چنانچه ثمن معامله توسط شخصی غیرازخریداروبوسیله چک به فروشنده تحویل شده باشد،شخص غیرنمیتواندبعلت عدم انجام معامله وجه چک را مستردنمایدزیراسمت وصلاحیتی دراین موردندارد
رای شماره : 2787-12/9/39
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
"حکم فرجامخواسته مخدوش است زیرابموجب قولنامه مورخ دیماه 1333 تنظیمی بین پدرفرجامخوانده وفرجامخواه خریدارخانه (پدرفرجامخوانده ) چکی به شماره 34206بانک بازرگانی بابت بیعانه به فرجامخواه فروشنده خانه می دهدوبااین جریان فرجامخوانده صادرکننده چک درمعامله بین اشخاص مذکورسمتی نداشته تاصلاحیت اقامه دعوی علیه فرجامخواه راداشته واسترداد وجه چک رابعلت عدم انجام معامله ازمشارالیه بخواهدو...."
* سابقه *
چک
استردادوجه چک به وسیله صادرکننده
2787-12/9/39
وکیل فرجامخوانده دادخواستی به خواسته بیست هزارریال علیه فرجامخواه تقدیم وتوضیح داده که چکی به مبلغ بیست هزارریال به نفع خوانده صادرگردیده که بشرح چک معامله انجام دهدچون معامله انجام نشده وطرف وجه راازبانک گرفته وبامراجعه به مشارالیه ازاستردادوجه خودداری می کند محکومیت اورابه پرداخت آن درخواست دارد.مدرک دعوی عبارت است از رونوشت چک مزبور.
دادگاه به استناداینکه (هیچگونه انکاری ازچک نشده ومدارک دلالت برعدم انجام معامله دارد)خوانده رامحکوم به پرداخت خواسته ومبلغی بابت هزینه دادرسی نموده است .
ازاین حکم تقاضای رسیدگی پژوهشی شده وشعبه 17دادگاه شهرستان آنرا استوارنموده است .
براثرفرجامخواهی محکوم علیه شعبه پنج دیوان عالی کشوربه این استدلال :حکم فرجامخواسته مخدوش است زیراازجمله اعتراضات فرامخواه درمرحله پژوهشی این بوده که فرجامخوانده چک موردبحث رابنفع پدرش صادر نموده وپدرمشارالیه طبق قولنامه که رونوشت آن پیوست پرونده است آنرا به فرجامخواه تسلیم نموده وبرای استردادوجه چک فرجامخوانده صلاحیت مراجعه به اورانداردودادگاه مطلقادرباب این اعتراض نظری اظهارنداشته است ،دادنامه فرجامخواسته راشکسته است .
شعبه اول دادگاه شهرستان که پس ازنقض به موضوع رسیدگی کرده چنین رای داده است :
چون معامله انجام نشده وجه چک بایدبه صادرکننده مستردگرددودر صورتی که انجام می شدجزءثمن معامله بودحالاکه انجام نشده دیگرجزءثمن معامله نبوده وبایدبه صاحبش که صادرکننده چک بوده مستردشودوازچک صادره بیش ازاین مفهوم نمی گرددوایراددیگرهم بردادنامه پژوهشخواسته واردنبوده عیناتاییدمی گردد.
وکیل محکوم علیه تقاضای رسیدگی فرجامی نموده وخلاصه اعتراض آنست که چک راطبق قولنامه خریداربه موکل داده وبرطبق اظهارنامه هم رسما انصراف خودرااعلام نموده است وموکل فرجامخوانده رانمی شناسدبعلاوه طبق پرونده 36/305شعبه سوم استیناف تخلف خریدارمحرزشده ورسیدگی به شعبه 5 دیوان عالی کشوررجوع گردیده است .
موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشورطرح گردیده واکثریت بشرح زیر رای به نقض حکم ممیزعنه داده اند:
مرجع :آرشیوحقوقی کیهان ،مجموعه رویه قضائی
آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشورازسال 1328تاسال 1342
جلددوم ،آراءمدنی ،چاپ دوم سال 1353 صفحه 218-220
21
نوع : نامشخص
شماره انتشار : 2787
تاریخ تصویب : 1339/09/12
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
فروش موردثلث دائم ،اعم ازاینکه موصی یاوصی معین نموده باشنددرغیر فرض خرابی آن جایزنیست وابطال معامله آن بدون اشکال است مطالبه وجه چک ازظهرنویس نیزممکن است هرچنداعتراض ( پروتست ) نشده باشد وگواهی عدم پرداخت بانکی کافی است
