف راه .
8- استیشن - اتومبیلی که برای حمل انسان ساخته شده و ظرفیت آن با راننده حداقل 7 نفر و حداکثر 16 نفر باشد.
9- بارکش - هر نوع وسیله نقلیه ای که برای حمل بار ساخته شده.
10- پیاده - شخصی که بدون استفاده از هیچ نوع وسیله نقلیه موتوری یا غیر موتوری حرکت می نماید.
11- پیاده رو - قسمتی از خیابان که در امتداد آن واقع شده و برای عبور و مرور پیادگان اختصاص یافته است.
12- پیچ - انحراف مسیر مستقیم راه.
13- ترافیک - عبور و مرور وسائل نقلیه و اشخاص و حیوانات در راهها.
14- تراموای - وسیله نقلیه ای که در شهر و حومه برای حمل مسافر بکار می رود و با نیروی برق روی ریل حرکت نماید.
15- تراکتور بارکش - وسیله نقلیه موتوری که جهت کشیدن یدکهای بارکش ساخته شده.
16- تراکتور کشاورزی - وسیله نقلیه موتوری که برای کارهای کشاورزی یا بری کشیدن ماشینها و آلات دیگر کشاورزی یا شخم زدن بکار رود .
17- توقف ممنوع - ایست وسیله نقلیه جز برای سوار و پیاده کردن آن هم به شرط وجود راننده در پشت فرمان ممنوع است.
18- توقف مطلقا“ ممنوع - ایست وسیله نقلیه در هر مدت ممنوع است.
19- توقیف گواهینامه (ضبط) - اخذ و نگهداری موقت گواهینامه .
20- جاده - راه خارج شهر برای عبور و مرور وسائل نقلیه.
21- جاده اصلی - جاده ای که در برخورد با جاده دیگر پهن تر است یا با نصب علائم راهنمائی اصلی تلقی می شود.
22- جاده فرعی - جاده ای که از جاده اصلی منشعب شده و از آن تنگ تر است یا با نصب علائم راهنمائی فرعی بشمار میرود.
23- جاده خصوصی - جاده ای که اشخاص یا مؤسسات برای استفاده شخصی ساخته اند و استفاده دیگران از آن منوط به اجازه مالک است.
24- چرخ فلزی - چرخی است که محل تماس آن با کف زمین فلزی باشد.
25- حق تقدم - حق عبور وسیله نقلیه ای زودتر از وسائل نقلیه دیگر .
26- خیابان - راه عبور و مرور در مناطق مسکونی .
27- خیابان اصلی - خیابانی که در برخورد با خیابان دیگر پهن تر است یا با نصب علائم مخصوص راهنمائی اصلی تلقی شود.
28- خیابان فرعی - خیابانی که از خیابان اصلی تنگ تر است یا با نصب علائم مخصوص راهنمائی فرعی شناخته شود.
29- دستگاه تهویه - دستگاهی که بوسیله گاز یا بخار متراکم هوای داخل اطاق وسیله نقلیه را خنک می نماید.
30- دوچرخه موتوردار (گازی) - دوچرخه ای که بوسیله موتوری که نیروی متجاوز از پنج اسب نباشد حرکت نماید.
31- راه - اعم است از خیابان و جاده و کوچه.
32- راننده - کسی که هدایت وسیله نقلیه را توسط فرمان یا بوسایل دیگر به عهده داشته باشد.
33- راه آهن - ریل های آهنی موازی ثابتی که لکوموتیوها و قطارها بر روی آنها حرکت می نمایند.
34- روز - از طلوع تا غروب آفتاب .
35- سازنده وسائل نقلیه - شخص یا مؤسسه یا کارخانه که وسائل نقلیه ای را که مطابق این آئین نامه باید شماره گذاری شوند می سازد یا قطعات ساخته آنها را سوار (مونتاژ) می نماید.
36- شب - از غروب تا طلوع آفتاب .
37- شماره وسیله نقلیه - عدد یک یا چند رقمی که از طرف متصدیان مربوط روی پلاک های مخصوص منقوش و به وسیله نقلیه منصوب و پلمپ میگردد.
38- ظرفیت اتومبیل - وزن بار یا تعداد مسافر که از طرف افسر کاردان فنی شماره گذاری شهربانی برای وسیله نقلیه تعیین می شود .
39- علائم - هر نوع علامت مانند تابلو ، نوشته ، خط کشی ، چراغ، سوت ، حرکت دست و غیره که وسیله مقامات صلاحیتدار یا رانندگان برای کنترل و تنظیم عبور و مرور بکار می رود.
40- قطعات اصلی - کلیه قسمتهای اساسی وسیله نقلیه که طبق این آئین نامه باید شماره گذاری شود مانند موتور و شاسی و اطاق که تعویض آنها باعث تغییر مشخصات اساسی وسیله نقلیه می گردد.
41- کارت مشخصات - کارتی که مشخصات وسیله نقلیه شماره گذاری شده در آن ثبت و به مالک وسیله نقلیه تسلیم می گردد.
42- کارت شهری - کارتی که مجوز رانندگی رانندگان وسائل نقلیه عمومی در شهر و حومه می باشد.
43- کوچه - راهی در مناطق مسکونی که عرض آن حداکثر شش متر باشد.
44- گذرگاه پیاده - در چهارراه ، امتداد پیاده روها در سواره رو یا هر محل دیگری از سواره رو که بوسیله خط کشی یا میخکوبی یا سایر علائم جهت عبور پیاده گان اختصاص داده شود .
45- گواهینامه رانندگی - اجازه نامه برای رانندگی وسائل نقلیه که از طرف مقامات صلاحیتدار به نام اشخاص صادر شود.
46- منطقه ممنوعه - منطقه و محلی که عبور و مرور وسائل نقلیه در آنها به وسیله علائم خاص ممنوع شده باشد.
47- مواد خطرناک - هر نوع مواد منفجره یا محترقه یا مایعات آتش زا و گازهای فشرده و امثال آنها.
48- موتور سیکلت - وسیله نقلیه موتوری که دارای دو یا سه چرخ است و با استارت روشن میشود.
49- وزن یا بار - وزن وسیله نقلیه باضافه وزن بار آن .
50- وسیله نقلیه امدادی - وسیله نقلیه مخصوص خدمات پلیسی بهداشتی ، آتش نشانی و امثال آنها که وسیله شهربانی تعیین و با علائم مخصوص مشخص می شود.
51- وسیله نقلیه موتوری - وسیله نقلیه ای که با نیروی موتور یا برق بر روی چرخ های خود حرکت کند.
52- وسیله نقلیه غیر موتوری - وسیله نقلیه ای که نیروی محرک آن از موتور یا برق نباشد باستثنای واگن که جزو قطار راه آهن است .
53- وسیله نقلیه کشاورزی - به وسیله ای که جهت امور کشاورزی ساخته شده مادام که در مزارع کار کند اطلاق می شود.
54- وسیله نقلیه موتوری ویژه - وسیله نقلیه موتوری که مخصوص انجام کارهای فنی و ساختمانی و جاده سازی و امثال آن است.
55- یدک - وسیله نقلیه چرخدار با موتور یا بی موتور که توسط وسیله نقلیه موتوری دیگری کشیده شود.
56- یدک کش - تراکتوری که یدک یا یدکهائی را بدنبال خود می کشد.
57- یدک متصل (شبه یدک ) - یدک بدون نیروی محرک (بی موتور )
فصل دوم - شماره گذاری و کارت مشخصات
ماده 2- هر وسیله نقلیه موتوری و غیر موتوری و یدک و یدک متصل که در راههای عمومی حرکت می کند باید دارای شماره باشد.
ماده 3- مالک وسیله نقلیه موظف است جهت شماره گذاری و اخذ کارت مشخصات وسیله نقلیه خود به شهربانی محل مراجعه و فرمهای مربوطه را تنظیم و امضاء نماید و به ضمیمه مدارکی که از طرف شهربانی اعلام خواهد شد تسلیم کند.
هر گاه اشخاص دیگری در مالکیت وسیله نقلیه شرکت یا نسبت به آن حق عینی داشته باشند نام و آدرس دقیق آنان نیز باید در درخواست قید شود.
ماده 4- شهربانی پس از دریافت درخواست شماره گذاری و مدارک لازم با رعایت مقررات مذکور در ماده 5 برای شماره گذاری وسیله نقلیه اقدام می نماید.
ماده 5- در موارد زیر شهربانی می تواند از انجام عمل شماره گذاری خودداری نماید:
1- در صورتیکه وسیله نقلیه معیوب بوده یا به جهات فنی بکار افتادن آن در راهها خطرناک باشد.
2- چنانچه مشخصات وسیله نقلیه با آنچه در اسناد مربوط ذکر شده مطابق نباشد.
3- اگر شماره گذاری وسیله نقلیه قبلا“ بجهاتی ممنوع اعلام گردیده باشد.
4- هرگاه حقوق دولتی وعوارضی که بموجب مقررات به وسیله نقلیه تعلق گرفته پرداخت نشده باشدمگربا اجازه رئیس کل شهربانی.
5- چنانچه وسیله نقلیه دارای علائم و تجهیزات پیش بینی شده در این آئین نامه نباشد.
ماده6- شماره گذاری بر روی وسیله نقلیه از طریق نصب پلاکی که وسیله شهربانی تهیه می گردد انجام خواهد شد. انواع پلاکها و ابعاد و رنگهای آنها برای وسائل نقلیه مختلف از طرف شهربانی معین و اعلام می شود.
ماده7- نصب پلاک ها بطریق زیر بعمل می آید:
اگر وسیله نقلیه دارای سه چرخ یا بیشتر باشد یک پلاک د رجلو و پلاک دیگر در عقب ان نصب میگردد. در یدک ها و وسائل
نقلیه ای که دارای دو چط خ هستند فقط یک پلاک در عقب نصب میشود . پلاک عقب باید در محلی نصب گردد که با نور چراغ عقب وسیله نقلیه 3 قابل خواندن باشد.
ماده 8- شهربانی پس ازشماره گذاری و ثبت مشخصات وسیله نقلیه کارتی که حاوی مشخصات و ظرفیت آن باشد صادر و به مالک تسلیم می نماید . این کارت باید همیشه همراه راننده وسیله نقلیه مربوط باشد.
به علاوه ظرفیت وسائل نقلیه مسافر بری در داخل آن ها طوری نوشته میشود که قابل خواندن باشد.
ماده 9- وسیله نقلیه عمومی که در هرشهر شماره گذاری میشود باید فقط در همان شهر ومنطقه ایکه شهربانی تعیین میکند بکار پردازد مگر اینکه موافقت شهربانی های مربوط با تغییر محل کار جلب شده باشد والا از کار کردن آن جلوگیری خواهد شد .
ماده 10- هرگاه کارت مشخصات یاپلاک اتومبیل مفقود یا ضایع گردد مالک وسیله نقلیه موظف است شخصا“ یا وسیله نماینده خود جهت اخذ المثنای کارت یا پلاک جدید به شهربانی مراجعه نماید.
ماده 11- سازندگان و فروشندگان و حمل کنندگان وسائل نقلیه فقط جهت عرضه نمودن یا نقل آن ها از محلی به محل دیگر بدون انجام تشریفات شماره گذاری از شهربانی پلاک ویژه یا موقت دریافت خواهند کرد.
ماده 12- هر سازنده یا فروشنده وسیله نقلیه موظف است دفتری برای ثبت سابقه استفاده از شماره های ویژه و تعیین اینکه در چه مدت و چه تاریخی شماره ویژه بر روی چه وسیله ای نصب و به وسیله چه کسانی از آن استفاده شده داشته باشد این دفتر در مواقع مراجعه مأموران شهربانی باید ارائه شود.
ماده 13- د رمواردیکه مالک وسیله نقلیه آدرس خود را تغییر میدهد باید ظرف 48 ساعت اداره شهربانی را کتبا “ از آدرس جدید خود مطلع سازد.
ماده 14- مالک وسیله نقلیه در صورتیکه بخواهد موتور یا هر یک از قطعات اصلی آنرا تغییر دهد موظف است قبلا “ مدارک مربوط را با شهربانی جهت کسب اجازه تسلیم نماید تا پس از تعویض کارت مشخصات جدید صادر گردد.
ماده 15- در صورت انتقال مالکیت وسیله نقلیه ، فروشنده و خریدار موظفند فورا“ مراتب را به شهربانی مربوط کبتا“ اعلام دارند . به اضافه مالک جدید پس از انتقال باید رای دریافت کارت مشخصات به نام خود به شهربانی مراجعه نماید.
ماده 16- مالک وسیله نقلیه موظف است در صورتی که وسیله نقلیه او مورد سرقت یا هر نوع تصرف غیر مجاز واقع شود و همچنین پس ازپیدا شدن وسیله مسروقه یا رفع تصرف غیر مجاز فورا“ مراتب را به مقامات انتظامی محل اعلام دارد.
ماده 17- شهربانی د رموارد زیر پلاک شماره و کارت مشخصات وسیله نقلیه را پس میگیرد.
1- هرگاه پلاک یا کارت مشخصات اشتباها“ صادر شده باشد.
2- در مواردی که حرکت وسیله نقلیه در معابر عمومی به واسطه عیوب و نقایص مکانیکی که بعدا“ ایجاد شده خطرناک باشد.
3- وقتی که وسیله نقلیه اوراق شده باشد.
4- اگر از طرف سازمانهای صلاحیت دار به شهربانی اعلام شده باشد که مالک وسیله نقلیه حقوق دولتی وعوارض را که بعهده داشته نپرداخته است .
ماده 18- پس از رفع اشتباه یا فراهم شدن موجبات استرداد پلاک و کارت مشخصات مذکور د ر بندهای 2و4 پلاک و کارت مزبور به صاحب وسیله نقلیه مسترد خواهد شد.
ماده 19- شهربانی میتواند پلاک شماره ویژه یا موقت متعلق به سازندگان و فروشندگان یا حمل کنندگان وسائل نقلیه را به علت عدم لزوم استعمال یا استعمال بر خلاف مقررات آن یا به علت تقلب در انها پس بگیرد .
ماده 20- کلیه دارندگان وسائل نقلیه موظفند ظرف دو ماه از تاریخ تصویب این آئین نامه نشانی دقیق خود و مشخصات کامل وسیله نقلیه خویش را به شهربانی محل شماره گذار ی اعلام دارند .
فصل سوم ـ گواهینامه رانندگی و کارت شهری
ماده 21- هر کس بخواهد با هر نوع وسیله نقلیه موتوری و غیر موتوری رانندگی نماید باید دارای گواهی نامه رانندگی مربوط به آن وسیله نقلیه باشد .
ماده 22- شرایط لازم برای صدور انواع گواهینامه های رانندگی به شرح زیر است :
اول - گواهی نامه رانندگی دو چرخه پائی و دوچرخه موتوری بدون دنه .
1- سن 13 سال تمام
2- قبول شدن د ر آزمایش های شفاعی آئین نامه و رانندگی دو چرخه
دوم - گواهی نامه رانندگی موتور سیکلت :
1- سن 18 سال تمام
2- داشتن سواد خواندن و نوشتن
3- قبول شدن د ر آزمایش های کتبی آئین نامه و رانندگی موتور سیکلت
سوم - گواهی نامه رانندگی تراکتور در مزارع
1- سن 18 سال تمام
2- قبول شدن د ر آزمایش رانندگی تراکتور
چهارم - گواهی نامه رانندگی پایه 2 شخصی برای رانندگی با اتومبیل های سواری شخصی به ظر فیت تا 9 نفر و باری با پلاک شخصی به ظرفیت تا دوتن
1- سن 18 سال تمام
2- داشتن سواد خواندن و نوشتن
3- قبول شدن د رآزمایش ها ی کتبی آئین نامه و رانندگی اتومبیل سواری .
پنجم - گواهی نامه رانندگی پایه 2 همگانی برای رانندگی با وسائل نقلیه عمومی اعم از سواری و وانت و آمبولانس و استیشن و باری به ظرفیت تا دو تن :
1- سن 23 سال تمام
2- داشتن سواد خواندن و نوشتن
3- قبول شدن در آزمایش های کتبی آئین نامه و رانندگی وسائل نقلیه مورد نظر
4- داشتن اطلاعات فنی کافی
تبصره - دارندگان گواهی نامه پایه 2 همگانی به شرط قبول شدن در آزمایش های رانندگی با اتوبوس یک طبقه با اجازه نامه مخصوص شهربانی می تواند مادام که در خدمت شرکت واحد اتوبوسرانی هستند به رانندگی اتوبوس های یک طبقه شرکت مذکور مبادرت ورزند.
ششم - گواهی نامه رانندگی پایه یکم برای رانندگی با کلیه وسائل نقلیه به استثنای دو چرخه های پائی و موتوری و موتور سیکلت :
1- سن 23 سال تمام
2- داشتن سواد خواندن و نوشتن
3-قبول شدگان در آزمایش های کتبی آئین نامه و رانندگی با اتومبیل های بزرگ اعم از کامیون به ظرفیت بیش از 2 تن و اتوبوس
4- داشتن اطلاعات فنی لازم
هفتم - گواهی نامه رانندگی ویژه برای رانندگی وسائل نقلیه سنگین جاده سازی و ساختمانی و مخصوص حمل اشیاء سنگین .
1- سن 23 سال تمام
2- داشتن سواد خواندن و نوشتن
3- قبول شدن در ازمایش های کتبی آئین نامه و روشن کردن موتور راندن وسائل نقلیه مورد نظر در جهات مختلف ترمز کردن و دور زدن با آنها
تبصره - کسانی که در تاریخ تصویب این آئین نامه به سن 35 سال تمام رسیده اند برای اخذ گواهینامه های پایه 2 همگانی و پایه یکم از شرط سواد معافند.
ماده 23- در موارد زیر صدور گواهی نامه رانندگی ممنوع است :
1- هرگاه متقاضی به بیماری صرع یا جنون مبتلا باشد.
2- چنانچه نامبرده کور باشد ، مگر برای متقاضیان گواهی نامه دو چرخه پائی که فاقد یک چشم بوده و چشم دیگر معادل دید داشته باشد.
3- هرگاه میزان دید متقاضیان گواهی نامه های پایه 2 شخصی و تراکتور و موتور سیکلت با یک چشم و چشم دیگر کمتر باشد و میزان دید در خواست کنندگان گواهینامه رانندگی وسائل نقلیه عمومی اعم از سبک و سنگین با یک چشم و چشم دیگر
کمتر باشد و با اسبفاده از عینک کمی دید به اندازه های فوق قابل جبران نباشد.
4- برای کر مطلق و همچنین گوژ پشت چنانچه در خواست گواهی نامه رانندگی وسائل نقلیه عمومی را داشته باشد.
5- هر گاه متقاضی فاقد انگشتان دست یا پا است به نحوی که فقدان انگشتان مانع انجام اعما ل طبیعی و لازم برای رانندگی باشد .
6- اگر متقاضی به علت فقدان دست و یا پا یا ضعف بعضی از عضلات دست و پا که به مناسبت ابتلاء به فلج یا امراض دیگری حاصل شده نتواند مستقلا“ یا با استفاده از دست و پای مصنوعی و یا به کمک ماشین هائی که وسائل مخصوص برای تسهیل رانندگی در آنها تعبیه شده به راحتی از عهده رانندگی بر آید.
ماده 24- هر گاه پزشک و افسر کاردان فنی شهربانی تشخیص دهند که اشخاص مبتلا به ضعف بینائی یا شنوائی و همچنین اشخاص مذکور در بند 6 ماده قبل به کمک عینک یا سمعک یا سایر وسائل مصنوعی به طور طبیعی قادر به رانندگی می باشند صدور گواهینامه به نام آنان درصورت جمع شرایط لازم دیگر مانعی ندارد . لکن در متن گواهینامه 3 باید تصریح شود که فقط با عینک یا سمعک یا چه نو ع وسیله ای میتواند رانندگی نماید آزمایش از این قبیل داوطلبان باید منحصرا“ در پایتخت ووسیله سه نفر افسر کاردان فنی آزمایش رانندگی با وسیله نقلیه مخصوص انجام گیرد.
ماده 25- هر کس بخواهد یکی از گواهی نامه های مندرج در ماده 22 را بگیرد باید مدارکی را که از طرف شهربانی اعلام خواهد شد به مراجعی که شهربانی آگهی میکند تسلیم نماید .
ماده 26- از متقاضی اخذ گواهی نامه رانندگی قبل از سایر آزمایشها باید آزمایش پزشکی به وسیله پزشکانیکه شهربانی معرفی می نماید یا افسر انیکه با وسائل و تجهیزات فنی مخصوص آزمایش مزبور مجهز خواهند بود به عمل آید.
ماده 27- هرگاه در خواست کننده به تصدیق آزمایش کنندگان در کلیه آزمایشها موفق شود گواهی نامه مورد تقاضا پس از اخذ مدارک مقرر به نام او صادر و تسلیم میگردد.
ماده 28- مدت اعتبار هرگواهی نامه د رمتن آن درج میشود و دارنده آن ملزم است که در پایان مدت مقرر برای تمدیدمدت اعتبار یا تعویض آن به گواهی نامه هم ارز به شهربانی مراجعه نماید- شهربانی میتواند هنگام تمدید یا تعویض گواهی نامه ازمتقاضی آزمایش پزشکی مجددی بعمل آورد.
تبصره - گواهی نامه های رانندگی سیاسی احتیاج به تمدید مدت اعتبار ندارد .
ماده 29- کسانی که مطابق گواهی نامه های صادره مجاز به رانندگی وسائل نقلیه عمومی هستند هرگاه بخواهند با وسائل نقلیه عمومی شهری مانند تاکسی ، اتوبوس ، اتومبیل آموزشگاهها رانندگی کنند باید گواهی نامه خود را به اداره شهربانی تسلیم و د رخواست کارت شهری نمایند . دارنده کارت شهری فقط براندن وسیله نقلیه ای که د رآن ذکر شده مجاز است .
ماده 30- اگر گواهی نامه رانندگی یا کارت شهری مفقود شود و یا از بین برود دارنده آن میتواند تقاضای صدور المثنی کند
شهربانی پس از احراز صحت ادعای درخواست کننده با دریافت مدارک لازم و وجه تمبر قانونی المثنی صاد ر وبه وی تسلیم خواهدنمود.
ماده 31- افراد زیر از داشتن گواهینامه رانندگی ایرانی معاف می باشند:
1- خارجیانیکه گواهی نامه رانندگی کشورهای خارجی دارندبه شرط معامله متقابله .
2- دارندگان گواهینامه بین المللی در صورتی که مدت اعتبار آن نگذاشته باشد.
ماده 32- خارجیانیکه بخواهند گواهینامه خارجی خود را به گواهی نامه ایرانی تبدیل نمایند بایستی ترجمه رسمی گواهینامه خارجی و سایر مدارک مقرر را تهیه و به شهربانی تسلیم نمایند . شهربانی در صورت معامله متقابله با اخذ گواهی نامه خارجی ، گواهی نامه ایرانی به نام متقاضی صدور و به وی میدهد.
ماده 33- ایرانیانیکه از کشورهای خارجی گواهینامه رانندگی گرفته اند در صورتی که بخواهند در ایران رانندگی کنند باید ظرف سه ماه پس از ورود به ایران با تسلیم مدارک لازم و گذراندن آزمایش کتبی آئین نامه گواهی نامه خارجی خود ار به گواهی نامه ایرانی تبدیل نماید.
ماده 34- برای کسانی که گواهی نامه رانندگی آنان توقیف شده نباید مجددا“ گواهی نامه صدر شود. هر گاه در اثر اغفال مأموران گواهی نامه جدیدتری صادر گردد از درجه اعتبار ساقط است و وسیله شهربانی اخذ و ابطال خواهد شد .
ماده 35- شهربانی میتواند:
1- در صورتی که گواهی نامه رانندگی در اثر اشتباه یا اظهارات خلاف واقع تقاضا کننده صادر شده باشد آنرا مسترد دارد و پس از رفع نقص گواهی نامه صحیح صادر و تسلیم کند.
2- هرگاه گواهی نامه های متعددی جهت رانندگی یک نوع وسیله وسیله نقلیه به نام یکنفر صاد رشو د یکی از آنها را با نتخاب او بوی تسلیم و بقیه را اخذ و ابطال نماید.
ماده 36- هرگاه دارنده گواهینامه یکی از شرایط پزشکی یا رانندگی مذکور در آئین نامه را از دست بدهد شهربانی میتواند از او دعوت نماید که ظرف یکماه برای انجام آزمایش های ضروری حاضر شود . د رصورتی که فقدان شرط و صلاحیت رانندگی ضمن آزمایش جدید محرز گردد گواهی نامه از وی اخذ و ابطال خواهد شد. اگر نقصی د رشرایط مذکور وجود داشته باشد گواهی نامه تا تکمیل شرایط توقیف و سپس به صاحب آن سترد خواهد گردید.
فصل چهارم - معاینه وسائل نقلیه
ماده 37- راندن کلیه وسایل نقلیه عمومی بدون در دست داشتن برگ معاینه معتبر ممنوع است این برگ که مدت اعتبارش در متن آن قید میگردد باید همیشه بر سطح داخلی شیشه جلوی وسیله نقلیه به نحوی که برای مأمورین انتظامی قابل رؤیت باشد نصب گردد.
ماده 38- شهربانی میتواند از کلیه وسایل نقلیه هر سال یک یا چند نوبت معاینه بعمل آورد در این صورت مالکین و رانندگان مکلفند وسایل نقلیه خویش را جهت معاینه در تاریخ و محلی که شهربانی قبلا “ اعلام می نماید حاضر سازند .
ماده 39- هیچ کس مجاز به صدور برگ معاینه نیست مگر آنکه اجازه اینکار کتبا“ از طرف شهربانی به او داده شده باشد.
ماده 40- شهربانی میتواند به بنگاه های باربری یا مسافر بری یا تعمیرگاهها یا امثال آن ها که مجهز به وسائل نقلیه و همچنین صدور برگ معاینه آنها را بدهد.
این قبیل بنگاه ها باید دفتری برای ثبت مشخصات وسائل نقلیه مورد معاینه و برگ های معاینه داشته باشند .
ماده 41- شهربانی پس از معاینه وسیله نقلیه در صورت وجود تجهیزات مقرر د ر این آئین نامه و فقدان نقص فنی برگ معاینه صادرو به آورنده وسیله تسلیم می نماید.
ماده 42- رانندگان یا مالکین وسائل نقلیه ایکه ضمن معاینه معیوب یا ناقص تشخیص داده شده فقط می تواند آنرا در تاریخ و مسیری که در برگ اجازه نامه صادره از طرف مأمور معاینه کننده مشخص میشود تا تعمیرگاه یا گاراژ منتقل سازند .
ماده 43- شهربانی می تواند پلاک شماره وسیله نقلیه ای را که با وجود عیب و نقص فنی کار میکند ضبط و پس از رفع نقص و معاینه مجدد مسترد دارد.
ماده 44- شهربانی موظف است در مواقع ضروری بنگاه ها و تعمیرگاه ها ی مذکور در ماده 40 را بازرسی کند و چنانچه به هر جهتی از جهات صلاحیت معاینه کنندگان وسائط نقلیه را مورد تردید قرار دهد اجازه صادره را لغو نماید.
ماده 45- در شهرهائی که شهربانی محل فاقد افسر کاردان فنی باشد رانندگان وسائل نقلیه عمومی باید اقلا“ هر سه ماه یکبار برای معاینه وسیله نقلیه خود و دریافت برگ معاینه به نزدیکترین شهربانی که دارای کاردان فنی است یا محلی که از طرف شهربانی تعیین و اعلام شده است مراجعه نمایند.
فصل پنجم - تجهیزات
قسمت اول - تجهیزات وسایل نقلیه موتوری
ماده 46- اشخاص حق ندارند هیچ نوع وسیله نقلیه ای را که فاقد لوازم و تجهیزات مذکور در این فصل یا دارای لوازم و تجهیزات مخالف مقررات باشد در راه های عمومی برانند و یا برای رانندگی در اختیار دیگری یگذارند.
ماده 47- کلیه اتومیبل ها و یدک کش ها و تراکتورهای بارکش لااقل باید دارای چراغ هائی به شرح زیر باشند:
1- دو چراغ بزرگ با دو استپ و نور سفید در طرفین جلو
2- دو چراغ کوچک با نور زرد بریا تشخیص عرض اتومبیل در منتهی الیه هر یک از دو سمت جلو.
3- دوچراغ کوچک با نور قرمز جهت تشخیص عرض اتومبیل در منتهی الیه هر یک از دو سمت عقب .
4- دو چراغ کوچک با نور قرمز یا نارنجی بریا ترمز ( ایست ) در عقب که به محض گرفتن ترمز روشن شده و از فاصله 35 متری
دیده شود.
5- یک چراغ کوچک با نور سفید در عقب برای تشخیص شماره پلاک .
نور این چراغ باید برای قرائت شماره پلاک از فاصله 25 متری کافی باشد.
6- یک چراغ کوچک به رنگ زرد یا سفید جهت نشان دادن حرکت با دنده عقب این چراغ باید طوری نصب گردد که فقط موقع راندن به عقب روشن شود.
7- دو چراغ راهنمائی الکتریکی یا مکانیکی با نورسفید یا زرد در طرفین جلو و دو تای دیگر از آن با رنگ قرمز در طرفین عقب برای اعلام قصد گردش به چپ یا براست . نور این چراغ ها در روز باید از فاصله 35 متری قابل رؤیت باشد.
8- یدک و شبه یدک متصل باید اقلا یک چراغ خطر قرمز در عقب داشته باشند . اگر وسیله نقلیه ای دارای چند یدک زنجیری باشد نصب چراغ مذکور باید در عقب آخرین یدک بعمل آید.
ماده 48- نور چراغ های خطر جلو و عقب باید در شرایط جوی معمولی از فاصله 150 متری دیده شود . نور چراغ های گردش و ایست نبایستی خیره کننده باشد.
ماده 49- سیم کشی چراغ ها باید طوری بعمل آید که هر وقت راننده چراغ های کمکی را روشن می نماید چراغ های عقب نیز روشن شوند.
ماده 50- ارتفاع چراغ ارتفاع چراغ های جلو نباید از 135 سانتی متر بیشتر و از 70 سانتی متر کمتر باشد . ارتفاع چراغ های عقب نیز نباید از یک متر بیشتر و از 50 سانتی متر کمتر باشد.
ماده 51- چراغ های بزرگ جلو بایستی دارای تکمه تبدیل تور باشند که تابش نور را به بالا یا پائین بترتیب زیر عوض کند .
1- نور بالا ( استپ بالا ) باید طوری میزان گردد که به وسیله آن وجود اشخاص یا اشیاء ازفاصله 150 متری تشخیص داده شود.
2- نور پائین ( استپ پائین ) باید به نحوی میزان گردد که به وسیله آن اشخاص یا اشیاء از فاصله 35 متری مشخص شوند .
ماده 52- کلیه وسائل نقلیه امدادی بایستی در مرتفع ترین نقطه خود دارای یک چراغ خطر گردان یا زنگ یا بوقی که تولید صدای مشخص نماید باشند . نور قرمز چراغ باید از فاصله 150 متری قابل رویت باشد.
ماده 53- وسائل نقلیه موتوری به داشتن تجهیزات زیر مجازند :
1- دو عدد نور افکن درطرفین به نحوی که استعمال آنها موجب نقصان دید رانندگان وسایل نقلیه دیگر نشود و مشروط بر اینکه در شهرها و جاده های عمومی مورد استفاده قرار نگیرد.
2- دو عدد چراغ ویژه مه با نور زرد در طرفین قسمت جلو ، ارتفاع این چراغها نباید ازیک متر بیشتر و از چهل سانتی متر کمتر باشد . نور این چراغها باید طوری میزان گردد که در طول ده متر از سطح افقی محل نصب چراغ بالاتر نیاید . هنگام استعمال چراغهای مه بایستی از نور پائین چراغهای بزرگ نیز استفاده شود .
3- دو چراغ رانندگی اضافی با نور سفید در جلو ( چراغ کمکی ) که ارتفاع آن نباید از یکمتر و نیم بیشتر و از چهل سانتی متر کمتر باشد . این چراغ ممکن است توأم با چراغهای بزرگ جلو مورد استفاده قرارگیرد.
4-دو چراغ کوچک با نور زرد یا سفید روی گلگیر طرفین که خیره کننده نباشد.
5- چراغهای خطر اضافی در جلو با نور سفید یا زرد و در عقب با نور قرمز که هنگام استفاده باید مرتبا“ روشن و خاموش شده و از فاصله 150 متری دیده شوند.
ماده 54- تمام اتومبیلها و یدک کشها و تراکتورهای بارکش و انواع یدکها که د رجاده های عمومی عبور می نمایند بایستی دارای دو شیشه نور تاب ( رفلکتور ) به رنگ قرمز یا شبرنگ د رطرفین قسمت عقب خود باشند . هر گاه نور تابهائی در قسمت جلو نصب شوند باید به رنگ زرد باشند.
ارتفاع نور تابها بیشتر از یک متر و نیم و کمتر از شصت سانتی متر نخواهد بود مگر آنکه بلندی خود وسیله نقلیه از کف زمین کمتر از شصت سانتی متر باشند.
نور تابهای عقب بدکها مستقل ممکن است در دو طرف آن یا د ردو طرف بار نصب شود . در تمام موارد مذکور باید نور تابها کاملا قابل رؤیت بوده و شیشه های آنها دارای اندازه و خصوصیاتی باشدکه موقع شب د رمقابل نور چراغهای وسائل نقلیه دیگر از فاصله 150 متری کاملا مشهودگردد .
ماده 55- هر وسیله نقلیه موتور ی باید مجهز به دو نوع ترمز پائی و دستی باشد که هر یک به تنهائی بتواند آنرا از حرکت باز دارد .
ماده 56- یدک ها و شبه یدک هائی که ظرفیت آن ها از 1400 کیلو گرم زیادتر است بایستی دارای ترمزی باشند که راننده بتواند به وسیله آن یدک را متوقف سازد . طرز ساختمان این ترمز باید طوری باشد که در صورت قطع ناگهانی وسیله اتصال یدک ترمز خود به خود گرفته شود و یدک را متوقف نماید .
ماده 57-قدرت ترمز باید به قدر ی باشدکه در راههای مختلف طبق جدول های بین المللی که ملاک عمل کارشناسان تصادفات راهنمائی و رانندگی است بتواندبا شتاب معینی از ادامه حرکت وسیله نقلیه جلوگیری نماید . ترمز پائی هر وسیله نقلیه باید دارای حداقل شتاب سه باشد که ترمز سنج مورد استعمال کاردان فنی آنرا نشان دهد .
ماده 58- رانندگی با وسائل نقلیه ای که قدرت ترمز آنها طبق مشخصات مذکور نباشد ممنوع است .
ماده 59 - کلیه وسائل نقلیه موتوری بایدمجهز به بوق یا وسیله اخبار صوتی دیگری باشند که تولید صدای غیر عادی و ناهنجار ننماید و صدای آن ازفاصله 70 متری شنیده شود.
ماده 60- هروسیله نقلیه موتوری بایستی مجهز به لوله اگزز باشد که مانع خروج صداهای ناهنجار گردد .برداشتن تمام یا قسمتی از این دستگاه ممنوع است.
ماده 61- کلیه وسائل نقلیه موتوری باید دارای آئینه هائی در داخل باشد بنحوی که راننده بتواند بوسیله آنها لااقل تا فاصله هفتاد متری پشت سر خویش را ببیند. نصب آئینه در دو طرف خارج وسیله نقلیه مجاز است.
ماده 62- هر وسیله نقلیه موتوری که دارای شیشه جلو است باید مجهز به دو برف پاک کن باشد. برف پاک کنها باید همیشه سالم و حاضر بکار باشد تا در مواقع لزوم برای پاک کردن شیشه جلو از آن استفاده گردد.
ماده 63- دستگاه تهویه وسائل نقلیه باید طوری نصب گردد که بهیچوجه تولید خطر برای سرنشینان آن نکند و محتوی گازهای مسموم و آتش زا نباشد .
ماده 64- روی چرخهای وسائل نقلیه یا کنار آنها نباید اجسام اضافی و زاید مانند میخ و پیچ های بلند یا هر شیئی که از محازات لاستیکها تجاوز کند مجود داشته باشد مگر آنکه در تراکتورهای زراعتی و انواع کمباین لازم باشد.
ماده 65- اتوبوسها و کامیونها شبها هنگام حرکت در جاده ها باید لوازم زیر را همیشه همراه داشته باشند تا در مواقع ضرورت بر حسب مورد از آنها استفاده نمایند.
1- سه چراغ با سه مشعل الکتریکی یا سه فانوس ویا سه شیشه نورتاب یا تابلوی شبرنگ با نور قرمز که در شرایط جوی معمولی از فاصله 150 متری قابل رؤیت باشند.
2- در صورت فقدان لوازم مذکور لااقل سه چراغ الکتریکی با نور قرمز.
3- دو پرچم قرمز به ابعاد لااقل یک متر با چوب پرچم.
ماده 66- وسائل نقلیه ای که مواد خطرناک حمل می کنند باید فقط سه چراغ ترمز الکتریکی همراه داشته باشند. حمل فانوس برای آنها ممنوع است باضافه وسائل نقلیه مزبور باید دارای دستگاه پمپ آتش نشانی آماده به کار باشند. این پمپ ها بایستی در محلهائی نصب شوند که هنگام ضرورت بتوان فورا“ آنها را مورد استفاده قرار داد.
قسمت دوم - تجهیزات اختصاصی موتورسیکلت و دوچرخه
ماده 67- موتور سیکلت و دوچرخه های موتوردار باید دارای حداقل یک و حداکثر دو چراغ با نور سفید در جلو و یک شیشه نورتاب قرمز رنگ در عقب باشند .
ماده 68- هردوچرخه باید دارای تجهیزات زیر باشد:
1- یک چراغ با نور سفید در جلو که تا مسافت 150 متری جلوی آن را بقدر کافی روشن سازد.
2- یک چراغ با نور قرمز در عقب که از فاصله 150 متری دیده شود.
3- یک چراغ قرمز شب نما در عقب که نور وسائل نقلیه پشت سر را از فاصله بیست متری منعکس نماید.
4-یک زنگ یا بوق که صدای آن از فاصله سی متری شنیده شود . نصب و استعمال زنگهای صوتی یا آژیر یا بوق خطر برای دوچرخه ها ممنوع است.
5- ترمز که بمحض گرفتن آن دوچرخه متوقف گردد.
فصل ششم - مقررات محل بار
ماده 69- طول وعرض وسائل نقلیه باربری همان است که بر طبق مشخصات (کاتولوگ) سازنده معین گردیده ولی ظرفیت آن مطابق نظر افسر کاردان فنی شهربانی تعیین میشود. ارتفاع هیچ وسیله نقلیه ای بانضمام بار آن از سطح راه نباید از چهار متر تجاوز کند.
ماده70- وسائل نقلیه مسافربری حق ندارند بارهائی را که از داخل اطاق آنها یا گلگیرها به اطراف تجاوز کرده باشد حمل کنند.
ماده71- بارهای وسائل نقلیه بارکش نبایستی از قسمت جلو بیش از یک متر و از قسمت عقب بیش از دو متر تجاوز کند. بهر حال باید علائم لازم و چراغ قرمز خطر در ابتدا و انتهای بار نصب شود.
ماده72- محدودیت طول بار وسائل نقلیه که در ماده فوق تصریح شده در باره بارهائی که بنا بر وضع و طبیعت یا ساختمان مخصوص قابل تفکیک و تجزیه نیستند رعایت نمیشود مشروط بر اینکه اینگونه بارها روی یدکهای طولانی گذارده شوند. در هر حال اگر طول بار از بیست متر تجاوز کند برای حمل آن باید پروانه مخصوص از مقامات صلاحیتدار اخذ گردد.
ماده73- مقامات صلاحیتدار میتوانند جهت حمل بارهای بیش از ظرفیت یا بزرگتر از حجم معین پروانه مخصوص که حاوی مشخصات و ظرفیت وسیله نقلیه حمل کننده و وزن و حجم بار و مسیر و تعداد دفعات رفت و آمد یا مدت حمل مستمر است صادرکننده این پروانه باید تا پایان مدت اعتبار آن نزد راننده موجود باشد و هنگام مراجعه مأموران انتظامی ارائه گردد.
ماده74- وسائل نقلیه ای که در حدود مواد 70و 71و 72 حمل باری کنند باید:
1- شب ها دو چراغ یا دو فانوس قرمز رنگ در آخرین نقطه طرفین عقب بار نصب نمایند بطوریکه از فاصله یکصدوپنجاه متری طرفین و عقب وسیله مزبور دیده شود.
2- روزها دو پرچم یا دو پارچه قرمز رنگی که سطح آن لااقل نیم متر مربع باشد در انتهای بار آویزان کنند بنحوی که رانندگان پشت سر بتوانند آنرا از فاصله مذکور در بند یک این ماده ببینند.
ماده75- حمل مواد خطرناک فقط با وسائل نقلیه مخصوص مجاز است و با وسائل مسافری یا باربری معمولی جز با اجازه شهربانی ممنوع است.
ماده76- بنگاهها باید بارهای وسائل نقلیه را طوری بارگیری نمایند و محکم ببندند که هیچگونه خطر افتادن یا چکه کردن یا باز شدن و یا پخش شدن در هوا وجود نداشته باشد.
ماده77- یدک یا هرنوع وسیله نقلیه ای که توسط وسیله نقلیه دیگری کشیده می شود باید با سیمهای آهنی یا میله های محکم بوسیله کشنده متصل شود بطوریکه هیچگونه خطر گسیختن نداشته و تحمل کشش وسیله نقلیه را بنماید. طول وسیله اتصال نباید از پنج متر زیادتر باشد.
هرگاه وزن یدک با بار آن از دوهزار کیلوگرم زیادتر باشد باید بادو رشته اتصال محکم بسته شود.
ماده78- رانندگان موظفند بدستور مأموران صلاحیتدار وسیله نقلیه را جهت توزین به روی قپان ببرند. هرگاه ضمن توزین معلوم شود که بیش از ظرفیت مقرربارگیری شده باراضافی تخلیه میشود.دراینصورت مسئولیت انبار کردن و حفظ آن بعهده مالک و راننده است.
فصل هفتم- تصادفات
ماده79- راننده هر وسیله نقلیه ای که مرتکب تصادف منجر به جرح یا فوت گردد موظف است بلافاصله وسیله نقلیه را در محل تصادف متوقف سازد و مادام که تشریفات مربوط به رسیدگی وسیله کارشناسان شهربانی یا ژاندارمری خاتمه نیافته مطلقا“ از تغییر وضع اتومبیل یا صحنه تصادف خودداری نماید.
لیکن هر گاه تصادف فقط منجر به خسارت مالی جزئی شود راننده موظف است وسیله نقلیه را در نزدیکترین محلی که موجب سد معبر نگردد برای رسیدگی و معاینه متوقف سازند مگر اینکه در مورد جرح و خسارت از طرف بیمه مقرراتی وضع و اعلام شده باشد که در اینصورت توقف در محل بشرط انجام مقررات بیمه از طرف رانندگان اجباری نخواهد بود.
ماده80- رانندگان وسائل نقلیه ای که بهر ترتیب تصادف نموده اند در صورت وقوع جرح موظفند کمکهای لازم را به مجروحین نموده و در اعزام آنان به بیمارستان مساعدت نمایند.
ماده81- رانندگان مذکور مکلفند در موارد تصادف منجر به جرح یا فوت نام ونشان صحیح و مشخصات گواهینامه رانندگی و وسیله نقلیه خود را بلافاصله به مأمورین انتظامی اعلام دارند.
ماده82- رانندگانی که باوسیله نقلیه متوقف فاقد سرنشین تصادف می نمایند باید در محل وقوع تصادف صاحب یا راننده وسیله متوقف و مأمورین انتظامی را از هویت و نشانی کامل خود آگاه سازند و در صورت عدم دسترسی به ایشان نام و نام ذخانوادگی و نشانی دقیق خویش و شماره و سایر مشخصات وسیله نقلیه خود را روی کاغذی بنویسند ودر محل قابل رؤیتی در وسیله نقلیه متوقف الصاق نمایند.
ماده83- رانندگانی که با اشیاء یا حیوانات تصادف نموده و باعث خسارت یا اتلاف آن ها می شوند مکلفند که در محل مالک یا حافظ اشیاء یا حیوانات مورد تصادف را طبق دستور ماده فوق مطلع سازند.
ماده84- هرگاه راننده وسیله نقلیه ای در اثر تصادف توانائی اجرای مقررات مندرج در مواد 82و83 را نداشته باشد در این صورت مالک آن وسیله نقلیه موظف است در اولین فرصت پس از آگاهی از واقعه مراتب را به مامورین مربوط اعلام دارد.
ماده 85- اتوسرویس ها ( تعمیرگاه ها ) وتوقف گاه ها ( پارکینگ ها ) موظفند ظرف 24 ساعت پس از رؤیت وسیله نقلیه ای که آثار تصادف یا جای گلوله در ان وجود دارد مراتب را با ذکر مشخصات اتومبیل و در صورت امکان با ذکر نام و نشانی راننده به شهربانی یا ژاندارمری محل اعلام دارند.
فصل هشتم ـ علائم راهنمائی و رانندگی
قسمت اول ـ علائمی که مقامات و ماموران انتظامی بکار می برند
ماده 86- علائم راهنمائی و رانندگی که برای کنترل و تنظیم عبور و مرور در راه ها بکار میرود وسیله شهربانی تعیین می شود .
انتخاب محل نصب آنها در شهرها با شهربانی و تهیه و نصب آنها با شهردار ی است در خارج از شهرها انتخاب محل نصب با ژاندارمری و تهیه و نصب آنها با وزارت را ه خواهد بود.
ماده 87- رانندگان کلیه وسائل نقلیه و اشخاص اعم ا ز پیاده یا سوار بر خیوانات موظفند از علائم راهنمائی و رانندگی تبعیت نمایند مگر اینکه مأموران انتظامی به جهاتی عدم رعایت آنها را در محل مجاز اعلام کنند.
ماده 88- کنترل وتنظیم عبور و مرور ممکن است به وسیله چراغ ها یا خطوط یا تابلوها یا نوشته ها با مأموران انتظامی و یا بهر وسیله دیگری که بر حسب مورد مقتضی باشد بعمل آید در هر حال فرمان پلیس بر تمام علائم دیگر مقدم است .
ماده 89- در محل هائیکه عبور و مرور به وسیله چراغ راهنمائی کنترل می شود رنگهای زیر برای مقاصدی که معین شده است بکار میرود.
1- چراغ سبز برای حرکت - وسائل نقلیه ای که با چراغ سبز روبه رو میشوند حق عبور یا گردش را دارند مگر آنکه گردش به وسیله علامت دیگری ممنوع شده باشد. در هر حال وسائل نقلیه د ر حال گردش باید حق تقدم وسائل نقلیه ای را که مستقیم میروند و حق تقدم پیادگانی را که از گذرگاه در حرکتند رعایت نمایند.
2- چراغ زرد برای احتیاط ـ وسائل نقلیه ایکه با این چراغ روبرو میگردند نباید به تقاطع یا گذرگاه پیاده نزدیک شوند و د ر صورت ورود قبلی موظفند به حرکت خود ادامه بدهند و از تقاطع یا گذرگاه عبور کنند.
3- چراغ قرمز برای ایست کامل ـ وسائل نقلیه ای که با چراغ قرمز برخورد می کنند باید قبل از خط مخصوص ایست توقف کامل نمایند و در صورت فقدان خط ایست در فاصله پنج متری چراغ راهنمائی بایستند و تا روشن شدن چراغ سبز منتظر بمانند.
4- چراغ چشمک زن زرد برای عبور یا احتیاط ـ وسایل نقلیه مکلفند با مشاهده این چراغ از تقاطع و گذرگاه پیاده با احتیاط کامل و سرعت کم عبور نمایند.
5- چراغ چشمک زن قرمز برای ایست و عبور ـ وسائل نقلیه د رصورت برخورد با این چراغ باید قبل از ورود به تقاطع یا گذرگاه پیاده توقف کامل کنند و پس از اطمینان از عدم وجود تصادف حرکت نمایند.
ماده 90- انواع خطوطی که روی راهها باید کشیده شود مطابق نمونه های منضم به این آئین نامه است .
ماده 91- تابلو ها یاید مطابق نمونه بین المللی که ضمیمه این آئین نامه است تهیه و نصب شود.
ماده 92- در محلهائیکه چراغ قرمز یا هر نوع علائم ایست دیگر وجود دارد ممکن است به وسیله پیکان سبزی که د رکنار چراغ قرمز تعبیه میشود یا با نصب تابلو به وسائل نقلیه اجازه داده میشود که د ر مسیر معینی حرکت نمایند . در این مورد رعایت حق تقدم پیاده گان و وسا ئل نقلیه که با چراغ سبز جهت دیگر اجازه عبور داشته اند الزامی است .
ماده 93- نصب آگهی یا علامت یا تابلو یا وسائلی که دارای شباهت با علائم و یا تابلوهای راهنمائی و رانندگی باشد یا از آنها تقلید شود و یا منظور از آن هدایت و کنترل وسائل نقلیه باشد و یا به طریقی باعث جلوگیری از رویت علائم و تابلو و وسائل راهنمائی و رانندگی گردد و همچنین نصب چراغهای رنگی تبلیغاتی در مجاورت چراغهای راهنمائی به طوریکه موجب اشتباه رانندگان گردد ممنوع است مقامات انتظامی می توانند در صورت مشاهده چنین اشیائی جهت بر داشتن آنها اقدام کنند. با این وصف ممکن است از طرف مؤسسات یا اشخاص با اجازه مقامات صلاحیت دار علائمی جهت هدایت مراجعین با اماکن اطراف راه نصب گردد.
ماده 94- هیچکس حق ندارد بدون اجازه مقامات شهربانی تغییراتی در علائم راهنمائی و رانندگی و دیگر وسائل تنظیم عبور ومرور وسائل نقلیه و راه آهن بدهد و یا در متن آن تصرفاتی نماید .
قسمت دوم ـ علائمی که رانندگان باید بکار برند
ماده 95- رانندگانیکه قصد گردش به راست یا به چپ یا توقف را دارند مکلفند از فاصله یکصد متری محل گردش یا توقف وسیله چراغ راهنما به ترتیب زیر علامت دهند:
1- برای گردش به راست چراغ راهنمای سمت راست وسیله نقلیه را روشن کنند.
2- برای گردش به چپ چراغ راهنمای سمت چپ را روشن کنند .
3- بریا توقف چراغ راهنمای سمت راست را روشن کنند.
ماده 96- رانندگان وسائل نقلیه موتوری فاقد چراغ رانهما و همچنین وسائل نقلیه غیر موتوری و موتور سیکلت ها و دوچرخه باید با دست به شرح زیر علامت بدهند.
1- برای گردش به راست ـ دست چپ را به طرف بالا نگاهدارند .
2- برای گردش به چپ ـ دست چپ را به طور افقی نکهدارند .
3-برای توقف ـ دست چپ را به طرف پائین نگاهدارند.
4- برای کاستن سرعت - دست چپ را به طور افقی از بالا به پائین متناوبا“ حرکت دهند .
ماده 97- علائم اخبار و همچنین علائم سبقت گرفتن به شرح زیر است .
1- در روز بوق کوتاه
2- در شب چند بار خاموش و روشن کردن چراغ بزرگ جلوی وسیله نقلیه یا تعویض استپ
قسمت سوم ـ علائم اختصاصی و استثنائی بعضی از وسائل نقلیه
ماده 98- اتومبیلهای امداد ی ومدارس باید دارای دستگاه اخبار قابل رؤیت مندرج در ماده 52 این آئین نامه باشند و روی بدنه اتومبیل هم مطابق دستور شهربانی عبارات و علائم ممیزه به طور خوانا نقش گردد.
ماده 99- رانندگان وسائل نقلیه ای یکه مواد خطرناک حمل می کنند یاید در طرفین و عقب وسیله نقلیه تابلوئی که روی آن کلمه (خطر ) با حروف درشت به رنگ قرمز نوشته شده باشد نصب کنند .
ماده 100- هرگاه وسیله نقلیه ای شب در کنار راه توقف نماید و نور کافی در آن محل برای تشخیص اشیاء یا اشخاص از فاصله 150 متری وجود نداشته باشد راننده ( اعم از اینکه داخل وسیله نقلیه باشدیا خارج آن ) . مکلف است چراغهای خطر جلو وعقب وسیله نقلیه را روشن نگهدار د چنانچه چراغ خطر جلو خراب شده باشد لااقل چراغ بزرگ سمت چپ با نور پائین روشن سازد .
ماده 101- هرگاه در راه ها خرابی غیر قابل پیش بینی برای هر نوع وسیله نقلیه موتوری ایجاد شود راننده مکلف است آنرا از مسیر عبور و مرور خارج و در محل مناسبی که وموجب سد راه و مزاحمت سایر وسائل نقلیه و عابرین پیاد ه نباشند متوقف سازد در این مورد و در سایر مواردی که وسیله مزبو ر قادر به حرکت نباشد و انتقال آنها به محل مناسبی مقدور نگردد در صورت فقدان نور کافی درراه باید به منظور اخبار به سایر رانندگان علائم ایمنی به ترتیب زیر درمحل قرار دهد
1-در وسط راه یک فانوس یا یک چراغ یا یک مشعل نورانی قرمز در فاصله هفتاد متری جلو و یکی در فاصله هفتاد متری عقب ویکی دیگر در پهلوی وسیله از کار افتاده بگذارد .
2- هرگاه وسیله نقلیه سر پیچ یا تپه ای ازکار بیفتد فانوس ها یا چراغ ها یا مشعل ها را باید در فواصل مناسبی قرار دهد تا وسائل نقلیه دیگر از فاصله دویست متری متوجه خطر بشوند.
ماده 102- هرگاه وسیله نقلیه موتوری در راه های خارج شهر از کار بیفتد و به علت کفایت روشنائی احتیاجی باستفاده از چراغ یا مشعل نباشدراننده باید در وسط جاده یک مثلث شبرنگ قرمز متساوی الاضلاع از نوع علامت احتیاط به ابعاد سی سانتی متر در فاصله هفتادمتری جلو و مثلث دیگری درفاصله هفتاد متری عقب آن به نحوی که کاملا قابل رؤیت باشد قرار دهد.
ماده 103- اگر وسیله نقلیه ای که مواد خطرناک حمل میکند در ساعات و شرایط مندرج در ماده 100 در راه های خارج شهر ازکار بیفتد راننده موظف است که در وسط جاده یک چراغ الکتریکی قرمز با باطری در فاصله هفتاد متری جلو و یکی در فاصله هفتاد متری عقب و یکی دیگر در پهلوی وسیله از کار افتاده بگذارد . استفاده از فانوس یا چراغ با مشعل برای این قبیل وسائل نقلیه ممنوع است .
ماده 104- روی یدک و هر نوع وسیله نقلیه ای که توسط وسیله نقلیه دیگر کشیده شود بایدیک پرچم سفید به طول و عرض لااقل نیم متری طوری نصب شود تا سایر رانندگان از فاصله دور و از طرفین جاده آنرا مشاهده کنند.
فصل نهم ـ مقررات رانندگی
قسمت اول ـ مسیر و جهت عبور
ماده 105- رانندگان کلیه وسائل نقلیه موظفند که از منتهی الیه سمت راست راه حرکت نمایند مگر در موارد زیر :
الف - در موقع سبقت گرفتن از وسیله نقلیه جلو
II- موقعی که سمت راست جاده بهر علتی مسدود و غیر قابل عبور باشد.
پ- هنگام گردش به چپ
ماده 106- در راه هائیکه خط کشی شده وسائل نقلیه باید در مسیر بین خطوط حرکت کنند و از آن خارج نشوند مگر اینکه احتیاط کامل را رعایت کنند و قبلا با دادن علامت وسائل نقلیه دیگر را از قصد خود آگاه سازند .
ماده 107- رانندگی در قسمت وسطی راه هائیکه به وسیله خط کشی یا علائم دیگر به سه قسمت تقسیم شده ممنوع است مگر بریا سبقت گرفتن یا گردش به چپ .
ماده 108- در راه هائی که به وسیله موانع مخصوص یا سکو به دوقسمت تقسیم شده رانندگان موظفند از قسمت راست حرکت کنند و حق ندارند از روی موانع بگذرند .
ماده 109- در راه های یکطرفه راننده وسائل نقلیه باید در جهت مجازعبور کنند وحرکت خلاف جهت مزبور ممنوع است .
ماده 110- در میدان های سکودار رانندگان وسائل نقلیه موظفند ازطرف راست سکو گردش نمایند.
ماده 111- در معابری که عبور وسائل نقلیه کند رو مجاز اعلام گردیده رانندگان این قبیل وسایل در هرحال مکلفند که ازمنتهی الیه سمت راست یا محل هائی که بریا عبور آنها تعیین شده حرکت نمایند.
ماده 112- در مواقعی که وسیله نقلیه ای از روبروی وسیله نقلیه دیگری در جهت مخالف حرکت می کند راننده هر یک از آنها بایستی حتی المقدور در طرف راست خود حرکت نماید و مخصوصا“ در راه هائی که از هر طرف فقط و یک وسیله نقلیه می تواند عبور کند رانندگان بایدسعی نمایند که در هنگام عبور فاصله کافی بین دو وسیله وجود داشته باشد.
قسمت دوم ـ سرعت
ماده 113- در راه ها و مناطقی که میزان سرعت رانندگی به وسیله تابلو یا علائم دیگر راهنمائی معین نگردیده حداکثر سرعت مجاز برای رانندگان وسائل نقلیه به قرار ذیل می باشد :
اول - درشهرها :
1- در خیابان ها پنجاه کیلومتر در ساعت
2- در کوچه ها و میدان ها و پیچ ها بیست کیلومتر در ساعت .
3- در تقاطع فاقد چراغ راهنما پنج کیلومتر در ساعت .
دوم - در راه های خارج شهر ومناطق غیره مسکونی روزها هشتاد کیلومتر و شبها شصت کیلومتر در ساعت .
ماده 114- اداره راهنمائی و رانندگی می تواند در مواقع یا محل های ضروری از طریق نصب تابلو یا علائم دیگر حداقل سرعت را نیز معین اعلام نماید.
در اینصورت رانندگی با سرعت کمتر از حداقل مجاز نخواهد بود.
ماده 115- رانندگان حق ندارند در راه ها آنقدر با سرعت کم حرکت نمایند که باعث کندی عبور ومرور یا اختلال در آن بشوند مگر آنکه برای احتراز از خطر و تصادف ضروری باشد.
ماده 116- رانندگان وسائل نقلیه موظفند در تقاطع ها ، سرپیچ ها ، جاده ها تنگ و تپه ها و به طور کلی در محل هائی که موانعی در مسیر حرکت آنان وجود داشته باشد و همچنین در مواقع بارندگی ( برف ـ باران ) با مه یا کولاک و امثال انها از سرعت وسیله نقلیه تا حدی که بر حسب مورد بریا احتراز از خطر و یا تصادفات ضروری دارد بکاهند .
ماده 117- رانندگی با انواع دو چرخه ها ی موتوردار در شب با سرعتی بیش از 40 کیلومتر در ساعت مجاز نیست مگر اینکه نور چراغ جلوی آنها برای تشخیص اشیاء و انسان از فاصله یکصد متری کافی باشد . که در این صورت هم نمی توانند از حداکثر سرعت مقرر تجاوز نمایند.
قسمت سوم ـ سبقت
ماده 118- رانندگانی که قصد سبقت گرفتن از وسائل نقلیه ای را که در جهت انان حرکت می نمایند دارند باید فقط از سمت چپ آنها سبقت گیرند و پس از سبقت و طی مسافت کافی مجددا“ به طرف راست خود متوجه شوند به نحوی که راه وسیله نقلیه ای که از آن سبقت گرفته شده مسدود نگردد یا موجب تصادف نشود معذلک سبقت گرفتن از طرف راست وسیله نقلیه ای که در حال گردش به چپ می باشد مجاز است .
ماده 119- رانندگان وسائل نقلیه ای که از آنها سبقت گرفته میشود بایستی راه را برای وسیله نقلیه ای که در حال سبقت گرفتن است باز کنندو بر سرعت خود نیفزاید .
ماده 120- سبقت گرفتن در موارد زیر ممنوع است :
1- در سرپیچ های تند و سر بالائی ها که میدان دید راننده را کم است
2- درسی متری پیچهای ملایم یا تقاطع معابر و یا راه آهن
3- در مواقعی که روشنائی و میدان دید به هر علت کافی نباشد .
4- سبقت از وسیله نقلیه ای که خود در حال سبقت گرفتن است مگر در راهی که به مناسبت وجود سه ردیف خط کشی بریده یا بیشتر از سه ردیف این عمل مجاز نباشد .
5- برای اتوبوسها و کامیونها د ر معابر شهری .
6- در سی متری پل یا تونل که مدخل و مخرج آن کاملا قابل رؤیت نباشد .
7- در نقاطی که با نصب علائم مخصوص سبقت گرفته ممنوع اعلام شده باشد .
8- از اتومبیل ها ی مدارس که برای سواروپیاده کردن شاگردان د ر حال توقف میباشد.
قسمت چهارم ـ حق تقدم
ماده 121- رعایت مقررات مربوط به حق تقدم عبور برای همه اجباری است مگر در مواردی که به موجب مقررات خاص یا علائم مخصوص راهنمائی خلاف این حکم اجازه داده شده باشد.
ماده 122- حق تقدم عبور وسائل نقلیه د رتقاطع و میدان هائی که هیچگونه علامت وچرغ راهنما وجود نداشته باشند به ترتیب زیر است :
1- هر وسیله ای که زودتر از وسیله دیگر وارد تقاطع شود حق تقدم عبور دارد .
2- هر گاه دو یا چند وسیله نقلیه از دو یا چند راه مختلف در یک زمان به مدخل تقاطع یا میدانی برسند . حق تقدم عبور با وسیله است که در طرف راست وسیله دیگر قرار دارد .
3- در داخل تقاطع و میدان عبور و سیله نقلیه ای که مستقیم حرکت می کند بر وسائلی که قصد گردش دارند مقدم است .
ماده 123- در برخورد راه اصلی با راه فرعی حق تقدم با وسیله ای است که از راه اصلی عبور میکند . رانندگانیکه از راه فرعی وارد راه اصلی می شوند باید قبل از ورود به راه اصلی توقف کامل نمایند و پس از اطمینان از عدم برخورد با وسائل نقلیه ای که احتمالا در راه اصلی حرکت میکنند وارد این راه بشوند.
ماده 124- مقررات ماده فوق برای وسیله نقلیه ایکه از راه خصوصی یا گاراژ یا کوچه یا تعمیرگاه و امثال آنها به معابر عمومی وار می شوند نیز لازم الرعایه است .
ماده 125- وسیله نقلیه ای که در حرکت است بر وسائل نقلیه متوقفیکه درحال حرکت کردن یا جلو و عقب زدن یا دور زدن هستند حق تقدم عبور دارند .
ماده 126- در گذرگاه پیاده حق تقدم عبور با عابرین پیاده است . علاوه بر این رانندگان مکلفند در هر حال حق تقدم عبور عابرین پیاده و اطفال و اشخاص علیل و نابینا را رعایت نمایند.
ماده 127 - هنگام گردش به چپ وسیله نقلیه حق تقدم با وسائل نقلیه ای است که مستقیم حرکت میکند .
قسمت پنجم ـ استفاده از چراغها
ماده 128- راننده وسیله نقلیه ایکه در حرکت است . شب یا هر موقع دیگریکه بعلت کمی روشنائی نتواند اشیاء و اشخاص را از فاصله 150 متری به خوبی تشخیص دهد باید چراغهای آنرا به ترتیب مقرر در مواد بعد ی روشن نماید .
ماده 129- در خیابانها و جاده هائیکه نور کافی وجود داردباید فقط ار چراغ های کوچک ودرصورت خرابی ناگهانی چراغهای کوچک جلو از نور پائین چراغهای بزرگ استفاده شود.
ماده 130 - در ساعاتیکه چراغها باید روشن باشنداگر چند وسیله نقلیه متصل بهم حرکت کنند ، روشن کردن چراغ هائیکه بلخاظ محل نصبشان پوشیده می شوند ضرورت ندارد ولی درهر حال چراغهای جلوی وسیله اولی و چراغهای عقب وسیله آخری باید روشن باشند.
ماده 131- وسائل نقلیه موتوری موظفند که در جاده ها و سر پیچها از نور بالا استفاده کنند تا بتوانند کلیه اشیاء و اشخاص را در فاصله دورتر از حد مقرر به بینند مگر در موارد زیر که باید از نور پائین استفاده نمایند :
1- در موقع روبرو شدن با وسیله نقلیه ایکه از جهت مخالف حرکت می کند. در این صورت راننده بایستی از فاصله 150 متری از نور پائین استفاده نماید تا نور بالا چشمهای راننده مقابل را خیره نسازد . در عین حال برای جلوگیری از ابش خیره کننده نور به چشم رانندگان دیگر ممکن است بر حسب مورد از چراغهای کوچک یا چراغها ی مه استفاده نمود.
2- هنگامی که وسیله نقلیه از فاصله 150 متری عقب وسیله نقلیه دیگری که در حال حرکت است عبور میکند مگر وقتی که در حال سبقت گرفتن باشد .
ماده 132- چراغهای داخل وسائل نقلیه عمومی مسافربری شبها موقع حرکت باید روشن باشند.
ماده 133- استعمال چراغهای چشمک زن در وسائل نقلیه ممنوع است مگر جهت وسائل نقلیه امدادی و اتومبیل های مدارس و وسائل موتوری برف روبی و در مواقع گردش یا خطر .
قسمت ششم ـ گردش
ماده 134 -قواعد گردش در تقاطع راهها به شرح زیر است :
1- برای گردش به راست باید وسیله نقلیه را به منتهی الیه سمت راست هدایت کرده و کاملا ازکنار تقاطع گذشت .
2- برای گردش به چپ بایستی از فاصله یکصد متری تقاطع با دادن علامت وارد مسیر سمت چپ شد به طور یکه پس از ورود به تقاطع وسیله در مرکز تقاطع قرارگیرد و سپس با رعایت حق تقدم عبور وسائل نقلیه ایکه مستقیم در حرکتند با حداقل سرعت به چپ گردش نماید .
ماده 135- در راههای یک طرفه برای گردش به چپ رانندگان موظفند وسیله نقلیه را به منتهی الیه طرف چپ خیابان هدایت و سپس به چپ گردش کنند.
ماده 136- دور زدن در فاصله یکصد و پنجاه متری پیچ ها و سر بالائیهائیکه میدان دید کافی نیست و همچنین از روی خط پر ممنوع است .
ماده 137- عقب راندن وسیله نقلیه هنگام ضرورت باید با احتیاط کامل برای احراز ازوقوع هر گونه حادثه و انسداد راه عبور سایر وسائل نقلیه انجام گیرد.
قسمت هفتم ـ توقف
ماده 138- رانندگان وسائل نقلیه همگانی مسافر ندارند باید در ایست گاههائیکه از طرف شهربانی علامت گذاری شد ه متوقف شوند مگر اینکه شهربانی مقررات دیگری اعلام نماید.
ماده 139- کلیه رانندگان وسائل نقلیه برای سوار و پیاده کردن سر نشینان خود بایستی فقط در محل های مجاز و د ر منتهی الیه سمت راست سواره رو توقف نمایند .
ماده 140- در نقاط غیر مسکونی و خازج شهر توقف کوتاه یا طولانی وسائل نقلیه حتما“ بایستی د ر خارج از مسیر عبور وسائل نقلیه و عابرین پیاده انجام گیرد به نحوی که رانندگان وسائل نقلیه در حال حرکت از فاصله هفتاد متری وسیله نقلیه متوقف را به سهولت بینند .
ماده 141- هیچ راننده ای مجاز نیست وسیله نقلیه ای را که موتور آن روشن است ولو در محل مجاز متوقف سازد و خود از آن پیاده و دور گردد. در سراشیبی پس از توقف چرخهای جلوی وسیله نقلیه باید به سمت راست کنار راه پیچانده شود.
ماده 142- رانندگان وسائل نقلیه در موارد زیر موظفند به ترتیبی که ذیلا مقرر می شود توقف نمایند .
1- در موقع برخورد با وسائل نقلیه امدادی که دستگاههای اخبار صوتی یا بصری خود را بکار انداخته باشند باید وسیله نقلیه را به منتهی الیه سمت راست راه هدایت و عنداللزوم تا گذشتن وسائل نقلیه امدادی متوقف شوند.
2- قبل از ورودبه تقاطعی که فاقد علائم یا مأمور راهنمائی است باید توقف بکنند و سپس با احتیاط کامل از تقاطع بگذرند.
3- قبل از رسیدن به گذرگاه پیاده و در صورت عبور اشخاص باید وسیله نقلیه خود را متوقف سازند و ضمنا“ با حرکت دادن دست چپ رانندگان پشت سر را نیز به توقف دعوت نمایند.
4- هنگام برخورد با عابرین پیاده وا شخاص ناتوان ، نابینا، معلوم و اطفال که در حال عبور از سواره رو می باشند .
5- د رتقاطع راه آهن ، هنگامی که علائم الکتریکی یا مکانیکی یا پرچم قرمز یا سوت قطار نزدیک شدن آنرا اعلام میدارد یا دروازه عبور بسته شده یا در حال باز و بسته شدن است باید لا اقل در پنج متری علامت یا دروازه توقف کامل کنند تا قطار بگذرد و تقاطع برای عبور آزاد گردد.
ماده 143- رانندگان وسائل نقلیه موتوری مخصوصا“ اتومبیل های مدارس و وسائل نقلیه ایکه حامل مواد خطرناک می باشند د رتقاطع راه آهن هر چند علامتی وجود نداشته باشد باید کاملا توقف کنند و پس از حصول اطمینان از بی خطر بودن معبر از تقاطع بگذرند . در هر حال هنگام عبور از روی ریل ها مجاز به تعویض دنده نمی باشد .
ماده 144- توقف در محل های زیر ممنوع است مگر آنکه برای جلوگیری از تصادف و رفع خطر ضروری باشد .
1- پیاده رو و گذرگاه پیاده
2- مقابل مدخل خیابانها و جاده ها و کوچه ها یا مدخل اتومبیل روی ساختمانها
3- داخل تقاطع
4- در فاصله پانزده متری میدان یا تقاطع راهها یا تقاطع راه آهن .
5- پنج متری شیرهای آب منصوب در راهها .
6- پانزده متری اطراف چراغ راهنما یا تابلوهای راهنمائی که در کنار راهها نصب شده است .
7- کوچه ها
8- از ابتداء تا انتهای پیچ ها
9- در فاصله پانزده متری مداخل گاراژهای آتش نشانی ـ پلیس ـ بیمارستانها.
10- کنار وسائل نقلیه ای که خود متوقف می باشند ( توقف دوبله )
11- روی پلها و داخل تونل ها و معابر هوائی ( راههائیکه بر روی پایه قرار دارند )
12- در خیابانهائیکه پیاده روی آن قابل عبور نبوده و پیاده ها مجبورنداز قسمتی از سواره رو عبور کنند .
13- در ایستگاههای وسائل نقلیه عمومی و حریم آنها که با علائم راهنمائی مشخص است .
14- در محل هائی که تابلوهای ، توقف ممنوع یا توقف مطلقا“ ممنوع نصب شده به اقتضای مورد.
15- در هر نقطه از معابر به منظور تعمیر وسیله نقلیه جز در مورد ماده 101 که باید به ترتیب مقرر در همان ماده عمل گردد.
قسمت هشتم ـ مقررات اختصاصی موتور سیکلت ودو چرخه
ماده 145- رانندگان موتر سیکلت بایستی د رموقع رانندگی فقط روی زین موتور سیکلت بنشینند و حق ندارند شخص دیگری را بر ترک سوار کنند مگر اینکه در ترک نیز یک زین کامل نصب شده یا موتور سیکلت دارای یدک پهلو ( سایدکار ) باشد.
ماده 146- رانندگی با د و چرخه و رکابدار بدون داشتن زین محکم در محل مخصوص ممنوع است .
ماده 147- دو ترکه سوار کردن اشخاص روی دو چرخه ممنوع است مگر آنکه زین اضافی برای این کارداشته باشد .
ماده 148- دو چرخه سواران مکلفند :
1- هنگام حرکت کاملا از طرف راست راه عبور نمایند و بریا گذشتن از وسائل نقلیه ای که در کنار راه توقف کرده اندمنتها ی احتیاط را بعمل آورند .
2- در صورت تعداد دو چرخه سواران در یک ردیف حرکت کنند مگر آنکه معبر ویژه ای آنها اختصاص داده شده باشد.
د راین صورت حق ندارند از خارج از معبر ویژه عبور و مرور نمایند.
ماده 149- عبور دو چرخه سوار از پیاده رو و وسط دستجات ، بازار نقاط شلوغ و پر تردد ممنوع است .
ماده 150- دوچرخه سواران حق ندارند حین رانندگی با ر و اشیاء دیگری حمل کنند یا حرکات ورزشی نمایند یا اعمالی انجام دهند که مستلزم برداشتن دست های آنان از روی فرمان باشد.
قسمت دهم ـ مقررات مختلف مربوط به رانندگی
ماده 151- رانندگان وسائل نقلیه ای که درپشت سر وسیله نقلیه دیگر حرکت میکنند موظفند فاصله مناسبی را برای جلوگیری از تصادفات حفظ کنند.
ماده 152- کامیونهای بزرگ و وسائل نقلیه دیگری که دارای یدکهای طویل هستند موقع عبور در راههای غیر مسکونی باید فاصله بیشتری با وسائل نقلیه جلوی خود داشته باشند به طوری که وسیله نقلیه دیگری که از آنها سبقت می گیرد بتواند پس از سبقت مجددا“ در جلوی آنها واردمسیر اولیه بشود.
ماده 153- وسایل نقلیه ای که به صورت کاروان و دسته جمعی در راهها عبور میکنند نیز مشمول ماده فوق می باشند . فواصل آنها باید به قدری باشد که وسیله نقلیه سبقت گیرنده بتواند پس از سبقت برای ورود به مسیر اولیه به آسانی داخل این فواصل گردد.
ماده 154- سوارکردن بیش از سه نفر با راننده در قسمت جلوی وسیله نقلیه و همچنین گذاشتن بار یا اشیاء دیگر جلوی راننده که مانع دید او گردد ممنوع است .
ماده 155- رانندگان وسائل نقلیه سنگین در موقع عبور از جاده های تنگ یا عقب راندن باید یک نفر کمک راننده برا یاحتراز از هر گونه خطری همراه داشته باشند.
ماده 156- حرکت با دنده خلاص در سرازیری ها ممنوع است .
ماده 157- وسائل نقلیه نباید از روی لوله های آب آتش نشانی که جهت اطفاء حریق در خیابان قرارگرفته عبور نمایند مگر با اجازه متصدیان آتش نشانی .
ماده 158- رانندگان وسائل نقلیه عمومی که در بست کرایه داده میشوند نباید بدون رضایت کرایه کننده شخص دیگری را سوار کنند.
ماده 159- رانندگان حق ندارند ضمن رانندگی با کسی صحبت یا استعمال دخانیات نمایند یا خوراکی میل کنند.
ماده 160- رانندگی برای کسی که نوشابه الکلی صرف کرده تا رفع کامل آثار آن ممنوع است.
ماده161- سوارکردن اشخاص آلوده به کثافت در وسائل نقلیه عمومی مسافربری مجاز نیست.
ماده162- هر راننده موظف است حین رانندگی گواهینامه رانندگی خویش را همراه داشته باشد ودر صورت تقاضای مأموران انتظامی آنرا ارائه دهد.
ماده163- بکاربردن بوقهای شیپوری ، سوت بلبلی و بطور کلی هر نوع وسیله اخبار صوتی با صدای ناهنجار و غیرعادی و همچنین زدن بوق ممتد یا غیرضروری یامکرر و یا در محل هائیکه این عمل بوسیله علامتی منع شده ممنوع است.
ماده164- وسائل نقلیه امدادی ، در مواقعی که جهت انجام مأموریت فوری در حرکتند، در صورت بکاربردن چراغ گردان مخصوص اعلام خطر یا آژیر تا حدودی که موجب بروز تصادف نشود مجاز به انجام اعمال زیر می باشند:
1- توقف در محل ممنوعه.
2- تجاوز از ساعت مجاز.
3- سبقت از سمت راست وسیله نقلیه دیگر.
4- عبور از طرف چپ راه.
5-دورزدن در نقاط ممنوعه.
6- گذشتن ازچراغ قرمز یا عدم رعایت علائم دیگر ایست مشروط به اینکه از سرعت وسیله نقلیه د رانیگونه محل ها تا حداقل امکان کاسته شود .
ماده 165- وسائل نقلیه امدادی که مجاز به داشتن سوت خطر یا زنگ مخصوص می باشد فقط در مواقعیکه برای انجام مأموریت مهم و فوری در حرکتند باید از آنها استفاده نمایند .
ماده 166- اتومبیل های مدارس فقط در مواقع سوار و پیاده کردن شاگردان حق استفاده از علائم بصری مذکور در ماده 52 رادارند
ماده 167- در موقع برف و یخ بندان و به طور کلی در صورت اعلام مقامات و مأموران انتظامی رانندگی با وسیله نقلیه ای که چرخهای آن به زنجیر مجهز نباشد ممنوع است .
ماده 168- راندن وسیله نقلیه ای که بیش از ظرفیت مندرج درکارت شمار ه گذاری بار یا مسافر گرفته ممنوع است .
ماده 169- عبور وسائل نقلیه از وسط دستجات ارتش یا ماموران انتظامی یا دانش آموزان یا تشیع کنندگان جنازه ها یا سایر دستجات
تشریفاتی و همچنین بوق زدن د ر این قبیل موارد مجاز نیست .
ماده 170- رانندگان بارکشهای موتوری بزرگ باید یک نقر شاگرد راننده همراه داشته باشند و سوار کردن مسافر باستثنای یکنفر پهلوی راننده مجاز نیست .
ماده 171- سوار شدن و سوارکردن اشخاص روی گلگیر یا رکاب یا محل دیگری در قسمت خارجی وسائل نقلیه ممنوع است .
ماده 172- درهای هر وسیله نقلیه در حال حرکت باد کاملا بسته باشد و با زکردن آنها قبل از توقف کامل مجاز نیست .
ماده 173- رانندگان وسائل نقلیه هنگام عبور ازمعابر و گذرگاهها ی تنگ یا پر جمعیت و یا در مواقعیکه بیشتر از 50 متر مقابل آنها مرئی نیست مکلفند آهسته حرکت کنند و در صورت احتمال وقوع حادثه یا اخلال نظم ومزاحمت بر حسب مورد حرکتوسیله نقلیه راـ کندیا آنرا متوقف سازند.
ماده 174- عبور و سائل نقلیه سنگین که حداکثر سرعت آنها ازپانزده کیلومتر در ساعت تجاوز نمی کند مانند تراکتورهای زنجیری و غلطک های جاده کوبی و غیره باید قبل از رسیدن آنها باولین پست راه آهن یا ایستگاه خبر داده شود تا تدارک احتیاطی لازم جهت عبور بی خطر آنها ا ز تقاطع راه آهن فراهم گردد.
ماده 175- رانندگان این قبیل وسائل نقلیه موظفند هنگامی که عبور آنها از تقاطع راه اهن مجاز است قبل ا ز رسیدن به آن توقف کامل کنند و پس از مشاهده طرفین و اطمینان از عدم خطر احتمالی از آنجا بگذرند . در مواقعی که نزدیک شدن قطار به وسیله علائم یا صدای لکوموتیو اعلام می شود تا عبور قطار از تقاطع نباید عبور نمایند .
ماده 176- هرگاه مأمور راهنما در محل تقاطع راه آهن حضور داشته باشد عبور از تقاطع باید با فرمان اوانجام گیرد.
فصل دهم ـ موادمتفرقه
ماده 177- هیچ کسی حق ندارد وسیله نقلیه ای را که متقلق به او نیست یا راننده آن نمی باشد بدون اجازه کسیکه آنرا در اختیار دارد ازمحل خود حرکتدهدیا با ان رانندگی کند مگر مأموران انتظامی آنهم در حدود مقررات و وظایف قانونی .
ماده 178- هیچ کس نمی تواند به شخص فاقد گواهی نامه رانندگی لازم اجازه رانندگی با وسیله نقلیه خود را بدهد .
ماده 179 - هیچ کس حق ندارد هیچ نوع وسیله نقلیه ای را که دارای عیب و نقص فنی باشد در راهها براند.
ماده 180 - مأموران مسئول راه مکلفند از عبور و مرور در بعضی راهها که به واسطه خرابی یا علل دیگر خطرناک می باشد تا تغییر و رفع علل خطر جلوگیری به عمل آورند یا از حرکت برخی از وسائل نقلیه یا غیر مجاز به وسائل لازم معانعت به عمل آورند.
ماده 181- رانندگی با وسائل نقلیه ای که شماره گذاری نشده یا در موعد مقرر پلاک شماره آنها تجدید نگردیده یا با علم به اینکه شماره آنها غیر مجاز است و همچنین گذاردن این قبیل وسائل نقلیه برای رانندگی در اختیار اشخاص دیگر ممنوع است مگر آنکه قبلا اجازه حرکت ازشهربانی دریافت کرده و درست داشته باشند.
ماده 182- حمل جنازه باید با وسیله نقلیه مخصوص انجام گیرد مگر در مواردیکه شهربانی اجازه حمل آنرا با سایر وسائل نقلیه داده باشد.
ماده 183- هیچکس حق ندارد در حالی که سوار دو چرخه یا کفشهای چرخدار یا سه چرخه های بدون رکاب یا اتومبیلهای اسباب بازی است به وسائل نقلیه د ر حال حرکت تکیه نماید و آنها را وسیله حرکت خودیاحرکت وسیله که بر آن سوار است قرار دهد. تکیه نمودن و آویزان شدن اشخاص نیز به وسائل نقلیه ممنوع است .
ماده 184- ریختن شیشه ، بطری، میخ ، سیم ، حلبی ، مایعات لزج و به طور کلی هر چیزی که باعث صد راه و ایجاد خطر و انحراف
وسائل نقلیه از مسیر حرکت باشد بر روی راهها ممنوع است.
ماده 185- نصب هرنوع علائم (جز علامت کانون جهانگردی و آنچه دراین آئین نامه پیش بینی شده ) و پلاکهای متفرقه و پرچم و همچنین الصاق هر نوع آگهی و نوشته و عکس و نوشتن عبارات و ترسیم نقوش روی شیشه یا بدنه داخل یا خارج وسائل نقلیه بدون اجازه شهربانی ممنوع است .
ماده186- حرکت وسائل نقلیه چرخ فلزی در معابر شهری مجاز نیست.
ماده187- اعمال ذیل در خیابانها و معابر شهری ممنوع است مگر با اجازه شهربانی.
1- بستن یا خوراک دادن دامها و پرندگان یا رها کردن آنها بدون نگهبان.
2- مسابقه با اسب یاسایر حیوانات و وسائل نقلیه.
3- ورزش و مسابقه های ورزشی.
ماده188- هرکس که مسئول حرکت دادن و هدایت حیوانات است باید علائم راهنمائی و رانندگی و آن قسمت از مقررات این آئین نامه را که به وی مربوط میشود در راههای عمومی رعایت نماید.
ماده189- اشخاصی که بهر عنوان روی راههای عمومی کار می کنند موظفند قبل از شروع بکار علائم ایمنی عبور و مرور را در محل و به لباسهای کارگران و وسائل نقلیهخود نصب کنند در غیر اینصورت مأمورین انتظامی موظفند از کار آنان جلوگیری بعمل آورند.
ماده190- جز مأموران انتظامی هیچکس حق ندارد برای هدایت یا حفاظت وسائل نقلیه در سواره روی خیابان بایستد یا قدم بزند.
ماده191- عابرین پیاده موظفندکه:
1- درمحل هائیکه پیاده رو وجود دارد از داخل سواره رو عبور نکنند.
2- در محل هائیکه پیاده رو وجود ندارد یا در صورت وجود بجهاتی قابل استفاده نباشد هنگام حرکت از سواره رو از منتهی الیه سمت چپ خود بطوریکه حرکت وسائل نقلیه مقابل در خلاف جهت ایشان انجام گیرد عبور کنند.
3- برای گذشتن از عرض راه حتما“ از گذرگاههای پیاده عبور کنند.
4- هنگام عبور از گذرگاههای پیاده مراقب حرکت وسائل نقلیه باشند و ناگهان از پیاده رو به سواره رو داخل نشوند.
ماده192- توقف در سواره روی خیابان برای سوار شدن وسیله نقلیه و همچنین صحبت کردن یا خرید و فروش با راننده یا سرنشینان وسائل نقلیه در سواره رو ممنوع است.
فصل یازدهم- مجازاتها
ماده193- متخلفین از مواد 28 و 48 و 49 و 52 و 59 و 61 و 62 و 68 و 73 و 98 و 102 و 132 و 141 و 146 و 147 و 148 و 149 و 150 و 154 و 155 و 156 و 157 و 159 و 161 و 166 و 170 و 187 و 188 و 190 و 191 و 192 به پرداخت یکصدریال غرامت محکوم می شوند.
ماده194- متخلفین از مواد 42 و 47 و 104 به تأدیه یکصدریال غرامت و از دو تا پنج روز حبس تکدیری محکوم می گردند.
ماده195- متخلفین از مواد 8 و 12 و 15 و 16 و 29 و 67 و 70 و 72 و 76 و 77 و 78 و 81 و 82 و 83 و 84 و 87 و 93 و 94 و 95 و 96 و 99 و 107 و 108 و 111 و 114 و 115 و 117 و 129 و 133 و 137 و 138 و 139 و 140 و 144 و 145 و 151 و 152 و 153 و 162 و 169 و 171 و 172 و 173 و 174 و 175 و 176 و 182 و 183 و 185 و 186 به پرداخت دویست ریال غرامت محکوم خواهند شد.
ماده196- متخلفین از مواد 9 و 13 و 14 و 20 و 21 و 33 و 37 و 39 و 46 و 54 و 55 و 56 و 58 و 60 و 64 و 65 و 66 و 69 و 71 و 74 و 75 و 79 و 80 و 85 و 100 و 101 و 103 و 105 و 106 و 109 و 110 و 112 و 113 و 116 و 118 و 119 و 120 و 121 و 130 و 131 و 134 و 135 و 136 و 142 و 143 و 158 و 160 و 163 و 165 و 167 و 168 و 177 و 178 و 179 و 181 و 184 به پرداخت دویست ریال غرامت و از 6 تا ده روز حبس تکدیری محکوم میشوند.
نوع : آیین نامه
شماره انتشار : 6810
تاریخ تصویب : 1347/02/18
تاریخ ابلاغ : 1347/04/15
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
آئین نامه اعزام قضات و کارمندان اداری و دانشجویان ممتاز به خارج از کشور آئین نامه حفاظتی وسائل حمل و نقل و جابجا کردن مواد و اشیاء در کارگاهها
