رأی شماره 1403 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص تملک اراضی برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت
رأی شماره 1403 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص تملک اراضی برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت شماره هـ/84/158
تاریخ: 30/11/1386
شماره دادنامه: 1403
کلاسه پرونده: 84/158
مرجع رسیدگی: هیأت عمومی دیوان عدالت اداری.
شاکی: آقای سیدحسن موسوی.
موضوع شکایت و خواسته: اعلام تعارض آراء صادره از شعب ششم بدوی و دوم و چهارم تجدیدنظر دیوان عدالت اداری.
مقدمه: الف ـ1ـ شعبه ششم در رسیدگی به پرونده کلاسه 82/2164 و 81/2690 و 1658 موضوع شکایت آقای مهدی‌رجبی به طرفیت شهرداری منطقه یک قزوین ـ کمیسیون ماده 5 قانون تأسیس شورای عالی شهرسازی و معماری ایران به خواسته، ابطال اقدامات و عملیات شهرداری قزوین مبنی بر تملک ملک مازاد بر طرح خیابان شهید انصاری به شرح دادنامه شماره 1808 و 1807، 1806 مورخ 13/8/1382 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه طرف شکایت به خروج ملک شاکی در طرح مبحوث عنه صراحتاً اذعان نموده و در مورد اعمال ماده 24 قانون نوسازی و عمران شهری از نظر رعایت شرایط مندرج در ماده مرقوم مبنی بر رعایت تناسب و موقعیت محل و ضوابطی که وزارت کشور تعیین میکند، توجیه و استدلال کافی و مقنع ابراز ننموده و در خصوص تعیین عرض طرح به میزان بیشتر از 36 متر مصوبهای از شورای عالی شهرسازی و معماری ارائه نکرده است و در نتیجه اقدامات شهرداری در تملک ملک مذکور فاقد وجاهت قانونی به نظر میرسد، لذا حکم به ورود شکایت و ابطال اقدامات شهرداری قزوین در تملک ملک شاکی صادر و اعلام میگردد. الف ـ2ـ شعبه دوازدهم تجدیدنظر در رسیدگی به تقاضای تجدیدنظر شهرداری قزوین نسبت به دادنامههای شماره 1808 و 1807 و 1806 مورخ 13/8/1382 شعبه ششم دیوان به شرح دادنامه شماره 569 مورخ 26/4/1384 با رد تجدیدنظرخواهی دادنامه بدوی را عیناً تایید و استوار نموده است. ب ـ1ـ شعبه چهارم در رسیدگی به پرونده کلاسه 80/2020 موضوع شکایت آقای ابوالفضل ثقفی یزدی و غیره به طرفیت شهرداری منطقه یک قزوین به خواسته، ابطال اقدامات و تصمیمات شهرداری مبنی بر تصرف و تملک به شرح دادنامه شماره 336 مورخ 17/2/1381 چنین رأی صادر نموده است، با التفات به اینکه اقدامات براساس ماده واحده قانون نحوه تقویم ابنیه و املاک و اراضی مورد نیاز شهرداریها و تبصره 2 آن مصوب1370 صورت پذیرفته، لذا شکایت غیر موجه تشخیص و حکم به رد آن صادر و اعلام میگردد. ب ـ2ـ شعبه دوم تجدید نظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 81/409 موضوع تقاضای تجدیدنظر آقای ابوالفضل ثقفی و غیره نسبت به دادنامه شماره 336 مورخ 17/2/1381 شعبه چهارم دیوان به شرح دادنامه شماره 683 مورخ 26/5/1381 چنین رأی صادر نموده است، نظر به اینکه عرض خیابان شهید انصاری که ملک ما به النزاع در حریم آن قرار گرفته برابر مصوبه 23/7/1373 کمیسیون ماده 5 شورای عالی شهرسازی 36 متر میباشد و مدارک ابرازی از ناحیه شهرداری دلالتی بر افزایش عرض خیابان مندرج در مصوبه مزبور را ندارد و مواد استنادی شهرداری از جمله ماده 24 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 1347 و همچنین ماده واحده نحوه تقویم اراضی و املاک مورد احتیاج شهرداریها مصوب 28/7/1370 صرفنظر از اینکه با موضوع معنونه مطابقت ندارد، نمیتواند مجوزی بر تملک شهرداری به بیش از اندازه و اضافه بر مصوبه مذکور به املاک اشخاص گردد. بناء علیهذا تجدیدنظر خواهی وارد تشخیص و با فسخ دادنامه بدوی حکم به ورود شکایت و ابطال اقدامات و تصمیمات شهرداری قزوین نسبت به ملک موکلین وکیل تجدیدنظر خواه در اجرای طرح خیابان شهید انصاری اضافه بر 96/4 مترمربع از پلاک ثبتی شماره 2 فرعی از 399 اصلی بخش 2 قزوین صادر و اعلام میگردد. ج ـ1ـ شعبه دوم در رسیدگی به پرونده کلاسه 82/3223 موضوع شکایت آقای سیدمهدی رزازهاشمی و غیره به طرفیت شهرداری قزوین به خواسته ابطال اقدامات شهرداری نسبت به مازاد پروژه شهید انصاری به شرح دادنامه شماره 297 مورخ 31/2/1383 چنین رأی صادر نموده است، با در نظر گرفتن مضمون لایحه جوابیه 31/11/1381 که اشعار میدارد اقدامات معموله خوانده در تملک پلاک متنازع فیه با استناد ماده 8 لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی، ابنیه و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی و عمرانی و نظامی دولت مصوب 1358 بوده و پس از ارزیابی ملک توسط هیأت سه نفره کارشناسان رسمی دادگستری و تودیع مبلغ به حساب سپرده ثبت، سند انتقال را به نام شهرداری قزوین و نسبت به خلع ید از ملک و متعاقباً قلع بنای احداثی شده است و تمامی ملک مبحوث عنه برابر نقشه مصوب کمیسیون ماده 5 در حد تخریب قرار داشته و مصوبات شورای عالی شهرسازی و معماری ایران و کمیسیون ماده 5 تا وقتی باطل نشده لازم‌الاجراء دانسته بنا به مراتب شکایت غیر وارد تشخیص و حکم به رد آن صادر و اعلام میگردد. ج ـ2ـ شعبه چهارم تجدیدنظر در رسیدگی به پرونده کلاسه 83/225 موضوع تقاضای تجدیدنظر آقای محسن آقازاده نسبت به دادنامه شماره 297 مورخ 31/2/1383 شعبه دوم به شرح دادنامه شماره 918 مورخ 11/4/1384 چنین رأی صادر نموده است، ماده یک لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی و عمرانی و نظامی، خرید اراضی متعلقه به اشخاص حقوقی یا حقیقی را موکول به احراز شرایطی برای وزارتخانهها، مؤسسات و شهرداریها دانسته است، 1ـ برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی، نظامی باشد. 2ـ مورد نیاز باشد. 3ـ بودجه آن تأمین شده باشد. در مانحن فیه شهرداری خارج از حدود نیاز خود برای تأمین زمین جهت برنامه‌های عمرانی اقدام به تملک نموده است. بدین معنی که خارج از حدود اراضی مورد نیاز شهرداری برای احداث اتوبان و غیرو از شمول مقررات قانونی استنادی خارج است و هرنوع تصرف و تملک در آن میزان که مورد نیاز برای اجرای برنامه‌های عمرانی نیست مستلزم استفاده از مقررات دیگر و یا آنکه با توافق طرفین براساس مقررات قانونی میباشد علیهذا نظر به اینکه شهرداری زائد بر میزان مورد نیاز را مستند به مقررات قانونی لایحه قانونی نحوه خرید و تملک مصوب 1358 تصرف و تملک نموده است، ضمن فسخ دادنامه شعبه بدوی حکم به ورود شکایت شاکی دائر بر ابطال اقدامات شهرداری نسبت به مازاد اراضی تملکی صادر و اعلام میگردد. هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ فوق با حضور رؤسا و مستشاران و دادرسان علیالبدل شعب دیوان تشکیل و پس از بحث و بررسی و انجام مشاوره با اکثریت آراء بـه شرح آتی مبادرت بـه صدور رأی مینماید.
رأی هیأت عمومی
مصرحات حکم مقرر در ماده یک لایحه قانونی نحوه خرید و تملک اراضی و املاک برای اجرای برنامه‌های عمومی، عمرانی و نظامی دولت مصوب 1358 و همچنین مقررات قانون تعیین وضعیت املاک واقع در طرحهای دولتی و شهرداریها مصوب 1367 مبین جواز تملک اراضی و ابنیه اشخاص حقیقی یا حقوقی حقوق خصوصی در حد نیاز شهرداری در جهت اجرای برنامه‌های عمومی و عمرانی شهری بر اساس طرحها و نقشههای مصوب مراجع و مقامات ذیصلاح است و تمسک به قوانین فوقالذکر به منظور تملک اراضی و ابنیه زائد برآن که تابع احکام قانون مدنی است وجاهت قانونی ندارد و نظربه اینکه ماده 24 قانون نوسازی و عمران شهری مصوب 1347 با اصلاحیه بعدی و ماده 8 لایحه قانونی فوق الاشعار منصرف از مورد است، بنابراین دادنامههای شماره 1808 و 1807 و 1806 مورخ 13/8/1382 شعبه ششم بدوی، شماره 683 مورخ 26/5/1381 شعبه دوم تجدیدنظر، شماره 918 مورخ 11/4/1384 شعبه چهارم تجدیدنظر مبنی بر ورود شکایت شاکیان به خواسته ابطال تملک اراضی خارج از محدوده طرحهای مصوب موافق اصول و موازین قانونی است. این رأی به استناد بند 2 ماده 19 و ماده 43 قانون دیوان عدالت اداری برای شعب دیوان و سایر مراجع ذیربط در موارد مشابه لازمالاتباع است.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری معاون قضائی دیوان عدالت اداری ـ رهبرپور
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 18455
تاریخ تصویب : 1386/11/30
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی : شهرداری منطقه 1 قزوین -
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
رأی شماره 212 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص اعتراض به رأی کمیسیون ماده صد شهرداری رأی شماره 938 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری درخصوص احتساب مدت تحصیل متعهدین خدمت به آموزش و پرورش جزء سوابق دولتی آنان
