نقل وانتقال سهام شرکت سهامی خاص مستلزم انجام تشریفات خاصی است که ازقواعدآمره بوده و رعایت آن قواعد ضروری است
کلاسه پرونده : 72292313
شماره دادنامه : 726/13
تاریخ رسیدگی : 14/9/72
تجدیدنظرخواهانها: 000
تجدیدنظرخواندگان : 000
فرجامخواسته : دادنامه 000 شعبه 5 دادگاه حقوقی یک 000
مرجع رسیدگی : شعبه 13 دیوان عالی کشور
هیئت شعبه : آقایان 000
خلاصه جریان پرونده : اولا" در تاریخ 16/1/65 آقای (م ) وکالتا" ازطرف آقایان (غ و (ج ) و (ح ) دادخواستی به طرفیت آقایان (س ) و (ع ) و (الف ) و بانو (ه) و آقای (ت ) به خواسته رسیدگی فوری و دستور موقت الزام خواندگان بر انجام تشریفات ثبت سهام موکلین در شرکت سهامی خاص صنعتی و تولیدی 000 مقوم به دو میلیون و یکصد هزار ریال به دادگاه حقوقی یک 000 تسلیم داشته وبه شرح مندرج در دادخواست چنین توضیح داده است که خواندگان مدیر عامل و سهامداران شرکت مذکور بوده و به منظور وارد کردن ماشین آلات موردنیاز شکرت و تکمیل ساختمان آ; و غیره مبلغی وجه معادل بهای سه هزار سهم نیاز داشته اند لذا با مراجعه به موکلین وحصول توافق و دریافت وجه از آنها می بایستی نسبت به انجام تشریفات ورود شرکا و سهامداران جدید و ثبت سهام فروخته شده دراداره ثبت شرکتهای 000 اقدام نمایند لکن از ایفای تعهد خود سر باززده تا اینکه آقای (س ) مدیرعامل به علت ارتکاب جعل در اسناد به مدت دو سال ونیم زندان و به علاوه بهعلت ارتکاب عمل دیگر به شش ماه زندان محکوم گردید0 وکیل خواهان ضمن توضیحات دیگر و به موجب دادخواست تقدیمی و با استناد فتوکپی موافقت نامه عادی 5/9/63 و نظریه 14/3/65 کارشناس و با سایر مدارک تقاضای توقیف معادل سهام موکلین و در ماهیت امر درخواست رسیدگی و صدور حکم برالزام هیئت مدیره نسبت به ثبت سهام مکلین در سوابق مربوط به ثبت شرکتها کرده است 0 با ارجاع رسیدگی به شعبه پنجم دادگاه حقوقی یک 00000 ضمن صدور قرار تامین خواسته با تعیین وقت رسیدگی و دعوت طرفین و مداخله آقای (ب ) به وکالت از طرف خواندگان رسیدگی نموده و دادگاه با استماع و انعکاس اظهارات حاضرین در جلسه ، خاصه با توجه به وصول دادخواست تقابل از ناحیه (ع ) و (س ) و (ت ) به طرفیت خواهانهای اصلی (معترضین فعلی ) وقت رسیدگی تجدید نموده و مفاد دادخواست تقابل به موجب توضیحات آقای (ب ) وکیل خواهانهای تقابل خلاصتا" چنین است که هیچ یک از اعضای شرکت محکومیت کیفری به موجب حکم قطعی حاصل نکرده اند و خواهانهای اصلی به تمسک به نوشته عادی مورخ 5/8/1363 در صدد هستند اموال و دارایی شرکت را که متعلق حق کلیه شرکاء است تملک و تصاحب نمایند لذا به موجب دادخواست تقدیمی و با استناد به پرونده اصلی و با اشاره به اینکه خواندگان تقابل سهمی در شرکت ندارند و اموال شرکت متعلق حق سایر شرکاء نیز هست به استناد ماده 237 قانون آیین دادرسی مدنی تقاضای صدور قرار رفع تامین و به لحاظ اینکه دعوی اصلی متوجه شخص موکلین است نه شرکت تقاضای تعیین امین به منظور حفظ سرمایه شرکت وصدور حکم بر بی اعتباری نوشته عادی مذکور و رد دعوی اصلی کرده است که در جلسه بعدی پس از توام شدن پرونده اصلی و تقابل اظهارات و توضیحات وکلای اصحاب دعوی را در پرونده درج و سپس دادگاه دستور داده است اسم و مشخصات صاحبان سهام شرکت صنعتی 000( سهامی خاص ) ثبت شده به شمار 1719441675/9/60 و نام هیئت مدیره با یک نسخه از شرکت نامه از اداره ثبت شرکتها استعلام و خواسته شود و نیز پرونده بازپرسی کلاسه 000 در شعبه اول بازپرسی 000جهت ملاحظه مطالبه گردد که با وصول نامه از ثبت شرکتها ذیل شماره 000 و تشریح وضعیت شرکت خاصه اینکه حق امضاء کلیه اوراق و اسناد با مدیر عالم و رئیس هیئت مدیره (آقایان (س و (الف ) بوده ) و با وصول پرونده بازپرسی استنادی دادگاه آن را ملاحظه و به لحاظ ضرورت شرکت نامه در این باب نیز اقدام و احرازاین مطلب که طی صورتمجلس مورخ 11/9/64 مذاکرات اصلاحی بین طرفین جریان داشته که به نظر دادگاه رسیده و ضمیمه پرونده می باشد و اظهارنامه ثبتی نیز در پرونده امر بایگانی گردید0
سرانجام دادگاه پس از درج توضیحات مفصل وکلای اصحاب دعوی و حاضران در جلسات دادرسی و انضمام لوایح آنان وکسب عقیده مشاور به موجب دادنامه شماره 25106107/3/67 به شرحی که استدلال نموده در خصوص دعوی اصلی با توجه به اینکه تغییر سرمایه شرکت می بایست با تصویب مجمع عمومی فوق العاده صورت می گرفت و مانحن فیه این تشریفات انجام نشده لذا دعوی خواهانهای اصلی را مسموع ندانسته و در این قسمت قرار رد دعوی صادر و بالنتیجه قرار تامین خواسته مورخ 25/10/65 صادره از دادگاه راملغی اعلام نموده است که براثر تجدیدنظرخواهی آقای (م ) وکیل خواهانهای اصلی پرونده به شعبه 13 دیوان عالی کشور ارجاع و این شعبه به موجب دادنامه شماره 000 15/6/68 به این استدلال که اولا" دادگاه با وصف اظهارنظر ماهوی مبنی بر مردود بودن دعوی اصلی به لحاظ عدم اجرای تشریفات قانونی و ضرورت تصویب مجمع فوق العاده شرکت مورد بحث و ذکر مطالبی از این قبیل تصمیم خود را به صورت قرار صادر کرده ثانیا" مطالب اظهاری وکیل خواهانهای اصلی در قبلا موارد اشاره شده در بند یک یان بوده که دارندگان سهام و یا دارندگان حق امضاء به موجب اوراق استنادیه ازدیاد سرمایه و واگذاری سهام را مورد تعهدقرار داده اند اقتضاء داشت دادگاه در خصوص مورد نسبت به تاثیر و یا عدم تاثیر مدارک مذکور نفیا" یا اثباتا" اظهارنظر می نمود0لذابا این کیفیت قرار صادره تا حدی که مورد شکایت تجدیدنظر قرارگرفته مخدوش اعلام و مستندا" به ماده 13 قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک و دو با نقض قرار در قبال تجدیدنرخواهی وکیل خواهانهای اصلی مقرر داشته پرونده به همان دادگاه اعاده شود تا باتوجه به مراتب توضیح شده نسبت به رسیدگی ماهیتی اقدام قانونی نمایند که دادگاه مرجوع الیه پس از اعاده پرونده با تعیین وقت رسیدگی ودعوت طرفین و درج توضیحات اصحاب دعوی و وکلای آنان و استعلام نتیجه نهایی پرونده کیفری و ارسال یک نسخه از فتوکپی شماره 341 دادگاه اخیر بر برائت متهمین از ناحیه وکیل خواندگان (>>ب <<) سرانجام دادگاه به موجب نظریه استنباطی مورد اعتراض چنین اظهارنظرنموده است 0
در خصوص دعوی آقایان (غ ) و (ج ) و (ح ) با وکالت آقای (م ) به طرفیت آقایان (س ) (مدیرعامل ) شرکت سهامی خاص صنعتی و تولیدی 000و (ع ) و (الف ) و خانم (ه) با وکالت آقای (ب ) وکیل دادگستری و آقای 000 (ت ) به خواسته الزام خواندگان به عنوان مدیر عامل و سهامداران شرکت سهامی خاص صنعتی و تولیدی 000 به ازدیاد سهام شرکت یاد شده و وارد کردن خواهانها به عنوان صاحبان (خریداران ) سه هزار سهم آن در اداره ثبت شرکتهاو توقیف و تامین معادل سهام خریدرای و تعهد شده از اموال شرکت ودعوی تقابل مطروحه در پرونده کلاسه 66520 خواندگان به استثناء خانم (ه) باوکالت آقای (ب به طرفیت خواهانهای اصلی به خواسته تقابل و رد ادعای شراکت در سهام شرکت و قصدخرید سهام آن به ثمن بخش نظر به اینکه دعوی اصلی مستند به تعهدنامه مورخ 5/8/1363 شماره 000 منتسب به آقای (س ) مدیرعامل شرکت و آقایان (ع ) و (ت ) که به موجب نامه شماره 000 مسئول ثبت شرکتهای 000 به ترتیب نایب رئیس هیئت مدیره و عضو هیئت مدیره و معاون مدیرعامل هستند و حق امضاءکلیه اوراق اسناد بهادار شرکت را در غیاب رئیس هیئت مدیره دارند0 با لحاظ مصون بودن نامه یاد شده از انکار و تکذیب و بالعکس اقرار منتسب السهم به صحت تنظیم آن با توجه به مدلول و نتیجه اظهارات بالاتفاق طرفین منعکس در قسمت اخیر در صورتجلسه 000 مبنی براینکه در تاریخ تنظیم تعهدنامه 5/8/63 بعد از آخرین تغییرات 10/10/62 آگهی شده شرکت صاحبان سهام بالانحصارشرکت مشتمل 3000سهام بالتساوی آقایان (ع ) و (ت ) (الف ) و (ه) بوده و آقای (س ) سمت مدیریت عامل شرکت را عهده دار بوده نظر به اینکه مفاد نظریه های 10821/12/64 و14/2/69 آقای 000 کارشناس منتخب دادسرا مستند از پرونده کیفری 1/180964 وجه شرکت به مبلغ 15763620 ریال مورد تصدیق و تسجیل قرار گرفته و خواندگان اصلی واریز و احتساب آن را بشرح صورت جلسات تنظیمی تایید نموده اندبالنتجه اگرچه برای افزایش و تغییر سرمایه شرکت مقررات ماده 8483 اصلاحی قانون تجارت از جهت تصمیم مجمع عممی فوق العاده به اکثریت مندرج در ماده اخیربه ظاهر رعایت شده است و اگر تصمیم اعضای هیئت مدیره به شرح موافقنامه صدرالاشعار عملا" ناقص به عنوان تصمیم و رای صاحبان سهام تلقی شود به علت اینکه امضاء کنندگان آن دارای 50 درصدسهام شرکت بوده اند نمی توان تشکیل عملی وتصمیم مجمع عمومی فوق العاده را به جهت عدم اکثریت آن اطلاق نمود معهذا نظر به اینکه با واریز مبلغ مورد ادعا در وجه شرکت بشرح منعکس در بند نظریه کارشناس به این منطوق (پس از دریافت وجوه فوق الذکر از شرکاء جدید شرکت اقدام به ثبت سفارش از خارج از کشور با مسافرت مدیرعامل و شرکاء جدید نموده 000 در تاریخ 28/6/63 به مبلغ 39523 مارک به نرخ 8/29 ریال برابر11778000 ریال گشایش اعتبار شده که در تاریخ 27/12/63 000 طی پروانه 5/3252 گمرکی ماشین آلات موضوع ثبت سفارش ازگمرک ترخیص گردیده 000 الخ ) فی الجمله عملا" کلیه صاحبان سهام شرکت در واقع با استفاده از نتیجه تعهد دو نفر از اعضاءهیئت مدیره ومدیرعامل آن که واریز مبلغ مندرج در توافقنامه مستند دعوی بوده و توسعه کارخانه و ثبت سفارش و ترخیص تجهیزات جدید ناشی از آن است منتفع ]شده اند[ و تعهد و توافق مزبور را مطابق ملاک ماده 248قانون مدنی بالفعل و ع ملا" قبول کرده اند با لحاظ ماده 223 قانون مدنی و اصل (اعمال الکلام اولی من ) و اینکه لااقل نسبت به مبلغ واریزی به میزان فوق الذکر صاحبان سهام عملا" ورود شرکاء جدید را قبول ودر واقع و نفس امر سرمایه و فروش سهام به خواهان را مورد تصویب قرار داده اند و بدون انصاف و حق است ک کارخانه و تجهیزات شرکت با وجه پرداختی خواهان با خرید ارز (مارک ) به مبلغ 8/29 ریال توسعه و مورد انتفاع خواندگان قرار گرفته و بعد از چند سال استرداد عین وجه واریز که در حقیقت جهت ضعف ارزش واقعی ریال نسبت به زمان واریز یک کسر جزئی آن محسوب خواهد شد دارا شدن بلا جهت واکل مال به باطل خواهد بود0 بنابه مراتب اخذ قدر مسلم و متقن نسبت به مبلغ 15763620 ریال واریز شده و مستظهرا" به رای شماره 430/1513/6/68 شعبه 13 دیوان عالی کشور به نظر استنباطی دادگاه مقتضای مورد از باب احراز صحت تعهد موضوع توافقنامه مورخ 5/8/63 و لازم الوفا بودن آن صدور حکم الزام خواندگان افزایش سرمایه واگذاری و وارد کردن خواهان به ازای مبلغ واریز شده فوق الذکر از سهام آن (به قدر حصه هر یک ) می باشد نسبت به مازاد مبلغ فوق چون تعهدات و توافق هیئت مدیره و مدیرعامل خلاف ماده 83و84 قانون تجارت و ضوابط مندرج در اساسنامه شرکت بوده ، و فضولی محسوب ]می شود[ و لفظا" یا عملا" اقدام و توافق یادشده مورد تصویب و قبول ذوی السهام قرار نگرفته ، و برای آنان الزام آورو لازم الاتباع نمی باشد0 در جهت عدم نفوذ توافقنامه عقیده به مردود بودن دعوی دارد و همچنین دعوی تقابل مطروحه که مفادا" مشعر بر بی اعتباری توافقنامه مورخ 5/8/63 به جهت مشروط و معلق بودن آن است باتوجه به مراتب فوق و نسبت به میزان وجه واریزی قبول شده عملی ازناحیه خواهانهای دعوی مزبور مردود خواهد بود که آقای (ب ) وکیل خواندگان اصلی پس از ابلاغ نظریه در مهلت قانونی نسبت به آن اعتراض نموده و بشرح لایحه اعتراضیه با استناد به موادی از قوانین تجارت و مدنی ایرداتی به نظریه استنباطی دادگاه متذکر ]شده [وبا پیوست نمودن فتوکپی مستنداتی تقاضای عدم تنفیذ نظریه را کرد و پرونده امر در اجرای ماده 14قانون تشکیل دادگاههای حقوقی یک ودو به دیوان عالی کشور ارسال و به شعبه 13 ارجاع گردید و این شعبه چنین رای داده است :
(بسمه تعالی 0 اعتراضات وکیل معترض به نظریه شعبه پنجم دادگاه حقوقی یک 000 وارد است 0 زیرا قطع نظراز اینکه توافقنامه عادی شماره 5638/8/63 تنهابه امضاء آقایان (ع ) و (ت ) رسیده و امضایی از سه نفردیگر خواندگان بقیه اعضاء شرکت و سهامداران به اسامی آقایان (س ) و (الف ) وخانم (ه) مشاهده نمی شود و طرح دعوی علیه آنها که راسا" تعهدی نکرده اند صحیح نبوده و چنانچه دعوی به اعتبار شخصیت حقوقی شرکت سهامی خاص صنعتی و تولیدی 000 مطرح شده به طور کلی می بایست علیه شرکت باشد نه شرکاء به علاوه تغییرنوشته استنادی تحت عنوان موافقت نامه با توجه به اینکه اساسا" به امضاء خواهانها نرسیده است نیزصحیح نیست وبرنظریه از جهات مذکور اشکال وارد است 0 اساسا" با توجه به مواد82و83و160 به بعد قانون تجارت خاصه موارد 2و 32 و33 و20 و26 اساسنامه شرکت در خصوص فروش سهام با ازدیاد سرمایه اتخاذ تصمیم با مجمع عمومی فوق العاده به هیئت مدیره تفویض می شود که با رعایت حق تقدم و و انتشار آگهی در روزنامه تحقق می یابد که درمانحن فیه رعایت هیچ یک از مسائل فوق نشده است 0 لذا نظریه معترض بنا به جهات یاد شده مشتمل بر ایراد قانونی و قضایی است و با عدم تایید آن مقرر می گردد پرونده جهت اتخاذ تصمیم به همان دادگاه اعاده شود0)
که پس از وصول پرونده به شعبه پنجم دادگاه حقوقی یک ، دادگاه با تعیین وقت و دعوت طرفین ، ملاحظه اصل قرارداد مورخ 5/8/63 را ضروری دانسته و خواهانهای دعوی اصلی اصل قرارداد را برای جلسه 21/6/70 ارائه داده اند و دادگاه با ملاحظه اصل سند مذکور اعلام کرده که ذیل سند مذکور را سه نفر آقایان (ع ) و (ت ) و (س ) امضاء کردند و سپس به لحاظ نقص ابلاغ وقت تجدید شد و در جلسه مورخ 29/7/71 ختم رسیدگی را اعلام و به موجب دادنامه شماره 000به شرح استدلال مندرج در نظریه و بدون توجه به نظر دیوان عالی کشور حکم به الزام خواندگان بر افزایش سرمایه شرکت و واگذاری و وارد کردن خواهانها به ازاء مبلغ واریز شده فوق الذکر از سهام آن ( به قدر حصه هریک ) صادر و اعلام می گردد نسبت به مازاد مبلغ فوق چون تعهدات و توافق هیئت مدیره و مدیرعامل خاف ماده 84 و83 قانون تجارت و ضوابط مندرج در اساسنامه شرکت بوده وفضولی محسوب ]می شود[ لفظا" و عملا" اقدام و توافق یاد شده مورد تصویب و قبول بقیه ذوی السهام قرار نگرفته برای آنان الزام آور و لازم الاتباع نمی باشد جهت عدم نفوذ توافقنامه حکم به رد دعوی و همچنین نسبت به دعوی تقابل مطورحه که مفادا" مشعر بر بی اعتباری توافق نامه مورخ 5/8/68 به جهت مشروط و معلق بودن آن است با توجه به مراتب فوق نسبت به میزان وجه واریزی قبول شده عملی از ناحیه خواهانهای دعوی مزبور حکم به رد آن صادرو اعلام می گردد0 از این رای تقاضای رسیدگی تجدیدنظر شده دادگاه به نظر خود باقی مانده پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده است 0 اینک هیت شعبه در تاریخ بالا تشکیل است و با توجه به محتویات پرونده دادخواست تجدیدنظر وانجام مشاوره بشرح زیر مبادرت به صدور رای می نماید:
(بسمه تعالی 0 تجدیدنظر خواهان آقایان 1 (س ) 2 (ع ) 3 (الف ) 4 خانم (ه) 5 (ت ) (000) به طرفیت آقایان (ج ) و (ح ) و (ع ) دادنامه شماره 29/7/71 شعبه پنجم دادگاه حقوقی یک 000 وارد به نظر می رسد زیرا همان گونه که دردادنامه شماره 17668/9/69 این شعبه آمده نقل و انتقال سهام شرکت سهامی خاص مستلزم انجام تشریفات خاص و رعایت مواد40و44و82و83و 160 به بعد قانون تجارت که از قواعد آمره می باشد تابع شرایط خاص خود بوده که درموضوع مانحن فیه رعایت موارد فوق نشده و مواد22 الی 26 اساسنامه شرکت مذکور مشعر بر این معناست و استناد دادگاه به موادی ازقانون مدنی برای تجدیدنظر خواسته شمولی بر مورد ندارد0بنا به مراتب صدور رای بر الزام خواندگان (شرکت ) به افزایش سرمایه و انتقال سهام به سبب وجوه پرداختی به تجدید نظر خواندگان بدون رعایت مسائل فوق مشتمل بر اشکال قانونی است 0 فلذا دادنامه تجدیدنظر خواسته به استناد ماده 6 قانون تجدیدنظر آراء دادگاهها و بند د ماده مذکور مصوب مرداد ماه 1372 نقض و رسیدگی مجددبه شعبه دیگر دادگاه حقوقی یک 000ارجاع می شود0)
مرجع :
کتاب آرای دیوان عالی کشوردرامورحقوقی 3
قانون تجارت ،احوال شخصیه ،شناسنامه ،ادله اثبات دعوی ،احکام
حکومتی ،توقیف عملیات اجرائی وابطال اجرائیه
تالیف یداله بازگیر،انتشارات ققنوس ،چاپ اول ،سال 1377
104
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 726
تاریخ تصویب : 1372/09/14
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون حدود و قصاص و مقررات آن از ماده 196 تا218 آئین نامه پیش پرداخت وعلی الحساب موضوع ماده (61) قانون محاسبات عمومی کشور
