کسی که معامله می کند آن معامله برای خود او محسوب است مگر آنکه خلاف آن ثابت شود
تاریخ رسیدگی : 26/1/71
شماره دادنامه : 38/3
مرجع رسیدگی : شعبه سوم دیوانعالی کشور
خلاصه جریان پرونده : آقایان (ح) و (ع) درتاریخ 21/8/69دادخواستی به طرفیت آقای (غ) دایر به الزام و تعیین و پرداخت سهم الارث پدری به شعبه 25 دادگاه عمومی 2 اصفهان تقدیم و به استناد فتوکپی مصدق وصیت نامه 17/12/45 تقاضا نموده اند که با توجه به مستند مذکوردو هزارمترمربع زمین واقع در صحرا دستجرد اصفهان فی مابین متداعیین مشترک می باشد ولی خوانده از آن استفاده می نماید و بر مبنای اعتماد به نام خوانده ابتیاع گردیده و بایستی نصف آن زمین به اینجانبان داده شود خواهانها مبلغ خواسته را به یک میلیون ریال تقدیم نموده اند و متعاقبا" آقای (ش) به وکالت از نامبردگان (خواهان ها) با تقدیم فتوکپی وکلاتنامه توضیح دادهاست که زمین در واقع متعلق به مورث متداعیین بوده لیکن خوانده به نام خویش خریداری نموده ، منشاء ثمن خرید زمین از درآمد چاهی که براراضی زیر ده حفر گردیده تامین گردیده و مشترک می باشد و خوانده ازبقیه اراضی ماترک سهم خود را دریافت داشته لیکن حاضرنیست سهم موکلین را اداء نماید . وکیل خوهانها توضیح داده است که در جهت رفع اختلاف و به اصرار معتمدین محلی ، خوانده که برادر بزرگتر و وصی بوده است نصف زمین مذکور را طی قباله ای به موکلین داده و قباله نیز شخصی به نام (م) مفقود گردید و عده ای ازجریان قضیه وصینامه دقیقا" اطلاع دارند فلذا ضمن تقاضای تحقیق و معاینه محلی وجلب نظر کارشناس الزام خوانده به تحویل زمین پس ازتعیین میزان سهمیه موکلین مورد تقاضا است آقای (ق) به وکالت از خوانده در جلسه دادرسی به وکالتنامه وکیل خواهان ها، جهت اینکه فتوکپی است وعدم الصاق تمبر قانونی و میزان خواسته و صلاحیت دادگاه ایراد و ضمن تکذیب از دعوی و مستند من حیث اینکه فاقد امضاء موکل می باشد تقاضای ابراز اصل مستند را نموده و چون اصل مستند به دادگاه تقدیم نشده تقاضای خروج آن را از عداد دلایل نموده است که دادگاه بدوا" قرار ارجاع امر به کارشناس از جهت تعیین ارزیش زمین رابه نرخ روز صادر و با وصول نظر کارشناس مبنی بر تقدیم ده هزارمتر مربع زمین به بهای ... /000/120 ریال قرار عدم صلاحیت صادر نموده ، این پرونده به شعبه 5 دادگاه حقوقی اصفلهان ارجاع گردیده وکیل خواهانها طی لایحه ارسالی عنوان نموده که فروشنده زمین آقای حاج (م) بوده که از معتمدین محلی است و حاضربرای شهادت می باشدوعلاوه بر متن وصیتنامه اهالی محل از جریان امر آگاهند و خوانده قبل از سفر مکه به حاج (م) گفته است بعد از مراجعت حقوق آنها را می دهد . آقای (ق) وکیل خوانده در جلسه دادرسی حاضر و اعلام داشته موکلش حاضر می باشد و اجازه انکار و تردید نسبت به سند طرف را به امضاء ذیل صورتچلسه به وی تفویض می نماید و سپس وکیل خوانده اظهارنموده مفاد دادخواست و ادعا مورد تکذیب است و هرگاه (م) شهادتی در این زمین بدهد کذب آن را ثابت خواهم نمود و بر شهادت یک نفراثری مترتب نیست و در متن وصیتنامه قید شده است با حضور (غ) (ح) (ع) و حال آنکه امضاء موکل در وصیت نامه وجود ندارد و ضمن تکذیب از وصیت نامه چون اصل آن ابراز نگردیده تقاضای خروج از عداد دلایل را نموده و چنین اعلام داشته که با تحقیق و معاینه محلی نمی توان مالکیت و ماترک برای متوفی تعیین و مشخص نمود . مرجع رسیدگی با اعلام ختم دادرسی و جلب نظر مشاور چنین ابراز نظر نموده است نظر به اینکه خواهان ها اقرار نموده اند زمین به نام خوانده خریداری شده و حسب ماده 196 قانون مدنی کسی که معامله می کند آن معامله برای خود او محسوب است مگر آنکه خلاف آن ثابت شود و نظر به اینکه خوانده منکر مالکیت مورث خود بوده و اعلام داشته شخصا" زمین را خریداری نموده و دلیلی بر خلاف این امر ابراز نشده ادعای خواهانها بر مالکیت مورث خود بلادلیل بوده و فلذا وصیت نامه ادعائی نیز صرفنظر از اینکه به استناد خوانده نرسید و ابراز نگردیده با عنایت به ماده 841 قانون مدنی باطل است و مدلول آن قرینه بر اینست که مورث خواهان ها مالک زمین بوده و نظربه بطلان دعوی اعلام می گردد . این نظریه مورد اعتراض وکیل خواهان ها واقع شده که لایحه مذکوربه هنگام مشاوره قرائت خواهد شد.
هیئت شعبه در ترایخ بالا تشکیل گردیدپس ازقرائت گزارش آقای ... عضو ممیز واوراق پرونده مشاوره نموده به اکثریت چنین اظهارنظر می نمایند.
نظریه
سوای اینکه اظهارنظر دادگاه به باطل بودن وصیت نامه ابرازی خواهان ها با لحاظ بند2 ماده 3 لایحه قانونی دادگاه مدنی خاص خارج از حدود صلاحیت دادگاه اظهار شده و صحیح نیست با عنایت بااینکه خواهان ها سهمی از زمین مورد نظر را به عنوان سهم الارث پدری مطالبه کرده اند از طرفلی دلیلی بر مالکیت مورثشان ابراز نداشته اند که بتوانند به عنوان سهم الارث و چه به عنوان جرئی از موصی به مطالبه کننده نظریه مورخ 31/6/71 شعبه پنجم دادگاه حقوقی یک اصفهان در پرونده شماره 41071/5 نتیجتا" صحیح و بالااشکال تشخیص و تایید می شود و پرونده به منظور انشاء حکم به دادگاه مرقوم ارسال میگردد
مرجع :
کتاب قانون مدنی در آیینه آراء دیوان عالی کشور - عقود وتعهدات
به اهتمام یدالله بازگیر- انتشارات فردوسی - چاپ اول - چاپ دریا
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 38
تاریخ تصویب : 1371/01/26
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
انشاء معامله ممکن است به وسیله عملی که مبین قصد و رضا باشد مثل قبض واقباض حاصل گردد در خصوص کلاهبرداری قرار منع تعقیب صادر و قطعیت یافته است - چک بلامحل
