با توجه به این شرط که (در صورت عدم پرداخت وجه چکها قولنامه ملغی الاثر و از درجه اعتبار ساقط است ) و اقرار خوانده بعدم پرداخت قسمتی از ثمن معامله فسخ قولنامه صادر واعلام می گردد
تاریخ رسیدگی : 16/2/70
شماره دادنامه : 97/22
مرجع رسیدگی : شعبه 22 دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده :
در تاریخ 20/3/68 آقای محمد و خانمها ناهید و پوراندخت... دادخواستی بخواسته ابطال قولنامه مورخه 20/11/59 دایر بخلع ید و تحویل 15 شعیر از زمین پلاک 3951 بخش 1 اراک به پیوست مدارک و استنادی بطرفیت آقای ابراهیم ... بشعبه اول دادگاه حقوقی وخلاصتا" اظهار داشه اند که خوانده بموجب قولنامه مورخه 25/11/59 پانزده شعیر از زمین پلاک فوق ملکی موروثی را از مورث اینجانبان خریداری و بشرط مندرج در قولنامه مرقوم و مقید بتاریخ معین در چکهای تسلیمی متاسفانه از راس مواعد وجوه چکها را پرداخت وتامین ننموده مورد معامله علاوه بر انفساخ مبلغی خسارات وارد و خود مشغول فروش زمینها بوده و با ارسال اظهارنامه شماره 142-2/2/68 ابلاغی مطالبی غیرواقع اظهار که از طریق دادسرا اقدام خواهد شد ولی خلاصه مطلب در این دادخواست این است که حداقل بااقرار صریح در ظهر قولنامه نوشته است که سیصد هزار تومان بدهکار است و گواهی عدم پرداخت وجوه چک شماره 630175-1/10/64 بانک سپه موید دیگری است که باتوجه بشرح مندرج در ذیل قولنامه بدین عبارت ( در صورت عدم پرداخت وجه چکها قولنامه ملغی الاثر واز درجه اعتبار ساقط است ) تخلف خوانده ثابت وبمصداق آیه شریفه المومنون و مضافا" چون با اعلام بی اعتباری و بطلان برگ قولنامه وعدم پرداخت وجه چکها تصرف وی درزمین غاصبانه می باشد رفع تصرف خوانده را با در نظرگرفتن خسارات رانیزخواستار گردید که پس از تعیین جلسه و دعوت طرفین خوانده حسب لایحه مورخه 24/5/68 دفاعا" اعلام داشته:
اولا" طبق قولنامه 25/11/59 بانوان ناهید و پوراندخت هیچگونه قولنامه ای با اینجانب نداشته وخواهان اول باصالت ووکالت از کلیه وراث این معامله را انجام و چون وجوه دریافتی را بین ورثه تقسیم نکرده با صحنه سازی مبادرت به طرح این دادخواست نموده است
ثانیا" خواهان در اظهارنامه ودادخواست اعلام داشتهکه دیناری از بابت چکها مندرج در قولنامه دریافت ننموده در حالی که وجوه چکها پرداخت و اصول آنان را دریافت داشته اند چنانچه مدعی است که اصول چکها کلا"نزد وی می باشد باید برای اثبات مدعا آنرا ارائه دهد
ثالثا" بضمائم دادخواست منحصرا" یک فقره چک بمبلغ سه میلیون ریال ارائه نموده همانطور که قبلا" معروض گردیده از کل ثمن معامله دویست و پنجاه هزار تومان طلبکار است و آن را نیز چون آقای محمد ... با معامله معارض مقداری از این زمین را به آقای یحیی ... نام فروخته است این مبلغ را پرداخت نکرده ام و میزان زمین موردمعامله نیز کمتر از معامله مورد نظر است و بطور کلی این دادخواست برای اغای سایر وراث است که در آمریکا و سویس زندگی می کنند و بالنتیجه رد دعوی را استدعانموده است که خواهان اول در پاسخ وهمچنین سایر خواهانها طی لوایحی ضمن تکذیب ادعای خوانده خلاصتا" اعلام داشته اندکه اولا" معامله معارضی نشده زیرا اینجانبان مالک 23 شعیر از پلاک فوق هستیم و خواهان 15 شعیر خریداری کرده ثانیا" جزء شرایط معامله بود که در صورت عدم پرداخت وجه چکها معامله انفساخ و ملغی الاثر باشد و خود اقرار دارد که وجه چک شماره 820175-1/10/44 را نپرداخته ومطلب دیگری که خوانده در لایحه بعدی اعلام داشته اینست که مقداری از این زمینها را بافراد دیگری واگذار در تصرف آنان است و فسخ معامله واسترداد وجوه دریافتی با توجه بشاخص قمیت ها دور از انصاف بوده وبالاخره دادگاه در جلسه مورخ 27/9/69چون خواسته فسخ قرارداد وخلع ید بوده بخواهانها اخطار رفع نقض نموده و خواهانها نیز دعوی خلع ید را استرداد دعوی را صرفا" فسخ قرارداد عادی مورخ 25/11/59 بعلت تاخیر تادیه ثمن اعلام و دادگاه نیز مالا" در جلسه مورخ 2/11/69 پس از کسب نظر آقای مشاور مبنی براقتضای صدور نظریه در موردفسخ با توجه به شرط مندرج در قولنامه و کسب نظر آقای مشاور مبنی بر اقتضای صدور نظریه در مورد فسخ با توجه به شرایط مندرج در قولنامه و نحوه مدافعات واقرار خواند و ثبوت آن وصدور قرار سقوط در مورد خلع ید بعلت استرداد آن ختم دادرسی را اعلام و پس از ذکر مقدمه ای باین استدلال مبادرت بصدور نظریه می نماید:
نظر بادعای خواهانهاو مندرجات قرارداد عادی مستنددعوی و اظهارات خوانده در لوایح تقدیم یبلحاظ اینکه در قرارداد مورد بحث فسخ آن در صورت تاخیر از تادیه وجه چکهای مندرج در آن شرط و خوانده در لوایح خود بعدم پرداخت قسمتی از ثمن معامله ( وجه چکهای که بعنوان ثمن معامله تسلیم خواهانها شده ) اقرار نموده و با عنایت به نظریه آقای مشاور دعوی مطروحه در مورد فسخ قرارداد ثابت وبه فسخ قرارداد مورخه 25/11/59 اظهارنظر می نماید ودر مورد خلع ید نیز بعلت استرداد دعوی قرار سقوط صادر می گردد که پس از ابلاغ نظریه خوانده در مهلت مقرر قانونی بدان اعتراض و پرونده بدیوانعالی کشور ارسال و باین شعبه ارجاع و خلاصه لایحه اعتراضیه وی تکرار مطالبی است که در دادگاه نخستین اظهار و رد گردیده است و لایحه معترض مذکور در هنگام طرح و شور قرائت می شود.
هیئت شعبه در تاریخ بالا تشکیل است و پس از قرائت گزراش عضو ممیز وبررسی اوراق پرونده چنین نظر می دهند.
بسمه تعالی
نظریه : اعتراضات معترض موثر در تخدیش نظریه صادره از ناحیه دادگاه نمی باشد و چون بر نظریه مزبور ایراد واشکالی ملحوظ نیست فلذا تائید می گردد.
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آراء دیوان عالی کشور- خیارات واحکام راجع به آن - به اهتمام یداله بازگیر - انتشارات فردوسی - چاپ اول 1379 - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 97
تاریخ تصویب : 1370/02/16
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
با توجه به اینکه قسمتی از اراضی مورد معامله در حریم جاده قرار دارد مستندا بمواد391و441 ق 0م حکم به فسخ معامله صادر شده است معامله بصورت بیع قطعی بوده و خواهان باید بطلان آن را باستناد قوانین موضوعه ثابت نماید
