گزارش اصلاحی ازنظرآثارمانندحکم بوده واعتبارامرمختومه رادارد
رای شماره : 6542-11/12/38
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
"ازطرف وکیل فرجامخواه اعتراض موجهی بعمل نیامده است وازلحاظ رعایتب قانون واصول دادرسی هم اشکال موثری بنظرنمی رسدلذاقرارفرجام - خواسته به اتفاق آراءابرام می شود."
* سابقه *
ختم دعوی به صلح - گزارش اصلاحی
6542-11/12/38
شخصی به وکالت ازدیگری به تقاضای وزارت دارائی به ثبت شش قطعه زمین به ارزش یکصدوپنجاه میلیون ریال معترض شده وبااشعاربه اینکه دادخواست سابق اوردشده دادخواست مزبورتجدیدشده وتوضیح داده که اراضی موردگفتگوجزءاراضی عشرت آباداست بموجب فرمان ربیع الاول مظفرالدین شاه به پدرموکل اوانتقال داده ووزارت دارائی هم بموجب نامه 48281 20/8/25مراتب راازحیث اصالت اسنادوحقانیت موکل تصدیق نموده و تقاضای وزارت دارائی به ثبت آن بعنوان موات بی وجه وبااظهاراعسارنسبت به هزینه دادرسی حکم به حقانیت موکلش رادرخواست کرده ورونوشت فرمان وحدودنامه ودستخط شاه وتلگراف صدراعظم های وقت ونامه وزارت دارائی به پیوست دادخواست می باشد.
دادگاه حکم اعسارخواهان راراجع به هزینه دادرسی به شماره 74- 21/1/33صادرکرده است .
سپس نسخه ثانی دادخواست ومنضمات رابه وکیل بانک ساختمانی ابلاغ ومشارالیه ایرادکرده که خواهان درسال 25به استنادفرمان وحدودنامه مجعول نسبت به ششدانگ عرصه واعیان واراضی عشرت آبادوقنوات واجورآن دردیوان دادرسی دارائی اقامه دعوی کرده ودر18/3/26تمام مورددعوی ازعرصه واعیان واراضی عشرت آبادوقنوات متعلقه به آن ضمیمه اجورنوزده ساله به مبلغ دو میلیون ریال صلح گردیده باالتزام به اینکه بهیچوجه ازاوآغازسخنی نشودکه صلح مزبورطی شماره 98تجدیدنظردیوان دادرسی دارائی اعلام گردیده ومطالب دیگرهم ازطرف وکیل مزبورعنوان شده که احتیاجی به ذکرآن نیست ووکیل مع الواسطه خواهان درپاسخ ایرادات وکیل بانک لایحه تقدیم کرده مشعربر اینکه حکم دیوان دادرسی دارائی که صلح دعوی رااعلام نموده است راجع به محوطه داخلی عشرت آباداست .
دادگاه درزمینه رسیدگی به ایرادوکیل بانک ساختمانی راجع به صلح دعوی مقررداشته پرونده مربوطه که به رای شماره 98 تجدیدنظرمورخ 18/3/26 منتهی گردیده است ملاحظه شودوپس ازملاحظه پرونده که بطرفیت وزارت جنگ دردیوان دادرسی دارائی تشکیل یافته بوده است در30/12/33بشرح زیررای داده است :
ایرادوکیل خوانده دایربراینکه دعوی خواهان مسبوق به حکم قطعی از طرف دیوان دادرسی دارائی است باملاحظه پرونده متشکله دردیوان مزبورکه پیوست این پرونده گردیده واردبنظرمی رسدزیرامطابق حکایت محتویات پرونده دیوان دادرسی دارائی خواهان این دعوی در30/11/22دادخواستی بطرفیت وزارت جنگ ایران به دیوان مزبورتقدیم داشته ودرآن خواسته را اینطورتوصیف کرده :(رفع یدغاصبانه ازششدانگ عرصه واعیان اراضی عشرت آبادوقنوات آن به انضمام اجورنوزده ساله مقوم به مبلغ پنجاه میلیون ریال )ودرمتن دادخواست نیزدرخواست رفع یدازعشرت آبادشده است ودرحکم 4891مرحله بدوی دیوان دادرسی نیزنسبت به ششدانگ عشرت آباددولت مالک شناخته شده وخواهان محکوم به بیحقی گردیده ودرمرحله تجدیدنظرطبق محتویات پرونده وصورت جلسه مورخ 10/3/26شخصی بااختیاراتی که ازخواهان داشته به این نحوانشاءصلح نموده است "بموجب اختیاری که ازطرف خواهان درامرصلح دارم دادخواست موکل رابخواسته ششدانگ عرصه واعیان واراضی عشرت آبادوقنوات به انضمام اجورنوزده ساله جمعامقوم به پنجاه میلیون ریال که یک جزءازآن مبلغ بابت اجور19ساله است بطرفیت وزارت جنگ که دردادگاه شعبه اول دیوان دادرسی دارائی طرح ومنتهی به صدورحکم شماره 4891 آن دادگاه مبنی برذیحق نبودن موکل دردادخواهی گردیده به انضمام کلیه خسارات ازهرجهت وهرحیث وبهرعنوان ازعناوین خساراتی درمبلغ دومیلیون ریال صلح می نمایدباالتزام به اینکه آغازهیچگونه سخنی ازهرجهت وبابت وبهرعنوان ازعناوین متصوره ازناحیه موکل مربوط به دادخواهی نامبرده نشودوچنانچه اظهارداشته مال الصلح به چهارقسط گرفته شودویک قسط آن گرفته شده است "واین صلح موردقبول نماینده دولت واقع شده درمرحله تجدید نظرگزارش اصلاحی شماره 98صادرگردیده است بنابه مراتب مذکوره وباتوجه به اینکه اولاششدانگ عشرت آبادواراضی وقنوات یک واحدومحل مشخصی است وتعددپذیرنیست ودردادخواست تقدیمی به دیوان دادرسی وصورت مجلس اصلاحی وهمچنین گزارش اصلاحی قیدبعض نشده است وثانیادردادخواست تقدیمی اخیرکه بعنوان اعتراض برثبت تسلیم گردیده تصریح شده به اینکه اراضی مورداعتراض جزءاراضی عشرت آباداست ثالثااوراقی که ازطرف وکیل مع الواسطه خواهان تقدیم وپیوست دادخواست گردیده است همان اوراقی است که مدرک دعوی سابق خواهان دردیوان دادرسی بوده است رابعاطرف دعوی درهردودادخواست یعنی دادخواست سابق که به دیوان مرقوم تقدیم گردیده و دادخواستی که بعنوان اعتراض برثبت به این دادگاه تسلیم شده دولت بوده و دراولی وزارت جنگ ودردومی وزارت دارائی وبالاخره بانک ساختمانی ومورد این دعوی قبلادرضمن ششدانگ عشرت آبادواراضی آن بطرفیت خوانده اقامه دعوی شده وبشرح بالامنتهی به اصلاح وصدورگزارش اصلاحی وبالاخره حکم قطعی گردیده است واظهارآقای وکیل خواهان به اینکه مورداین دعوی ارتباطی با مورددعوی مطروحه وخاتمه یافته دردیوان دارائی نداردبامتن دادخواست مخالفت داردزیرادردادخواست تقدیمی نوشته شده اراضی مورداعتراض جزء اراضی عشرت آبادودعوی مطروحه دردیوان دادرسی نیزمربوط به ششدانگ عرصه واعیان واراضی عشرت آبادوقنوات آن بوده وهیچ ملکی بیش ازششدانگ عرصه واعیان واراضی وقنوات نمی تواندباشدعلیهذاموردمشمول فراز8از ماده 197قانون آئین دادرسی مدنی بوده ودعوی خواهان طبق دستورمادتین 202 203قانون مذکورمردوداست .)
وکیل مع الواسطه خواهان به تقدیم دادخواست پژوهشی مبادرت وخلاصه اعتراضش آن است که دردعوی سابق موردمطالبه متصرفات وزارت جنگ از عشرت آبادبوده است محدودبه باغ عشرت آبادواراضی وقنوات داخل درباغ که ازمان شاه فقیدبنام محوطه لشکرعشرت آباددرتصرف وزارت جنگ بوده است وآنچه بعداصلح شده به صراحت اظهاروکیل خواهان مربوط به دعوی و مربوط به متصرفات وزارت جنگ بوده وسوابقی که منجربه تصویب نامه شده است وازجمله نامه شماره 48281-20/8/25وزارت دارائی بعنوان نخست وزیر ونامه اداره مهندسی ومخابرات ارتش می باشدکه حدودمتصرفی خودرامعین کرده است برصحت این معنی دلیل خواهدبود.دادگاه استان پس ازرسیدگی به صدوررای بشرح زیرمبادرت کرده است :
اعتراضات آقای وکیل پژوهشخواه برقرارموردشکایت دراین دادگاه غیروارداست زیرادفاع واعتراض وکیل پژوهشخواه درمرحله بدوی واین مرحله درمقابل ایرادوکیل پژوهشخوانده به مختومه بودن موضوع دعوی اعتراض این است که خواسته دعوی سابق که منتهی به ختم دعوی به صلح وصدورگزارش اصلاحی از دادگاه تجدیدنظردیوان دادرسی دارائی شده است منحصراباغ عشرت آبادو قنوات بوده ،اراضی خارج ازباغ جزءخواسته نبوده ،ازاین لحاظ موضوع این دعوی مختومه نشده است وچون بشرحی که تفصیلادرقرارموردشکایت درج گردیده است مسلم است که خواسته دعوی سابق ششدانگ عرصه واعیان اراضی عشرت آباد وقنوات آن به انضمام اجور19ساله بوده وکلمه باغ که درستون خواسته دادخواست سابق باخط وجوهردیگرنوشته درنسخه ثانی دادخواست که طرف ابرازکرده نبوده واصولاوکیل پژوهشخواه هم ازاستنادبه کلمه مرقوم منصرف گردیده است ودرصورت مجلس اصلاحی تنظیمی درمحضردادگاه تجدیدنظردیوان دادرسی هم تصریح شده که موردصلح ششدانگ عرصه واعیان اراضی عشرت آبادو قنوات به انضمام اجور19ساله می باشدوعنوان استثنائی دربین نبوده است بعلاوه عشرت آباددارای دهکده وقریه نیست تاتصورشودکه یک قسمت ازاراضی این قریه فعلامورددعوی بوده وقسمت هم مسلم است که آقای پژوهشخواه معترض بعنوان اینکه شش قطعه زمین به پلاکهای فوق الذکرجزءاراضی عشرت آباداست درمقام ادعاواعتراض برآمده است وباوجودمراتب مرقومه لوایح ونامه های مورداستنادوکیل پژوهشخواه غیرقابل ترتیب اثراست وچون درنظراین دادگاه اشکال موثردیگری هم برقرارموردشکایت واردنیست وصحیحاصادر گردیده است لذادادگاه آنرااستواروپژوهشخواه رامحکوم به تادیه یک میلیون ویکصدوسی هزارودویست وپنجاه ریال بابت خسارت حق الوکاله این مرحله درحق بانک ساختمانی می نماید.
این رای موردفرجامخواهی واقع شده ودردیوان کشوربشرح واستدلال ذیل : مورددعوی فرجامخواه بروزارت دارائی که بعدابانک ساختمانی طرف دعوی قرارگرفته قطعات زمینی است که بنابه اظهاروکیل خواهان بعنوان موات موردتقاضای ثبت وزارت مزبورواقع گردیده است واگرموضوع ادعای فرجامخواه بروزارت جنگ که سابقادردیوان دادرسی طرح شده بوده است در دادخواست تقدیمی اخیرپلاک معین بوده است بی شبهه ازجهت یکی بودن خواسته بافقره هشت ازماده 197لایحه اصلاحی قانون آئین دادرسی مدنی منطبق بوده ولی به حکایت دادخواستی که به دیوان دادرسی داده شده فرجامخواه به ادعای اینکه ششدانگ عشرت آبادبه موجب فرمان باواگذارووزارت جنگ اووخانواده اش راازخانه مسکونیش خارج وغاصبانه درآن تصرف کرده است معلوم است که مورد ادعابروزارت جنگ اراضی وعمارتی بوده که درتاریخ اقامه دعوی درتصرف وزارت جنگ بوده ودلیلی براینکه اراضی مورددعوی فعلی جزءمتصرفات وزارت جنگ درآن زمان بوده است ازطرف وزارت دارائی وبانک ساختمانی ارائه نشده وباتوجه به اظهاروکیل خواهان بدوی که ثبت اراضی ازطرف وزارت دارائی بعنوان موات بوده ودرنظرگرفتن اینکه وکیل فرجامخوانده درمرحله بدوی ضمن لایحه دفاعیه خوداراضی مرقومه راموات معرفی کرده بوده این خود تصدیق به عدم سابقه تصرف درقطعات است استظهاردراحرازوجودشرط وحدت موضوع به مجرداستعمال کلمه ششدانگ ازباب اینکه واحداملاک است مورد نداشته است وباوجودنامه که نسبت آن وزارت جنگ داده شده ومشعراست بر اینکه وزارت مرقوم وجوداراضی رادرخارج ازمتصرفات خودکه به آن احتیاج داشته وموردتقاضای دیگری واقع گردیده تصدیق داشته است واین خودقرینه بوده براینکه کلمه ششدانگ نسبت به متصرفات وزارت جنگ ششدانگ جمیع اراضی مشمول عنوان عشرت آبادواراضی آن نبوده است بنابراین امتناع از رسیدگی به دعوی به اعتبارانطباق آن بادعوی سابق درحدودماده سابق الذکر قانونی نبوده مضافاآنکه طرح دعوی بافرض وحدت موضوع وختم قطعی آن ناظر به ختم شدن دعوی بعنوان حکومت وصدورحکم ازدادگاه بوده وختم دعوی بعنوان صلح وسازش مشمول فقره 8 مرقوم درفوق نبوده است ومفروض این است که دعوی خواهان درتجدیدنظردیوان دادرسی به صلح خاتمه یافته است وهمانطورکه اگر صلح دردفتراسنادرسمی ثبت می شدبه سندصلح ،حکم اطلاق نمی شدبه گزارش دادگاه براعلام صلح هم حکم اطلاق نمی شود،حکم فرجامخواسته مخدوش تلقی و شکسته شده است .
شعبه 5 دادگاه استان پس ازوصول رونوشت رای دیوان کشوربشرح زیر مبادرت به اصداررای نموده است : اعتراضات پژوهشخواه خلاصتاآنست که دادگاه بدوی معتقداست موضوع خواسته این دعوی بادعوائی که سابقاعلیه وزارت جنگ دردیوان دادرسی دارائی طرح ودرتجدنظرصلحاخاتمه یافته یکی است وحال آنکه دعوی مزبور به حکایت پرونده محدودبه باغ عشرت آبادواراضی وقنواتی بوده که داخل در باغ مرقوم ودرتصرف وزارت جنگ بوده است وخواسته فعلی اراضی خارج ازباغ است وحدودنامه ضمیمه پرونده موردتوجه واقع نشده وچنانچه موردصلح راشامل محدودمستندات موکل بدانیم مالک اراضی موضوع دعوی وزارت جنگ خواهدبود ودخالت وزارت دارائی چه صورتی داردوعنوانی که وزارت نامبرده برای ثبت مورداعتراض قائل شده است عنوان اراضی موات می باشدکه اگراین اراضی جزءموردصلح باوزارت جنگ بوده اطلاق عنوان موات برای آن موردپیدانمی کرد اعتراضات مزبوربشرح زیرغیرواردبنظرمی رسدزیرابرطبق صورت مجلس مورخه 10/3/26دیوان دادرسی دارائی وکیل خواهان صریحااظهارداشته حسب اختیاری که ازطرف خواهان درامراصلاح دارم دادخواهی موکل رابخواسته شش دانگ عرصه واعیان واراضی عشرت آبادوقنوات به انضمام اجورونوزده ساله به انضمام کلیه خسارات ازهرجهت وبهرعنوانی ازعناوین درمقابل دومیلیون ریال صلح نموده ونماینده دادستانی وزارت دارائی به نمایندگی دولت قبول صلح نموده بنابراین صلح مزبوربنظردادرسان این دادگاه شامل کلیه عشرت آبادواراضی بایرودایرآن بوده ودرواقع بااخذمال الصلح مزبوربرای پژوهشخواه هیچگونه سمت وعنوان مالکیت دراراضی عشرت آبادباقی نمانده و دولت ازهرجهت قائم مقام کلیه حقوق ادعائی مشارالیه نسبت به تمامی عشرت آبادشناخته می شودوچون طبق ماده 630ازقانون آئین دادرسی مدنی مفاد صلحنامه ماننداحکام دادگاههابموقع اجراگذاشته می شوداعم ازاینکه مورد سازش مخصوص به دعوی مطروحه بوده یاشامل دعاوی یاازاموردیگری باشد اعتراض برثبت شش قطعه ازاراضی عشرت آبادکه جزئی ازموردصلح بوده اگرچه خارج ازموضوع دعوی باوزارت جنگ هم تصورشودچون مربوط به اراضی عشرت - آباداست که بشرح فوق موردصلح واقع گردیده مختومه به سازش تلقی ونظربه اینکه گزارش اصلاحی هم ازنظرآثارماننداحکام است ودرواقع ونفس الامر موجب ختم کاروفصل دعاوی می شودبنظراین دادگاه مشمول مقررات بند4ماده 198بوده وقابل رسیدگی مجددنمی باشدوازاین روقرارپژوهشخواسته که بررد دعوی خواهان بدوی صادرشده نتیجتاتاییدمی شود.
این رای نیزموردشکایت فرجامی واقع شده است .موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشورطرح گردیده وبه اتفاق بشرح زیررای به ابرام حکم فرجام - خواسته داده اند:
مرجع :آرشیوحقوقی کیهان "مجموعه رویه قضائی "
آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشورازسال 1328تاسال 1342
جلددوم ،آراءمدنی ،چاپ دوم سال 1352 صفحه 108تا116
19
نوع : نامشخص
شماره انتشار : 6542
تاریخ تصویب : 1338/12/11
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
احکام دادگاههانسبت به قائم مقام اصحاب دعوی معتبربوده وازاین جهت اعتبارامرمختومه رادارند دعاوی مختومه درهیئت املاک واگذاری اعتبار امر مختومه را دارد
