قانون اجازه مبادله قرارداد مالی بین دولتین ایران و انگلستان
ماده یگانه - مجلس شورای ملی قرارداد مالی مشتمل بر پانزده ماده و یک
نامه ضمیمه را که بین دولتین ایران و انگلستان در تاریخ پنجم خرداد ماه
1321 منعقد شده است و متن آن ضمیمه می باشد تصویب و اجازه مبادله آن را به
دولت می دهد.
این قانون که مشتمل بر یک ماده و متن قرارداد است در جلسه پنجم تیر ماه
یک هزار و سیصد و بیست و دو به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
رییس مجلس شورای ملی - حسن اسفندیاری
متن قرارداد مالی فیمابین دولت شاهنشاهی ایران و دولت مملکت متحده
بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی
دولت شاهنشاهی ایران و دولت مملکت متحده بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی
با توجه به مقررات ماده 7 پیمان اتحاد منعقده در نهم بهمن ماه 1320(29
ژانویه 1942) و با میل به تسهیل در معاملات بازرگانی و مالی بین ایران و
ممالکی که در گروه استرلینگ واقعند نمایندگان تام الاختیاری برای عقد
قرارداد در این باب تعیین و نمایندگان مزبور با اجازه از دول متبوعه خود
در موارد ذیل موافقت نمودند.
ماده 1 - الف - عنوان گروه استرلینگ در هر موقع همان مفهومی را که در
مقررات مربوطه به نظارت ارز که در مملکت متحده بریتانیای کبیر و ایرلند
شمالی در آن موقع اجرا می باشد دارا خواهد بود.
ب - عنوان بانکهای مجاز در ایران در هر موقع به بانکهایی در ایران اطلاق
می شود که به موجب مقررات جاریه در ایران در همان موقع مجاز به معاملات ارز
خارجی باشند.
ج - مقصود از جمله (موجودی لیره به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی ایران
)وجوهی است که به لیره استرلینگ خواه به نام دولت شاهنشاهی ایران و خواه
به اختیار کمیسیون ارز ایران در انگلستان موجود باشد.
د - منظور از جمله (موجودی دلار به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی ایران )
وجوهی است که به دلار خواه به نام دولت ایران و خواه به اختیار کمیسیون
ارز ایران در ایالات متحده امریکا موجود باشد.
ماده 2 - دولت مملکت متحده انگلستان هر اقدامی که در حیطه اختیار او باشد
و تطبیق با مقتضیات اوضاع عمومی جنگ نماید برای تامین فروش ورود کالاهای
ضروری به ایران به عمل خواهد آورد.
ماده 3 - دولت شاهنشاهی ایران اقدامات لازمه به عمل خواهد آورد که پول
رایج ایران به قدر کفایت جهت کلیه معاملات بازرگانی و مالی بین گروه
استرلینگ از طرفی و ایران از طرف دیگر در دسترس باشد.
ماده 4 - خرید و فروش پولهای گروه استرلینگ در ایران تماما به وسیله
بانکهای مجاز در ایران صورت خواهد گرفت و اسامی بانکهای مجاز مزبور و طرف
آنها در مملکت متحده انگلستان و ایالات متحده امریکا از طرف بانک ملی
ایران یا از مجرای آن به اطلاع بانک انگلستان خواهد رسید.
ماده 5 - الف - دولت شاهنشاهی ایران پولهای گروه استرلینگ را که جهت
هزینه های دولت مملکت متحده انگلستان در ایران عرضه می شود به نرخهای معینه
در ماده 6 زیر به ریال خریداری خواهد نمود.
ب - دولت شاهنشاهی ایران هیچگونه تضییقات غیر موجهی را در مورد سایر
معاملاتی که به پول گروه استرلینگ صورت می گیرد مخصوصا در خرید پولهای گروه
استرلینگ به ریال معمول نخواهد داشت و تعهد می نماید که کلیه معاملات مجاز
به نرخهای مصرح در ماده 6 زیر به عمل آید.
ماده 6 - الف - دولت شاهنشاهی ایران نرخهای خرید و فروش لیره انگلیسی را
به ریال به شرح زیر تعیین می نماید:
نرخ خرید نبایستی از 128 ریال هر لیره انگلیسی کمتر باشد.
نرخ فروش نبایستی از دو ریال از نرخ خرید تجاوز نماید.
و برای سایر وجوه گروه استرلینگ نرخهای خرید و فروش به همین نسبت معین
خواهد شد در صورت تغییر در نرخ رسمی متوسط مبادله لیره و دلار در لندن و
نیویورک نرخهای مصرح فوق نیز قابل تجدید نظر خواهد بود.
ب - دولت شاهنشاهی ایران بر اساس نرخ متوسط رسمی لندن نیویورک نرخهای
خرید و فروش دلار ایالات متحده آمریکا را به ریال نیز تعیین خواهد نمود.
ماده 7 - الف - موجودیهای لیره و دلار به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی
ایران در حساب بانکهای مجاز ایران در مملکت متحده انگلستان و ایالات متحده
آمریکا نگاهداری خواهد شد.
ب - موجودیهای لیره و دلاری که به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی در مواقع
مختلف باقی است به طریقی که بعدا بین دولت شاهنشاهی ایران و دولت مملکت
متحده انگلستان موافقت شود تعیین خواهد شد و برای تعیین موجودیهای مزبور
دولت شاهنشاهی ایران هر گونه تسهیلات مقتضی را فراهم خواهد نمود.
ماده 8 - در صورت وقوع هر گونه تغییری در بهای رسمی زر در لندن موجودیهای
لیره به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی ایران در آخر ختم معامله روز قبل از
تغییر تعیین و تشخیص داده خواهد شد و مجموع موازنه ای که بدین طریق به دست
می آید بر اساس نرخ رسمی جدید زر زیاد و کم خواهد گردید.
ماده 9 - هر گاه در مواردی دولت شاهنشاهی ایران به منظور تامین بهای
کالاهایی که از آمریکای شمالی وارد ایران خواهد نمود احتیاج به دلار داشته
باشد و موجودیهای دلار به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی ایران تکافوی
پرداخت بهای کالاهای مزبور را ننماید دولت شاهنشاهی ایران می تواند از محل
موجودیهای لیره مبلغی که برای تامین کسر مذکور لازم است برداشت و به مصرف
خرید زر از بانک انگلستان به بها و شرایط مصرحه در ماده 11 زیر برساند با
شرط آنکه قبل از استفاده از موجودیهای لیره برای خرید زر دولت شاهنشاهی
ایران طبق مقررات قانون ارز ایران اقدامات لازمه جهت بدست آوردن کلیه
موجودیهای دلار آمریکایی ایالات متحده که در تصرف اشخاص مقیم ایران هستند
به عمل آورده باشد مقصود از کلمه (کالاها) مندرج در این ماده لوازم مورد
احتیاج است که برای صدور از آمریکای شمالی به ایران موجود باشد و بتوان
آن را از آمریکای شمالی به ایران حمل نمود و همچنین نباید مشمول تسهیلاتی
باشد که دولت ایالات متحده آمریکا به موجب قانون وام و اجاره در موارد
مختلف برای ایران فراهم نماید.
ماده 10 - الف - میزان موجودیهای لیره استرلینگ به حساب بستانکار دولت
شاهنشاهی ایران در تاریخ سی ام ژوئن 1942 به طریقی که در ماده هفتم این
قرارداد مقرر گردیده تعیین خواهد گردید.
دولت مملکت متحده انگلستان تعهد می کند که از موجودیهایی که به این ترتیب
تشخیص داده شده شصت درصد آن قابل تبدیل به زر باشد و نیز تعهد می نماید
ترتیبی بدهد که دولت شاهنشاهی ایران قادر باشد زرهای مزبور را به بها و
شرایطی که در ماده 11 ذیل ذکر شده از بانک انگلستان خریداری نماید.
ب - هر گاه موجودی های لیره که در آخر هر سه ماه بعد از سه ماهی که به
سی ام ژوئن 1942 منتهی می شود به حساب بستانکار دولت شاهنشاهی ایران باشد
نسبت به موجودیهای آخر سه ماه قبل پس از کسر بهای زری که بعدا به موجب
مقررات این ماده خریداری شده فزونی داشته باشد مبلغ فزونی مزبور مطابق
مقررات ماده 7 این قرارداد معین خواهد شد دولت مملکت متحده انگلستان تعهد
می کند که از میزان فزونی که به این ترتیب تشخیص داده شده شصت درصد آن
قابل تبدیل به زر باشد و نیز تعهد می نماید ترتیبی بدهد که دولت شاهنشاهی
ایران قادر باشد زرهای مزبور را به بها و شرایطی که در ماده 11 ذیل ذکر
شده از بانک انگلستان خریداری نماید.
ماده 11 - زری که تحت شرایط مواد 9 و 10 این قرارداد از طرف دولت
شاهنشاهی ایران از بانک انگلستان خریداری می شود بنا بر اختیار دولت مملکت
متحده انگلستان در اتاوا یا در اتحادیه آفریقای جنوبی تحویل خواهد گردید.
بهای آن در صورت تحویل در اتاوا بر اساس نرخ زر در اتاوا به دلار دولت
ایالات متحده آمریکا و مظنه نرخ رسمی متوسط لیره و دلار در لندن در روز
خرید احتساب خواهد گردید و در صورتی که تحویل زر در اتحادیه آفریقای
جنوبی صورت گیرد بها طبق نرخ رسمی زر در لندن در روز خرید احتساب خواهد
شد.
ماده 12 - دولت شاهنشاهی ایران هیچ مقدار از زر تحصیل شده تحت شرایط این
قرارداد را مادامی که جنگ فعلی ادامه دارد به مصرف معاملات بازرگانی با
هیچیک از کشورها جز ممالک گروه استرلینگ کانادا و ایالات متحده آمریکا
نخواهد رسانید.
ماده 13 - دولت شاهنشاهی ایران موجودیهای لیره به حساب بستانکار خود را
فقط برای پرداخت در ممالک گروه استرلینگ مصرف خواهد نمود.
ماده 14 - دولتین شاهنشاهی ایران و مملکت متحده انگلستان تعهد می کنند
برای اجرای این قرارداد در موقع لزوم هر گونه مقررات قانونی وضع و
اقدامات اداری به عمل آورند.
ماده 15 - الف - این قرارداد از تاریخ پنجم خرداد 1321 (26 مه 1942) اجرا
خواهد شد و (طبق مندرجات بند ب - ج ذیل ) در تاریخ خروج نیروی دولت
اعلیحضرت پادشاه انگلستان از ایران طبق ماده 5 پیمان اتحاد مورخه نهم
بهمن 1320 (29 ژانویه 1942) منقضی خواهد گردید.
ب - در تاریخ انقضا این قرارداد مذکور در بند(الف ) موجودیهای لیره در
حساب بستانکار دولت شاهنشاهی ایران که طبق ماده 7 فوق تشخیص خواهد گردید
به حساب مخصوص به بانک انگلستان نقل خواهد شد مقررات ماده 10 بند (ب ) در
مورد موجودیهای این حساب مخصوص مجری خواهد شد و انقضای قرارداد که در بند
الف ذکر شده حکم انتهای سه ماه را خواهد داشت .
ج - مادامی که موجودی لیره به حساب مخصوص تماما مصرف نشده باشد مقررات
مواد هشت و سیزده نسبت به آن موجودی مجری خواهد گردید و مقررات ماده 2
نیز به قوت خود باقی خواهد بود.
امضاکنندگان ذیل نمایندگان تام الاختیار قرارداد حاضر را امضا و مهر
می نمایند در تهران در تاریخ پنجم خرداد 1321 (26 مه 1942)به دو نسخه
فارسی و انگلیسی تهیه گردید و هر دو نسخه به تساوی معتبر شناخته می شود.
از طرف دولت شاهنشاهی ایران از طرف دولت مملکت متحده انگلستان
وزیر امور خارجه دولت ایران و ایرلند شمالی - وزیر مختار و
ایلچی
امضا: علی سهیلی امضا: ر. و. بولارد
16 مه 1942
آقای وزیر
محترما به اطلاع آن جناب می رساند که واضح است که در موقع احتساب موجودیهای
لیره دولت شاهنشاهی ایران از نظر اجرای قرارداد مالی که در تاریخ امروز
به امضا رسیده کلیه موجودیهای پول گروه استرلینگ اعم از اینکه متعلق به
دولت شاهنشاهی ایران و یا در اختیار کمیسیون ارز ایران باشد قابل تبدیل
به لیره استرلینگ به نرخ رسمی خواهد بود.
موقع را مغتنم شمرده احترامات فائقه را تجدید می نماید.
شماره 623
5/3/1321 آقای وزیر مختار
محترما وصول نامه انجذاب مورخه امروز که در آن اطلاع می دهند:
(که واضح است که در موقع احتساب موجودیهای لیره دولت شاهنشاهی ایران از
نظر اجرای قرارداد مالی که در تاریخ امروز به امضا رسیده کلیه موجودیهای
پول گروه استرلینگ اعم از اینکه متعلق به دولت شاهنشاهی ایران و یا در
اختیار کمیسیون ارز ایران باشد قابل تبدیل به لیره استرلینگ به نرخ رسمی
خواهد بود) اشعار می دارد. موقع را مغتنم شمرده احترامات فائقه را تجدید
می نماید.
اجازه مبادله قرارداد مالی بین دولتین ایران و انگلستان مشتمل بر پانزده
ماده و دو نامه به شرح بالا در جلسه پنجم تیر ماه یک هزار و سیصد و بیست و
دو به تصویب مجلس شورای ملی رسید.
نوع : قانون
شماره انتشار :
تاریخ تصویب : 1322/04/05
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
قانون متمم قانون تاسیس آموزشگاه شهربانی قانون اصلاح مواد 10 ، 11 ، 12 ، 173 ، 273 ، قانون کیفر عمومی
