کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمائی کشوری ( کنوانسیون مونترآل ـ 1971 )

کنوانسیون-راجع-به-جلوگیری-از-اعمال-غیرقانونی-علیه-امنیت-هواپیمائی-کشوری-(-کنوانسیون-مونترآل-ـ-1971-)

کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمائی کشوری ( کنوانسیون مونترآل ـ 1971 )


دول طرف این کنوانسیون:
ـ با توجه به اینکه اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری امنیت اشخاص و اموال را به مخاطره می‎اندازد و بهره‎برداری سرویس‎های هوایی را شدیداً مختل و اعتماد مردم جهان را نسبت به امنیت هواپیمایی کشوری متزلزل می‎سازد،
ـ با توجه به اینکه وقوع این قبیل اعمال موجب نهایت نگرانی است،
ـ با توجه به اینکه برای جلوگیری از چنین اعمالی اتخاذ تدابیر مقتضی جهت مجازات مرتکبان ضرورت مبرم دارد،
به شرح زیر توافق نمودند:

مادة 1
1 ـ هرکس برخلاف قانون و عامدا مرتکب اعمال زیر گردد مجرم شناخته می‎شود:
الف. علیه سرنشین هواپیمای در حال پرواز به عمل خشونت‎آمیز مبادرت ورزد که احتمال به مخاطره افکندن امنیت هواپیما را دربر داشته باشد؛ یا
ب. هواپیمای در حال خدمت را از بین ببرد یا به این هواپیما خساراتی وارد کند که پرواز آن را غیر مقدور سازد و یا احتمال برود که امنیت هواپیما را حین پرواز به مخاطره افکند؛ یا
ج. به نحوی از انحاء دستگاه یا مواردی در هواپیمای در حال خدمت قرار دهد یا وسیلة قراردادن آن بشود که احتمال برود موجب از بین رفتن هواپیما یا مسبّب خساراتی گردد که پرواز آن را غیر مقدور سازد و یا احتمال برود که امنیت هواپیما را حین پرواز به مخاطره افکند؛ یا
د. تأسیسات یا سرویس‎های هوانوردی را از بین ببرد یا به آنها آسیب برساند یا کار آنها را مختل سازد به نحوی که احتمال برود هر یک از این اعمال امنیت هواپیما را حین پرواز به مخاطره اندازد؛ یا
هـ . با علم به مجعول بودن، اطلاعاتی را در دسترس بگذارد که در اثر آن امنیت هواپیمای در حال پرواز به مخاطره افتد.
2 ـ همچنین هرکس به اعمال زیر مبادرت کند مرتکب جرم شده است:
الف. ارتکاب هریک از جرایم مذکور در بند 1 مادة حاضر را شروع کند؛ یا
ب. شریک جرم شخصی باشد که این اعمال را مرتکب شود و یا ارتکاب آنها را شروع نماید.

مادة 2
از لحاظ این کنوانسیون:
الف. هواپیما در تمام مدت، از زمانی که درهای خروجی آن پس از سوار شدن مسافران و بارگیری بسته شود تا زمانی که یکی از درهای مزبور به‎منظور پیاده شدن مسافران یا تخلیة بار بازگردد، در حال پرواز تلقّی می‎شود. در مورد فرود اجباری، حالت پرواز تا زمانی که مقامات ذی‎صلاحیت مسؤولیت هواپیما و مسافران و اموال داخلی هواپیما را به‎عهده گیرند، ادامه خواهد داشت؛ یا
ب. هواپیما از آغاز عملیات آماده‎سازی قبل از پرواز توسط مأموران زمینی یا کارکنان هواپیما برای یک پرواز معین تا 24 ساعت بعد از هر فرود، در حال خدمت تلقّی می‎شود و به هر ترتیب زمان در حال خدمت، تمام مدت زمانی را که هواپیما به شرح بند الف مادة حاضر در حال پرواز است، شامل می‎شود.

مادة 3
هر یک از دول متعاهد، تعهّد می‎کنند که برای جرایم مذکور در مادة 1 کیفرهای شدید مقرر دارند.

مادة 4
1 ـ این کنوانسیون در مورد هواپیماهایی که برای مقاصد نظامی یا گمرکی یا پلیسی مورد استفاده قرار می‎گیرد، اجرا نمی‎شود.
2 ـ این کنوانسیون در موارد پیش‎بینی شده در بندهای فرعی الف و ب و ج و هـ از بند 1 مادة 1، اعم از اینکه هواپیما در حال پرواز داخلی یا بین‎المللی باشد، مجری خواهد بود به شرط آنکه:
الف. محل واقعی یا پیش‎بینی شدة برخاستن یا فرود هواپیما خارج از سرزمین دولت ثبت کنندة هواپیما باشد؛ یا
ب. جرم در سرزمین دولتی غیر از دولت ثبت‎کنندة هواپیما وقوع یافته باشد.
3 ـ علاوه بر مفاد بند 2 این ماده، در موارد پیش‎بینی شده در بندهای فرعی الف و ب و ج و هـ از بند 1 مادة 1، کنوانسیون حاضر در صورتی نیز که مرتکب یا مظنون به ارتکاب جرم در سرزمین دولتی غیر از دولت ثبت‎کنندة هواپیما یافت شود، مجری خواهد بود.
4 ـ در مورد دولتهای مشمول مادة 9 و در موارد پیش‎بینی شده در بندهای فرعی الف و ب و ج و هـ از بند 1 مادة 1، در صورتی که محلهای مذکور در بند فرعی الف از بند 2 این ماده در کشوری واحد قرار داشته و این کشور یکی از کشورهای مذکور در مادة 9 باشد، کنوانسیون حاضر مجری نخواهد بود، مگر اینکه جرم در سرزمین دولت دیگری ارتکاب یافته و یا اینکه مجرم یا مظنون به ارتکاب جرم در سرزمین دولت دیگری یافت شود.
5 ـ در موارد پیش‎بینی شده در بند فرعی د از بند 1 مادة 1، فقط در صورتی که تأسیسات و سرویس‎های هوانوردی برای هوانوردی بین‎المللی مورد استفاده باشند، کنوانسیون حاضر مجری خواهد بود.
6 ـ مفاد بندهای 2 و 3 و 4 و 5 این ماده در موارد پیش‎بینی شده در بند 2 مادة 1 نیز مجری خواهد بود.

مادة 5
1 ـ هریک از دول متعاهد باید تدابیر لازم را جهت اعمال صلاحیت خود برای رسیدگی به جرایم در موارد زیر اتخاذ نماید:
الف. اگر جرم در سرزمین آن دولت ارتکاب یافته باشد؛
ب. اگر جرم علیه هواپیما یا در هواپیمایی که نزد آن دولت به ثبت رسیده است ارتکاب یافته باشد؛
ج. اگر هواپیمایی که جرم در آن ارتکاب یافته است در سرزمین آن دولت فرود آید و مظنون به ارتکاب جرم هنوز در هواپیما باشد؛
د. چنانچه جرم در هواپیما یا علیه هواپیمایی ارتکاب یافته است که بدون خدمة پرواز به شخصی اجاره داده شده باشد که محل اصلی فعالیت او و یا، در صورت نداشتن محل اصلی فعالیت، محل اقامت دائمی او در سرزمین آن دولت باشد.
2 ـ هریک از دول متعاهد همچنین برای اعمال صلاحیت خود جهت رسیدگی به جرایم مذکور در بندهای فرعی الف و ب و ج از بند 1 مادة 1، و نیز بند 2 مادة 1 تا آنجا که مربوط به این جرایم باشد، در مواردی که مظنون به ارتکاب جرم در سرزمین او باشد و این دولت وی را به هیچ ی از دول موضوع بند 1 این ماده ـ آنچنانکه در مادة 8 آمده است ـ مسترد ندارد، تدابیر لازم را اتخاذ خواهد کرد.
3 ـ کنوانسیون حاضر سالب هیچ‎یک از صلاحیتهای کیفری که طبق قوانین ملّی اعمال می‎شود، نخواهد بود.

مادة 6
1 ـ هریک از دول متعاهد که مجرم یا مظنون به ارتکاب جرم در سرزمین او باشد، در صورتی که اوضاع و احوال را موجه تشخیص دهد، مشارٌالیه را توقیف می‎کند یا اقدامات دیگری برای مراقبت و اطمینان از حضور او معمول می‎دارد. توقیف یا اقدامات مذکور طبق قوانین آن دولت انجام خواهد گرفت و بیش از مدتی که برای تعقیب کیفری یا انجام تشریفات استرداد لازم باشد ادامه نخواهد یافت.
2 ـ دولت مذکور بلافاصله به منظور کشف واقعیات به تحقیقات مقدماتی خواهد پرداخت.
3 ـ به شخص توقیف شده به موجب بند 1 این ماده امکان داده خواهد شد فوراً با نزدیکترین نمایندة صلاحیت‎دار دولت متبوع خود تماس بگیرد.
4 ـ هرگاه دولتی طبق مقررات این ماده شخصی را توقیف کند، بلافاصله مراتب توقیف و اوضاع و احوال موجّهة ان را به دول مذکور در بند 1 مادة 5، دولت متبوع شخص توقیف شده و در صورتی که مقتضی بداند به هر دولت ذی‎نفع دیگر اعلام خواهد کرد. دولتی که به موجب بند 2 این ماده به تحقیقات مقدّماتی می‎پردازد، نتایج تحقیق و قصد خود را دایر به اعمال یا عدم اعمال صلاحیت سریعاً به دول مزبور اعلام خواهد کرد.

مادة 7
دولت متعاهدی که مظنون به ارتکاب جرم در سرزمین او یافت شود، در صورت عدم استرداد او موظف است مورد را، اعم از اینکه جرم در سرزمین آن دولت ارتکاب یافته باشد یا نه، برای تعقیب کیفری به مقامات صالحة خود ارجاع نماید. این مقامات تصمیم خود را با همان شرایطی که در مورد جرایم مهمّة عمومی طبق قوانین این دولت مقرر است، اتخاذ خواهند کرد.

مادة 8
1 ـ جرایم مورد بحث، به خودی خود از جملة جرایم قابل استرداد در کلیة معاهدات استرداد موجود بین دول متعاهد تلقّی خواهند شد. دول متعاهد تعهّد می‎کنند در معاهدات استردادی که مابین خود منعقد می‎سازند، این جرایم را از جملة جرایم قابل استرداد محسوب بدارند.
2 ـ چنانچه دولت متعاهدی که استرداد را مشروط به وجود معاهده می‎کند از دولت متعاهد دیگری که با او معاهدة استرداد ندارد تقاضای استرداد مجرمی را دریافت دارد، مختار خواهد بود که کنوانسیون حاضر را در مورد جرایم مورد بحث به عنوان مبنای قانونی استرداد بشناسد. استرداد تابع شرایط مقرر در قوانین دولت متقاضی‎عنه خواهد بود.
3 ـ دول متعاهدی که استرداد را منوط به وجود معاهده نمی‎دانند، در حدود شرایط پیش‎بینی شده در قانون دولت متقاضی‎عنه، جرم را فی‎مابین خود قابل استرداد خواهند شناخت.
4 ـ بین دول متعاهد از لحاظ استرداد چنین تلقی خواهد شد که هر جرم نه تنها در محل ارتکاب آن بلکه در سرزمینهای دولی که طبق بندهای فرعی ب و ج و د از بند 1 مادة 5 موظف به اعمال صلاحیت هستند نیز واقع شده است.

مادة 9
دول متعاهدی که سازمانهای بهره‎برداری حمل و نقل هوایی مشترک یا مؤسسات بهره‎‏برداری بین‎المللی تأسیس می‎کنند و هواپیماهایی که این سازمانها و مؤسسات بکار می‎برند دارای ثبت مشترک یا بین‎المللی هستند، برای هر هواپیما طبق موازین مقرر، دولتی را که از لحاظ این کنوانسیون اعمال صلاحیت می‎نماید و اختیارات دولت ثبت کننده را به عهده خواهد داشت، از میان خود تعیین می‎کنند و به سازمان بین‎المللی هواپیمایی کشوری اعلام می‎دارند و سازمان اخیر مراتب را به اطلاع کلیة دول طرف این کنوانسیون می‎رساند.

مادة 10
1 ـ طرفین متعاهد باید طبق مقررات حقوق بین‎الملل و قوانین ملّی در اخذ تدابیر معقول برای جلوگیری از ارتکاب جرایم مذکور در مادة 1 اهتمام وافر مبذول دارند.
2 ـ هرگاه به علت ارتکاب یکی از جرایم مذکور در مادة 1 در پرواز تأخیر و یا وقفه‎ای روی دهد، هر یک از دول متعاهد که هواپیما یا مسافران و یا خدمة پرواز در سرزمین او هستند، هرچه زودتر تسهیلات لازم را برای ادامة مسافرت سرنشینان و خدمة پرواز فراهم خواهد ساخت و بلافاصله هواپیما و محمولات آن را به اشخاصی که قانوناً حق تصرف آن را دارند، مسترد خواهد داشت.

مادة 11
1 ـ دول متعاهد حداکثر معاضدت قضایی را در مورد رسیدگیهای کیفری مربوط به جرایم، نسبت به یکدیگر معمول خواهند داشت. در همة این موارد قانون کشور متقاضی عنه لازم‎الرعایه خواهد بود.
2 ـ مع‎هذا، مقررات بند 1 این ماده در تعهدات ناشی از سایر معاهدات دو یا چند جانبة فعلی یا آتی که کلاً یا بعضاً ناظر به تعاون قضایی کیفری باشد مؤثر نخواهد بود.

مادة 12
هریک از دول متعاهد که به دلایلی معتقد باشد که یکی از جرایم مذکور در مادة 1 در شرف وقوع است، طبق قواینن ملی خود کلیة اطلاعات مفیدی را که در درست دارد در اختیار دولی که به نظر او بند 1 مادة 5 این کنوانسیون ناظر بر آنهاست خواهد گذارد.

مادة 13
هر یک از دول متعاهد طبق مقررات قانونی خود کلیة اطلاعات مفیدی را که درخصوص موارد مشروحة ذیل در دست دارد هرچه زودتر در اختیار شورای سازمان بین‎المللی هواپیمایی کشوری خواهد گذارد:
الف. موارد جرم؛
ب. تدابیر متخذه در اجرای بند 2 مادة 10؛
ج. تدابیری که علیه مرتکب جرم یا مظنون به ارتکاب آن اتخاذ شده و بخصوص نتیجة هر اقدام مربوط به تقاضای استرداد یا سایر اقدامات قضایی دیگر.

مادة 14
1 ـ اختلافات بین دو یا چند دولت متعاهد در مورد تفسیر یا اجرای کنوانسیون حاضر که از طریق مذاکره حل و فصل نشود، بنا به تقاضای هر یک از آن دول به داوری ارجاع خواهد شد و چنانچه ظرف شش ماه از تاریخ تقاضای داوری، طرفهای دعوی نتوانند در مورد ترتیب داوری به توافق برسند، هر یک از آنها می‎تواند دعوی را طبق اساسنامة دیوان بین‎المللی دادگستری به آن دیوان ارجاع نماید.
2 ـ هر یک از دول می‎تواند در موقع امضاء یا تصویب این کنوانسیون یا الحاق به آن اعلام نماید که خود را در مورد بند فوق ملزم نمی‎داند. سایر دول متعاهد در برابر هر دولتی که چنین حق شرطی (رزرو) را قائل شده باشد، در مورد مقررات بند پیشین الزامی نخواهند داشت.
3 ـ هریک از دول متعاهد که طبق مفاد بند قبل شرطی کرده باشد می‎تواند در هر موقع، با اعلام امر به دولتهای نگهدارنده، این حق شرط را مرتفع سازد.

مادة 15
1 ـ این کنوانسیون از تاریخ 23 سپتامبر 1971 در مونترآل جهت امضای دول شرکت کننده در کنفرانس بین‎المللی حقوق هوایی که از هشتم تا 23 سپتامبر 1971 در مونترآل تشکیل گردید ـ و از این پس «کنفرانس مونترآل» نامیده می‎شود ـ مفتوح است. از تاریخ 10 اکتبر 1971 این کنوانسیون برای امضای کلیة دول در لندن و مسکو و واشنگتن مفتوح خواهد بود. هر دولتی که این کنوانسیون را قبل از لازم‎الاجراء شدن آن بر طبق بند 3 این ماده امضاء نکند، می‎تواند در هر زمان به آن ملحق گردد.
2 ـ کنوانسیون حاضر منوط به تصویب دول امضا کننده خواهد بود. اسناد تصویب و اسناد الحاق نزد دولتهای اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی، و ایالات متحدة امریکا که بدین‎وسیله به عنوان دولتهای نگهدارندة اسناد تعیین می‎شوند، سپرده خواهد شد.
3 ـ این کنوانسیون سی روز پس از تسلیم اسناد تصویب توسط ده دولت امضا کننده که در کنفرانس مونترآل شرکت کرده‎اند، به مرحلة اجرا درخواهد آمد.
4 ـ برای سایر دول، این کنوانسیون طبق بند 3 این ماده از تاریخ لازم‎الاجراء شدن آن یا سی روز پس از تسلیم اسناد تصویب یا الحاق ـ هرکدام که مؤخّر باشد ـ به مرحلة اجرا درخواهد آمد.
5 ـ دولتهای نگهدارندة اسناد، تاریخ هر امضاء یا تاریخ تسلیم هر سند تصویب یا الحاق و تاریخ لازم‎الاجراء شدن این کنوانسیون و سایر اعلامات را سریعاً به اطلاع کلیة دول امضا کننده یا ملحق شونده به این کنوانسیون خواهند رساند.
6 ـ این کنوانسیون بلافاصله پس از لازم‎الاجراء شدن، توسط دولتهای نگهدارنده طبق مادة 102 منشور ملل متحد و مادة 83 کنوانسیون مربوط به هواپیمایی کشوری بین‎المللی (شیکاگو ـ 1944) به ثبت خواهد رسید.

مادة 16
1 ـ هریک از دول متعاهد می‎تواند با اعلام کتبی به دولتهای نگهدارنده، از عضویت در این کنوانسیون انصراف حاصل کند.
2 ـ شش ماه پس از وصول اعلام انصراف به دولتهای نگهدارنده، انصراف نافذ خواهد بود.
در تأیی مراتب فوق، نمایندگان تام‎الاختیار امضا کنندة زیر که دارای اجازة لازم هستند، این کنوانسیون را امضاء نمودند.
این کنوانسیون در بیست و سوم سپتامبر یکهزار و نهصد و هفتاد و یک در شهر مونترآل در چهار متن معتبر به زبانهای انگلیسی و فرانسه و روسی و اسپانیایی، که هرکدام در سه نسخة اصلی تنظیم شده است، انعقاد یافت.

کنوانسیون
راجع بجلوگیری از اعمال غیرقانونی
علیه امنیت هواپیمایی کشوری*

دول طرف این کنوانسیون:
با توجه باینکه اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمائی کشوری امنیت افراد و اموال را بمخاطره انداخته و بهره‎برداری سرویسهای هوائی را شدیداً مختل و اعتماد مردم جهان را نسبت بامنیت هواپیمائی کشوری متزلزل میسازد ـ و
ـ با توجه باینکه وقوع این قبیل اعمال موجب نهایت نگرانی میباشد ـ و
ـ با توجه باینکه برای جلوگیری از این اعمال اتخاذ سریع تدابیر مقتضی جهت مجازات مرتکبین ضروری است.
بشرح زیر توافق نمودند:

ماده 1
1 ـ هرکس برخلاف قانون و عامداً مرتکب اعمال زیر گردد مجرم شناخته می‎شود:
الف ـ علیه سرنشین هواپیمای در حال پرواز بعمل عنف‎آمیزی مبادرت کند که طبیعت آن عمل امنیت هواپیما را بمخاطره افکند.
ب ـ هواپیمای در حال خدمت را از بین ببرد یا باین هواپیما خساراتی وارد سازد که پرواز آنرا غیرمقدور ساخته و یا طبیعت آن اعمال امنیت هواپیما را حین پرواز بمخاطره افکند.
ج ـ بنحوی از انحاء ـ دستگاه یا موادی در هواپیمای در حال خدمت قرار دهد یا وسیله قراردادن آن بشود ـ که موجب از بین رفتن هواپمیا شده یا مسبب خساراتی گردد که پرواز آنرا غیرمقدور ساخته و یا طبیعت اعمال مزبور امنیت هواپیمای در حین پرواز را بمخاطره افکند.
د ـ تأسیسات یا سرویسهای هوانوردی را از بین برده یا آسیب برساند یا کار آنها را مختل سازد و یا طبیعت هریک از این اعمال امنیت هواپیمای در حال پرواز را بمخاطره اندازد.
هـ ـ با علم بمجعول بودن ـ اطلاعاتی را در دسترس بگذارد که در اثر آن امنیت هواپیمای در حال پرواز بمخاطره افتد.
2 ـ همچنین هرکس باعمال زیر مبادرت کند مرتکب جرم میشود:
الف ـ ارتکاب هریک از جرائم مذکور در بند 1 ماده حاضر را شروع کند.
ب ـ شریک جرم شخصی باشد که این اعمال را مرتکب شود و یا ارتکاب آنها را شروع نماید.

ماده 2
ـ از لحاظ این کنوانسیون:
الف ـ هواپیما از زمانیکه درهای خروجی آن پس از سوار شدن مسافرین و بارگیری بسته شود ـ تا زمانیکه یکی از درهای مزبور بمنظور پیاده شدن مسافرین یا تخلیه بار بازگردد ـ در حال پرواز تلقی می‎شود ـ در مورد فرود اجباری ـ حالت پرواز تا زمانیکه مقامات ذیصلاحیت مسئولیت هواپیما و مسافرین و اموال داخلی هواپیما را بعهده گیرند ـ ادامه خواهد داشت.
ب ـ هواپیما از آغاز عملیات آماده‎سازی قبل از پرواز توسط مأموران زمینی یا کارکنان هواپیما برای یک پرواز معین تا 24 ساعت بعد از هر فرود در حال خدمت تلقی میشود و بهر ترتیب زمان در حال خدمت شامل تمام مدت زمانی است که هواپیما بشرح بند الف ماده حاضر در حال پرواز میباشد.

ماده 3
ـ هریک از دول متعاهد ـ تعهد مینماید برای جرایم مذکور در ماده 1 کیفرهای شدید مقرر دارد.

ماده 4
1 ـ این کنوانسیون در مورد هواپیماهائیکه برای مقاصد نظامی یا گمرکی یا پلیس مورد استفاده قرار می‎گیرد ـ اجرا نمیشود.
2 ـ این کنوانسیون ـ در موارد پیش‎بینی شده در بندهای فرعی الف و ب و ج و هـ از بند 1 ماده 1 اعم از اینه هواپیما در حال پرواز داخلی یا بین‎المللی باشد مجری خواهد بود بشرط آنکه:
الف ـ محل واقعی یا پیش‎بینی شده برخاست یا فرود هواپیما خارج از سرزمین دولت ثبت کنندة هواپیما باشد.
ب ـ جرم در سرزمین دولتی غیر از دولت ثبت کننده هواپیما وقوع یافته باشد.
3 ـ علاوه بر مفاد بند 2 این ماده در موارد پیش‎بینی شده در بندهای فرعی الف ـ ب ـ ج و هـ بند 1 ماده 1 کنوانسیون حاضر در صورت پیدا شدن مرتکب یا مظنون بارتکاب جرم در سرزمین دولتی غیردولت ثبت کننده هواپیما نیز مجری خواهد بود.
4 ـ در مورد دولتهائیکه مشمول ماده 9 و موارد پیش‎بینی شده در بندهای فرعی الف ـ ب ـ ج ـ هـ بند 1 ماده 1 میباشند در صورتیکه محلهای مذکور در بند فرعی الف از بند 2 این ماده فقط در سرزمین یکی از دول مذکور در ماده 9 واقع باشد مجری نخواهد بود مگر آنکه جرم در سرزمین دولت دیگری ارتکاب یافته و عامل جرم یا مظنون بارتکاب جرم در سرزمین دولت دیگری کشف شده باشد.
5 ـ در موارد پیش‎بینی شده در بند فرعی د از بند 1 ماده 1 کنوانسیون حاضر مجری نخواهد بود مگر آنکه تأسیسات و سرویسهای هوانوردی در پروازهای بین‎المللی بکار برده شوند.
6 ـ مفاد بندهای 2 و 3 و 4 و 5 این ماده در موارد پیش‎بینی شده در بند 2 ماده 1 نیز مجری خواهد بود.

ماده 5
1 ـ هریک از دول متعاهد تدابیر لازم جهت اعمال صلاحیت خود برای رسیدگی بجرائم در موارد زیر اتخاذ خواهد نمود.
الف ـ اگر جرم در سرزمین آن دولت ارتکاب یافته باشد.
ب ـ اگر جرم علیه هواپیما یا در هواپیمائیکه نزد آن دولت بثبت رسیده است ارتکاب یافته باشد.
ج ـ اگر هواپیمائی که جرم در آن ارتکای یافته است در سرزمین آن دولت فرود آید و مظنون بارتکاب جرم هنوز در هواپیما باشد.
د ـ چنانچه جرم در هواپیما یا علیه هواپیمائی ارتکاب یافته است که بدون خدمه پرواز بشخصی اجاره داده شده باشد که محل اصلی فعالیت او و یا در صورت نداشتن محل اصل فعالیت ـ محل اقامت دائمی او ـ در سرزمین آن دولت باشد.
2 ـ هریک از دول متعاهد نیز ـ برای اعمال صلاحیت خود جهت رسیدگی بجرائم مذکور در بند 1 بندهای فرعی الف و ب و ج ماده 1 و همچنین جرائم مذکور در بند 2 ماده 1 تا آنجا که مربوط باین جرائم باشد ـ در مواردیکه مظنون بارتکاب جرم در سرزمین یکی از دول متعاهد باشد و این دولت طبق ماده 8 او را به هیچ یک از دول موضوع بند 1 این ماده مسترد ندارد ـ تدابیر لازم اتخاذ خواهد نمود.
3 ـ کنوانسیون حاضر سالب هیچیک از از صلاحیت‎‎های کیفری که طبق قوانین ملی اعمال می‎گردد ـ نخواهد بود.

ماده 6
1 ـ هریک از دول متعاهد که عامل یا مظنون بارتکاب جرم در سرزمین او باشد در صورتیکه اوضاع و احوال را موجه تشخیص دهد ـ مشارالیه را توقیف یا اقدامات دیگری برای مراقبت و اطمینان از حضور او معمول مینماید.
توقیف یا اقدامات مذکور طبق قوانین آن دولت انجام خواهد گرفت و بیش از مدتیکه برای تعقیب کیفری یا انجام تشریفات استرداد لازم باشد ـ ادامه نخواهد یافت.
2 ـ دولت مذکور بلافاصله بمنظور کشف واقعیات به تحقیقات مقدماتی خواهد پرداخت.
3 ـ به شخص توقیف شده بموجب بند 1 این ماده امکان داده خواهد شد فوراً با نزدیکترین نماینده صلاحیت‎دار دولت متبوع خود تماس بگیرد.
4 ـ هرگاه دولتی طبق مقررات این ماده شخصی را توقیف نماید بلافاصله مراتب توقیف و اوضاع و احوال موجه را بدون مذکور در بند 1 ماده 5 دولت متبوع شخص توقیف شده و در صورتیکه مقتضی بداند بهر دولت ذینفع دیگر اعلام خواهد نمود. دولتی که بموجب بند 2 این ماده به تحقیقات مقدماتی میپردازد نتایج تحقیق و قصد خود را دایر باعمال یا عدم اعمال صلاحیت سریعاً بدول مذکور اعلام خواهد نمود.

ماده 7
دولت متعاهدیکه مظنون بارتکاب جرم در سرزمین او باشد در صورت عدم استرداد مورد را اعم از اینکه جرم در سرزمین آندولت ارتکاب یافته است یا نه برای تعقیب کیفری بمقامات صالحه خود ارجاع خواهد نمود.
این مقامات تصمیم خود را با همان شرایطی که در مورد جرائم مهمه عمومی طبق قوانین این دولت مقرر است ـ اتخاذ خواهند نمود.

ماده 8
1 ـ جرائم مورد بحث در کلیه معاهدات استرداد موجود ین دول متعاهد بخودی خود از جمله جرائم قابل استرداد تلقی خواهد گردید. دول متعاهد تعهد مینمایند در معاهدات استردادی که منعقد مینمایند این جرائم را از جمله جرائم قابل استرداد محسوب بدارند.
2 ـچنانچه دولت متعاهدی که استرداد را مشروط بوجود معاهده می‎کند از دولت متعاهد دیگریکه با آن معاهده استرداد ندارد تقاضای استرداد مجرمی را دریافت دارد ـ مختار خواهد بود کنوانسیون حاضر را در مورد جرائم مورد بحث اساس قانون استرداد بشناسد.
استرداد تابع سایر شرایط مقرر در قوانین دولت متقاضی‎عنه خواهد بود.
3 ـ دول متعاهدی که استرداد را منوط بوجود معاهده نمیداند در حدود شرایط پیش‎بینی شده در قانون دولت متقاضی‎عنه ـ جرم را فیمابین خود قابل استرداد خواهند شناخت.
4 ـ بین دول متعاهد از لحاظ استرداد ـ چنین تلقی خواهد گردید که جرائم نه تنها در محل ارتکاب آن ـ بلکه در سرزمین‎های دولیکه طبق بندهای فرعی ب و ج و د از بند 1 ماده 5 موظف باعمال صلاحیت میباشند نیز واقع شده است.

ماده 9
ـ دول متعاهدی که سازمانهای بهره‎برداری حمل و نقل هوائی مشترک یا مؤسسات بهره‎برداری بین‎المللی تأسیس مینمایند و هواپیماهائیکه این سازمان و مؤسسات بکار میبرند دارای ثبت مشترک یا بین‎المللی باشند برای هر هواپیما طبق موازین مقرر دولتی را که از لحاظ این کنوانسیون اعمال صلاحیت مینماید و اختیارات دولت ثبت کننده را بعهده خواهد داشت ـ از میان خود تعیین میکنند و بسازمان بین‎المللی هواپیمائی کشوری اعلام می‎دارند و سازمان اخیر مراتب را باطلاع کلیه دول طرف این کنوانسیون میرساند.

ماده 10
1 ـ طرفین متعاهد ـ طبق مقررات حقوق بین‎المل و قوانین ملی تعهد ـ خواهند نمود در اخذ تدابیر معقول برای جلوگیری از ارتکاب جرائم مذکور در ماده 1 اهتمام نمایند.
2 ـ هرگاه بعلت ارتکاب یکی از جرائم مذکور در ماده 1 در پرواز تأخیر و یا وقفه‎ای روی دهد هر یک از دول متعاهد که هواپیما و مسافرین و خدمه پرواز در سرزمین او میباشد ـ هرچه زودتر ـ تسهیلات لازم را برای ادامه مسافرت سرنشینان و خدمه پرواز فراهم خواهد نمود و بلافاصله هواپیما و محمولات آن را باشخاصی که قانوناً حق تصرف آنرا دارند ـ مسترد خواهد داشت.

ماده 11
1 ـ دول متعاهد حداکثر معاضدت قضائی را در مورد رسیدگیهای کیفری مربوط بجرائم نسبت بیکدیگر معمول خواهند داشت.
قانون قابل اجرا در کلیه موارد ـ قانون دولت متقاضی‎عنه خواهد بود.
2 ـ معهذا مقررات بند 1 این ماده ـ در تعهدات ناشیه از سایر معاهدات دو یا چند جانبه فعلی یا آتی که کلاً یا بعضاً ناظر بتعاون قضائی کیفری باشد مؤثر نخواهد بود.

ماده 12
ـ هریک از دول متعاهد که بدلایلی معتقد باشد که یکی از جرائم مذکور در ماده 1 در شرف وقوع است ـ طبق قوانین ملی خود کلیه اطلاعات مفیدی را که در دست دارد ـ در اختیار دولتیکه بنظر او، بند 1 ماده 5 این کنوانسیون ناظر بر آنها است ـ خواهد گذارد.

ماده 13
هریک از دول متعاهد ـ طبق مقررات قانونی خود کلیه اطلاعات مفیدی را که درخصوص موارد مشروحه ذیل در دست دارد هرچه زودتر در اختیار شورای سازمان بین‎المللی هواپیمائی کشوری خواهد گذارد.
الف ـ موارد جرم.
ب ـ تدابیر متخذه در اجرای بند 2 ماده 10.
ج ـ تدابیری که علیه مرتکب جرم یا مظنون بارتکاب آن اتخاذ شده و بخصوص نتیجه هر اقدام مربوط بتقاضای استرداد یا سایر اقدامات قضائی دیگر.

ماده 14
1 ـ اختلافات بین دو یا چند دولت متعاهد مربوط بتفسیر یا اجرای کنوانسیون حاضر که از طریق مذاکره حل و فصل نشود ـ طبق تقاضای هریک از آن دول بداوری ارجاع خواهد شد و چنانچه ظرف ششماه از تاریخ تقاضای داوری ـ طرفهای دعوی نتوانند در مورد ترتیب داوری توافق نمایند هریک از آنها میتوانند دعوی را طبق اساسنامه دیوان دادگستری بین‎المللی بآن دیوان ارجاع نماید.
2 ـ هریک از دول میتواند ـ در موقع امضاء یا تصویب این کنوانسیون یا الحاق بآن اعلام نماید که خود را در مورد بند فوق ملزم نمیداند. سایر دول متعاهد در برابر هر دولتی که چنین قیدی (رزرو) را قائل شده باشد ـ در مورد این مقررات الزامی نخواهند داشت.
3 ـ هریک از دول متعاهد که طبق مفاد بند قبل ـ قید نموده باشد میتواند در هر موقع با اعلام امر بدولتهای نگهدارنده ـ این قید را مرتفع نمایند.

ماده 15
1 ـ این کنوانسیون در تاریخ 23 سپتامبر 1971 در مونترال جهت امضای دول شرکت کننده در کنفرانس بین‎المللی حقوق هوائی که از هشتم تا 23 سپتامبر 1971 در مونترال تشکیل گردید و از این پس «کنفرانس مونترال» نامیده میشود ـ و بعد از تاریخ 10 اکتبر 1971 برای امضاء کلیه دول در لندن و مسکو و واشنگتن مفتوح خواهد بود.
هر دولتی که این کنوانسیون را بموجب بند 3 این ماده قبل از لازم‎الاجرا شدن آن امضاء ننماید ـ میتواند در هر زمان بآن ملحق گردد.
2 ـ کنوانسیون حاضر بتصویب دول امضاءکننده خواهد رسید اسناد تصوب و اسناد الحاق نزد دولتهای بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی و اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی و ممالک متحده آمریکا که بدینوسیله بعنوان دولتهای نگهدارنده اسناد تعیین می‎گردند ـ سپرده خواهد شد.
3 ـ این کنوانسیون سی‎ روز پس از تسلیم اسناد تصویب توسط ده دولت امضاءکننده که در کنفرانس لاهه شرکت کرده‎اند ـ بمرحله اجراء درخواهد آمد.
4 ـ برای سایر دول ـ این کنوانسیون ـ طبق بند 3 این ماده از تاریخ لازم‎الاجرا شدن آن یا سی‎ روز پس از تسلیم اسناد تصویب یا الحاق ـ هرکدام مؤخر باشد، بمرحله اجرا درخواهد آمد.
5 ـ دولتهای نگهدارنده اسناد ـ تاریخ امضاء یا تاریخ تسلیم اسناد تصویب یا الحاق و تاریخ لازم‎الاجرا شدن این کنوانسیون و سایر اعلامات را سریعاً به اطلاع کلیه دول امضاءکننده یا ملحق‎شونده باین کنوانسیون خواهند رسانید.
6 ـ این کنوانسیون ـ بلافاصله پس از لازم‎الاجرا شدن توسط دولتهای نگهدرانده ـ طبق ماده 102 منشور ملل متحد و ماده 83 کنوانسیون مربوط بهواپیمائی کشوری بین‎المللی (شیکاگو 1944) بثبت خواهد رسید.

ماده 16
1 ـ هریک از دول متعاهد میتواند این کنوانسیون را با اعلام کتبی بدولتهای نگهدارنده ـ فسخ نماید.
2 ـ ششماه پس از وصول اعلام فسخ بدولتهای نگهدارنده فسخ نافذ خواهد بود.
بنابمراتب فوق ـ نمایندگان مختار امضاءکننده زیر که دارای اجازه لازم میباشند ـ این کنوانسیون را امضاء نمودند.
این کنوانسیون در بیست و سوم سپتامبر یکهزار و نهصد و هفتاد و یک در شهر مونترال در سه نسخه اصلی هریک در چهار متن رسمی بزبانهای انگلیسی و اسپانیولی و فرانسه و روسی تنظیم شده است.

پروتکل جلوگیری از اعمال غیرقانونی خشونت‎آمیز
در فرودگاههای بین‎المللی هواپیمایی کشوری
(1988)

دولتهای طرف این پروتکل
با توجه به اینکه اعمال غیرقانونی خشونت‎آمیز، امنیت اشخاص را در فرودگاههای بین‎المللی هواپیمایی کشوری به خطر می‎اندازد و یا احتمال چنین خطراتی را دربر دارد و یا اینکه این اعمال بهره‎برداری امن از چنین فرودگاههایی را به مخاطره می‎افکند و یا احتمال چنین مخاطراتی را دربر دارد و از این‎رو اعتماد مردم جهان را نسبت به امنیت این فرودگاهها متزلزل می‎کند و ارائة خدمات هواپمیایی کشوری بی‎خطر و منظم را برای تمام کشورها مختل می‎سازد،
با توجه به اینکه وقوع این قبیل اعمال موجب نهایت نگرانی برای جامعة بین‎المللی است و با عنایت به اینکه برای جلوگیری از چنین اعمالی اتخاذ تدابیر مقتضی جهت مجازات مرتکبان ضرورت مبرم دارد،
با توجه به اینکه تصویب مقررات تکمیلی برای کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری که در 23 سپتامبر 1971 در مونترآل منعقد گردیده برای مقابله با چنین اعمال غیرقانونی خشونت‎آمیز در فرودگاههای بین‎المللی هواپیمایی کشوری ضروری است،

مادة اول
این پروتکل مکمل کنوانسیون راجع به جلوگیری از اعمال غیرقانونی علیه امنیت هواپیمایی کشوری منعقده در 23 سپتامبر 1971 مونترآل (که از این به بعد «کنوانسیون» نامیده می‎شود) بوده و از نظر دول طرف این پروتکل، کنوانسیون و پروتکل به عنوان یک سند واحد تلقّی شده و مورد تفسیر قرار خواهد گرفت.

مادة دوم
1 ـ عبارت ذیل باید به عنوان بند 1 مکرّر به مادة 1 کنوانسیون افزوده شود:
«1 مکرر. هرکس که برخلاف قانون و عامداً، با استفاده از هرگونه وسیله، ماده یا اسلحه‎ای مبادرت به اعمال زیر نماید مجرم شناخته می‎شود:
الف. مرتکب عملی خشونت‎آمیز علیه شخصی در یک فرودگاه بین‎المللی هواپیمایی کشوری گردد که منجر به صدمة جدّی یا مرگ او شود یا احتمال آن برود؛ یا
ب. تسهیلات یک فرودگاه بین‎المللی هواپیمایی کشوی یا هواپیمای مستقر در آن را، در حال ارائة خدمت نباشد، نابود سازد یا به آنها صدمة جدّی وارد آورد و یا مانع ارائة خدمات فرودگاهی شود، مشروط براینکه این عمل امنیت آن فرودگاه را به خطر اندازد یا احتمال چنین مخاطراتی را دربر داشته باشد.»
2. در بند 2 (الف) مادة 1 کنوانسیون عبارت ذیل باید پس از عبارت «بند1» افزوده شود:
«یا بند 1 مکرر»

مادة سوم
عبات ذیل باید به عنوان بند 2 مکرّر به مادة 5 کنوانسیون افزوده شود:
«2 مکرّر. هریک از دول متعاهد همچنین برای اعمال صلاحیّت خود جهت رسیدگی به جرایم مذکور در بند 1 مکرّر مادة 1 و نیز بند 2 مادة 1، تا آنجا که مربوط به این جرایم باشد، در مواردی که مظنون به ارتکاب جرم در سرزمین خود او باشد و این دولت وی را به دولتِ موضوع بند 1 (الف) این ماده ـ آنچنانکه در مادة 8 آمده است ـ مسترد ندارد، تدابیر لازم را اتّخاذ خواهد نمود.»

مادة چهارم
این پروتکل از تاریخ 24 فوریة 1988 در مونترآل جهت امضای دول شرکت کننده در کنفرانس بین‎المللی حقوق هوایی که از تاریخ 9 تا 24 فوریة 1988 در مونترآل برگزار شد، مفتوح می‎باشد. پس از تاریخ اول مارس 1988 این پروتکل برای امضای کلیة دول، تا زمان لازم‎الاجراء شدن آن به موجب مادة، در لندن، مسکو، واشنگتن و مونترآل مفتوح خواهد بود.

مادة پنجم
1 ـ پروتکل حاضر به تصویب دول امضاکننده خواهد رسید.
2 ـ هر دولتی که جزء دول متعاهد کنوانسیون نیست، چنانچه همزمان به موجب مادة 15 کنوانسیون آن را تصویب کند یا بدان ملحق شود، می‎تواند این پروتکل را تصویب کند.
3 ـ اسناد تصویب نزد دولتهای اتّحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی، بریتانیای کبیر و ایرلند شمالی، و ایالات متّحدة امریکا یا نزد سازمان بین‎المللی هواپیمایی کشوری که بدین‎وسیله به عنوان نگهدارندگان اسناد تعیین می‎گردند، سپرده خواهد شد.

مادة ششم
1 ـ با سپردن اسناد تصویب این پروتکل توسط ده دولت امضاکننده، سی‎روز پس از تاریخ سپردن دهمین سندِ تصویب، پروتکل بین آنان به مرحلة اجرا درخواهد آمد، و برای هر دولتی که پس از آن تاریخ اسناد تصویب خود را تسلیم نماید، سی‎روز پس از تاریخ سپردن سند تصویب لازم‎الاجرا خواهد گردید.
2 ـ این پروتکل بلافاصله پس از لازم‎الاجراء شدن، توسّط نگهدارندگان اسناد به موجب مادة 102 منشور ملل متّحد و مادة 83 کنوانسیون مربوط به هواپیمایی کشوری بین‎المللی (شیکاگو ـ 1944) به ثبت خواهد رسید.

مادة هفتم
1 ـ این پروتکل پس از لازم‎الاجراء شدن برای الحاق دیگر کشورها مفتوح خواهد بود.
2 ـ هر دولتی که جزء دول متعاهد کنوانسیون نیست، چنانچه همزمان به موجب مادة 15 کنوانسیون آن را تصویب کند یا بدان ملحق شود، می‎تواند به این پروتکل ملحق گردد.
3 ـ اسناد الحاق نزد نگهدارندگان سپرده خواهد شد و الحاق سی روز پس از سپردان آن اسناد واجد اثر خواهد بود.

مادة هشتم
1 ـ هر عضو این پروتکل می‎تواند با اعلام کتبی خطاب به نگهدارندگان اسناد، از عضویت در آن انصراف حاصل نماید.
2 ـ شش ماه پس از وصول اعلام انصراف به نگهدارندگان اسناد، انصراف نافذ خواهد بود.
3 ـ انصراف از عضویت در این پروتکل فی‎نفسه به منزلة انصراف از عضویّت در کنوانسیون نخواهد بود.
4 ـ انصراف از عضوی در کنوانسیون توسط یکی از دول متعاهد کنوانسیون که با این پروتکل تکمیل شده است به منزلة انصراف از این پروتکل نیز می‎باشد.

مادة نهم
1 ـ نگهدارندگان اسناد مراتب ذیل را سریعاً به اطلاع کلیة دول امضا کننده یا ملحق شونده به این پروتکل و کنوانسیون خواهند رساند:
الف. تاریخ هر امضاء و تاریخ تسلیم هر سند تصویب یا الحاق به این پروتکل، و
ب. وصول هر اعلام انصراف از این پروتکل و تاریخ آن.
2 ـ نگهدارندگان اسناد همچنین تاریخ لازم‎الاجراء شدن این پروتکل را برطبق مادة 6 ، به دولتهای فوق‎الاشاره در بند 1 اطلاع خواهند داد.
در تأیید مراتب فوق، نمایندگان تام‎الاختیار امضا کنندة زیر که دارای اجازة لازم از دولتهایشان هستند این پروتکل را امضاء نمودند.
این پروتکل در بیست و چهارم فوریة هزار و نهصد و هشتاد و هشت در شهر مونترآل در چهار متن معتبر به زبانهای انگلیسی، فرانسه، روسی و اسپانیایی ـ که هرکدام در سه نسخة اصلی تنظیم شده است ـ انعقاد یافت.

نوع : قانون

شماره انتشار :

تاریخ تصویب :

تاریخ ابلاغ :

دستگاه اجرایی :

موضوع :

منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)

    

قانون های مرتبط

مشترک شدن در خبرنامه!

برای دریافت آخرین به روز رسانی ها و اطلاعات ، مشترک شوید.