هرگاه درحال معامله مبیع از جهت مقدار معین بوده و در وقت تسلیم کمتر ازآن مقدار درآید، مشتری حق داردکه بیع را فسخ کندیا قیمت موجود را با تادیه حصه ای از ثمن به نسبت موجود قبول نماید
رای شماره : 98 - 29/5/1341
رای شعبه 13 دادگاه استان مرکز
( ... درخصوص تقاضای تحویل 8500 مترکسری مساحت زمین مورد معامله :
نظر باینکه آقای ... درجلسه 24/2/1340 درمقام تشریح خواسته موکلین خود توضیح داده است که :((قطعه D.C.B.A قبلا" انتقال داده شده وتقاضای تحویل آنرا دارد، بنحویکه موکلین بتوانند آنرا تملک کنند.)) وبنابراین معنی واقعی درخواست اقای ... وبانو ... این است که مالکیت آنان نسبت به قطعه D.C.B.A به این سبب که درسند قطعی 11546 جزء مبیع بوده اعلام شود ، و آقایان ... ملزم گردند که مبیع رابه خریداران واقعی آن تحویل دهند.
نظرباینکه آخرین اراده متعاملین ضمن عبارات سند قطعی شماره 11546 بیان شده ، واعمال مقدماتی که بمنظور انعقاد بیع انجام گرفته ، هرچند درتعیین معنی عبارات مجمل سند مفید واقع شود بهیچوجه نمی تواند اعلامات صریح آنرا تغییردهد، واراده طرفین ابرمعانی مهجور خارج ازعرف حمل کند باضافه طبق ماده 23 قانون ثبت ، نقل وانتقال املاک ثبت شده تنهابوسیله سندرسمی امکان دارد بنابراین ، تجزیه وتحلیل اراده طرفین هنگام تنظیم قولنامه وبررسی اسناد مربوطه بطورمستقل وتحقیق ازگواهان دراظهارنظر نسبت به مفاد تقاضای مدعیان موثر بنظر نمیرسد.
نظرباینکه مضوع معامله درسند قطعی 11546 یک قطعه باغ محصور برطبق نقشه تفکیکی بوده ، که حدود ومشخصات آن درسند معامله ذکر گردیده است ، وجدود مذکوربنحوی نیست که درنظر عرف واشخاص عادی معلوم نباشد ، زیرا صریحا" حد شرقی ان بطور 183 متربه کوچه شش متری احداثی محدود شده ومتعاملین نیز باتوجه بهمین حدود آنرا امضاکرده اند ، پس آنچه که موضوع اساسی اراده طرفین قرارگرفته عین معین خارجی بامشخصات معین است ومساحت ومبلغ آن جزو طواری آنست ، وبهمین جهت هم درقانون مدنی ایران غبن و تدلیس وعیب وحتی تخلف ازوصف جزء عیوب رضا تلقی نشده ودرعداد خیارات فسخ محسوب شده است وازاینجا بخوبی معلوم میشود که آنچه موضوع قصد طرفین قرارمیگیرد عین مادی خارجی است نه صفات وعوارض وکمیت آن بنابراین قطعه D.C.B.A جزء مبیع سند قطعی 11546نبوده است .
نظر باینکه مفادسند شماره 11797 /7877ومخصوصا" شق 4 آن درباب تحویل بقیه مورد معامله نمی تواند برای اثبات صحت ادعا مفید واقع شود. زیراولا" تعهد مذکور ظاهرا" ناظر بموضوع معامله سند 11546است وخارج از یک قطعه باغ مشجر محصور نمی تواند باشد .
ثانیا" طبق ماده 616 قانون مدنی موضوع تعهد باید معین وروشن باشد وبنابراین فرضا" که مقصود طرفین ازبند 4 تحویل زمین دیگری بخریداران باشد ، چون زمین درعداد اموال مثلی نیست ، این تعهد مجهول قانونا" باطل وبدون اثر است ، زیرا محل و مساحت واوصاف آن روشن ومعین نیست ، ثانیا" برفرض که معلوم میشد مقصود از تحویل بقیه موارد معامله تسلیم قطعه D.C.B.A است ، چون تعهد برتملیک ویاتسلیم بتنهائی مفید نقل وانتقال نیست ،بنابراین تعهد نمی توان مالکیت خریداران رانسبت به قطعه مذکوراعلام کرد .
نظرباینکه بموجب ماده 384 قانون مدنی ، هرگاه درحال معامله مبیع از جهت مقدارمعین بوده ودروقت تسلیم کمتر ازآن مقدا درآید مشتری حق داردکه بیع رافسخ کندیاقیمت موجود راباتادیه حصه ای ازثمن به نسبت موجود قبول نماید ، وبنابراین خریداران فقط می توانند یابیع را باستناد کمبود مساحت باغ برهم زنند ویابرای مطالبه قیمت مقداری که کسربوده بفروشندگان مراجعه کنند وبه هیچ ترتیبی امکان مطالبه زمین دیگر دراین فرض وجود ندارد... باتوجه به مراتب مذکور ، ایرادات پژوهشخواهان بردادنامه صادره بنظرواردنمیرسد ، وحکم مذکورنتیجتا" استوار میشود...
ازاین رای فرجام خواسته شده وشعبه سوم دیوان عالی کشورآن را نقض ورسیدگی مجددرا به شعبه ششم دادگاه استان ارجاع کرده است ، ولی این دادگاه نیز حکم شعبه سوم رادرست نمی شمرد و دادنامه بدوی رااستوار می کند ، دراثر فرجامخواهی پژوهشخواه این بارقضیه درهیات عمومی دیوان کشور مطرح میشود ، ودیوانعالی بدین شرح رای فرجامخواسته رانقض می کند.
( دادگاه استان باستناد اینکه قصد و رضای طرفین در انجام معامله نسبت به باغ مشجر و محصور بوده و قطعه مورد اختلاف داخل در مبیع نبوده ، بصدور حکم فرجامخواسته بر تایید حکم دادگاه شهرستان دایر بر محکومیت فرجامخواهان که خریدار باشند به بی حقی مبادرت ورزیده در صورتیکه اولا" سند معامله صراحت دارد که مبیع عبارتست از باغ مشجر محصور و غیر مشجر نه باغ مشجر و محصور که درحکم مزبوره ذکر گردیده و مورد اختلاف قطعه ایست که غیر مشجر است ودرشرق کوچه شش متری و قطعه مشجر واقع گردیده و به تحویل خریداران داده نشده و جمع مساحت مشجر محصور و غیر مشجر 20/74358 متراست که درسند معامله به آن تصریح شده و در اسناد دیگر پیوست پرونده این مقدار مساحت که بعد از بیست روز پس از وقوع معامله بین طرفین تنظیم گردیده فروشندگان تعهد کرده اند انبار و طویله و بهاربند را در مدت بیست ماه و بقیه مبیع را درظرف چهل روز به خریداران تحویل دهند. بنابراین حکم فرجامخواسته برخلاف دلالت اسناد موجود در پرونده کار صادرگردیده و با تفاق آراء نقض و تجدید رسیدگی بشعبه دیگر دادگاه استان مرکز ارجاع میگردد.
مرجع :
دکترکاتوزیان - دوره مقدماتی حقوق مدنی ،اعمال حقوقی ،قرارداد،ایقاع
شرکت انتشار،چاپ اول ،مهرماه 1370
صفحه : 320الی 323
29
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 98
تاریخ تصویب : 1341/05/29
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
باعدم تعیین اجاره بها و اختلاف طرفین دراین زمینه ، در واقع عقد اجاره محقق نشده است گواه معارض بایدپس ازاقامه گواهان طرف بلافاصله اقامه شود و در غیر اینصورت دادگاه ترتیب اثرنمیدهد
