گواه معارض بایدپس ازاقامه گواهان طرف بلافاصله اقامه شود و در غیر اینصورت دادگاه ترتیب اثرنمیدهد
رای شماره : 2928-26/10/43
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
اعتراضات فرجامخواه بااحرازاصالت وقفنامه مستنددعوی ومودی گواهی گواهان فرجامخوانده که گواهی داده اندمخداخله فرجامخواه درمورد اعتراض بعنوان وقف بوده وبالحاظ سایرجهات ودلائل مذکوردحکم فرجام خواسته موثردرمقام نبوده وازحیث دلالت قانون وقواعددادرسی هم حکم مزبور خالی ازاشکال است لذاطبق قسمت اول ماده 8قانون آئین دادرسی مدنی به اکثریت آراءابرام می شود.
* سابقه *
اعتراض به ثبت
تجدیددادخواست - رددرخواست اقامه گواه معارض
تصرف بعنوان مالکیت
ابتدااداره اوقاف اصفهان دادخواستی به طرفیت آقای حبیب الله ... بعنوان اعتراض به درخواست ثبت نامبرده ازقریه هسته ارزیابی به مبلغ 380/15ریال سمتندابه رونوشت وقفنامه ورونوشت حکم ورونوشت مشروحه حاج علی میرزاعلی واعظ ورونوشت دوبرگ رسیدحق النظاره به دادگاه شهرستان اصفهان تقدیم ودرخواست نموده که چون تحقیقات محلی نسبت به ششدانگ قریه مزبوردرپرونده دیگری که اعتراض به ثبت نسبت به سهام سایراخوان خوانده بعمل آمده بامراجعه آن پرونده توامارسیدگی شده وچون وکیل اداره اوقاف حاضرنشده دادخواست ابطال گردیده ودرموقع تجدیدشده است پس ازدفاع خوانده وتکذیب ازمدارک دادگاه قراررسیدگی به اصالت آنهاراصادرکرده وبعلت عدم حضوروکیل اداره اوقاف برای اجرای قرارمدارک ازعداددلائل خارج گردیده ودادگاه اداره اوقاف رابه بطلان دعوی محکوم کرده است .
ازاین حکم پژوهشخواسته شده وشعبه دوم دادگاه استان اصفهان بشرح حکم شماره 44-9/6/33به استدلال اینکه :"چون درمرحله نخستین ازطرف اداره اوقاف بطرفیت آقای حبیب الله ...به وسیله دادخواست تجدیدی علیحده اقامه گفتگوشده که درنتیجه دادنامه شماره 524 پژوهشخواسته دراین موضوع صادرگردیده ودرمرحله پژوهشی هم مستقلارسیدگی وخاتمه یافته ازاین جهت ارتباطی به پرونده کلاسه 20/15/4راجع به اداره اوقاف وحاج میرزاعلی وغیره داردتااینکه توامارای شایسته صادرگرددلذامبادرت به صدوررای شده وبا ملاحظه اینکه دراثردرخواست وکیل اداره اوقاف راجع ؟؟؟؟ت تصرفات وقف نسبت به متصرفی حبیب الله پژوهشخوانده املاک دهکده هسته واحرازاصالت ، ومفادبرگهای مستندگفتگورونوشت برگ وقفنامه وسایربرگهای دیگر استنادیه،بازجوئی ازگواهان محلی ومقیم اصفهان شده که قراربازجوئی محلی صادرگردیده که به هزینه اداره اوقاف اجراگرددوطبق جریان پرونده در اثرطفره وتعلل درخواست تجدیدوقت اوقات بازجوئی محلی ازطرف وکلای اداره اوقاف کاشف ازعدم وجودگواهان است وبموجب درخواست وکیل پژوهش خوانده قراربازجوئی محلی ازعداددلائل اداره اوقاف خارج گردیده ووکیل اداره اوقاف درجلسه اخیردادرسی به برگ بازجوئی محلی که راجع به پرونده 20/15/4درموضوع گفتگوی اداره اوقاف بطرفیت حاج میرزاعلی وغیره تنظیم یافته استنادنموده که به مستندرونوشت برگ مزبوروپرونده نامبرده دادنامه برله اداره اوقاف صادرگرددگذشته ازاینکه گواهان اقامه شده و سایردلائل راجع به پرونده نامبرده تاثیری درموضوع این گفتگونداردنظربه اینکه گواهی گواهان به مستنداستماع ازدیگران است وبه شهادت حسی ومشاهده گواهی نداده وبافرض گواهی حسی هم به تنهائی مثبت وقفیت واثبات اصالت وقفنامه که اساس ومبنای این گفتگومی باشدنخواهدشدوبالجمله چون ازطرف پژوهشخواه دلیل که قاطع ومثبت وقفیت بوده باشداقامه نگردیده ودراثرفقد دلیل کافی بروقفیت موردگفتگودادنامه پژوهشخواسته درست بوده واستوار می شود."
ازاین حکم اداره اوقاف بطرفیت آقای حبیب الله فرجامخواهی نموده است .
شعبه سوم دیوان عالی کشوربشرح رای مورخ 22/10/25به استدلال اینکه : "ازجمله اعتراضات فرجامی این است که اداره اوقاف نسبت به تمام ششدانگ قریه هسته اعتراض نموده ودرپرونده سایرمتقاضیان ثبت موارداستفاده به نفع فرجامخواه موجوداست که باوجودتقاضای مشارالیه دادگاه ازمراجعه به پرونده مذکورخودداری کرده است این اعتراض ازنظرماده 307قانون آئین دادرسی مدنی واردورسیدگی دادگاه ناقص بنظرمی رسدبنابراین به استناد ماده 559 قانون آئین دادرسی مدنی حکم فرجامخواسته شکسته می شود."
پس ازنقض ،پرونده به شعبه اول دادگاه استان اصفهان رجوع شده است . آقای حاج میرزاعلی ....لایحه ای درتاریخ 11/4/30به دادگاه نوشته واعلام نموده که پرونده به آن شعبه ارجاع شده واداره اوقاف درمدت قانونی تقاضائی ننموده وچندسال گذشته ،چون طبق سندرسمی ومعامله قطعی قائم مقام آقای میرزا حبیب الله هستم تقاضای صدورقرارسقوط دعوای اداره اوقاف رانسبت به 11 حبه دارم دادگاه به نامبرده اخطارنموده که رونوشت سندخریداری خودرا ارسال داردوپس ازوصول رونوشت سندانتقال به تقاضای سقوطی که بعمل آمده رسیدگی نموده وبشرح رای مورخ 28/8/39،قراررددادخواست سقوط دعوی را صادرکرده ودرماهیت امربه لحاظ حکم دیوان عالی کشوربه وکیل اداره اوقاف گواهی داده که درموارداستفاده خودراازپرونده 20/15/4اخذنمایدودرظرف یک هفته ازتاریخ ابلاغ گواهینامه به دفترتسلیم داردواصل پرونده 20/15/4را به پیوست کرده پس ازشنیدن اظهارات وکیل اداره اوقاف واینکه عین برگ وقفنامه ازطرف نامبرده ابرازشده وموردملاحظه دادگاه آقای حاج میرزاعلی درجلسه 29/7/40قرارگرفته واستماع دفاعات آقای حاج میرزاعلی شعبه اول دادگاه استان پایان رسیدگی رااعلام وبشرح حکم شماره 119-29/7/40به استدلال اینکه :
اولا- درموردایرادجانشین پژوهشخوانده که دراین جلسه اظهارداشته که حکم بدوی به نفع آقای حبیب الله صادرگردیده قطعیت یافته ودعوای استینافی علیه نامبرده اقامه نشده تاموردی برای طرح آن دراین مرجع باشد اشعارمی داردکه خلاف این مطلب به حکایت پرونده ودادخواست استینافی و لایحه اعتراضی که درمهلت مقررازطرف وکیل اداره اوقاف درتاریخ 6/1/21 تقدیم شده وضمیمه است ثابت می باشدوایرادمزبورحسب مجموع اوراق پرونده ودادنامه صادرازطرف دیوان عالی کشورمردودمی باشدثانیادرخصوص اینکه اظهارداشته دلیل منحصربه شهادت شهودبوده واثبات وقفیت باشهادت شهود ثابت نمی شوداعلام میداردکه طبق محتویات پرونده دلیل اداره اوقاف عبارت بوده ازرونوشت اصل وقفنامه وغیره واستنادبه گواهی گواهان ازجهت انتساب ورقه مدرکیه واحیاناتصرفات اداره اوقاف بوده ثالثااینکه نامبرده ابرازاصول اسنادی راکه درتاریخ 22/5/40برای ایشان فرستاده شده خواستارگردیده است چون این اوراق فقط عبارت ازرونوشت صورت جلسه های گواهی گواهان اقامه شده درپرونده شماره 20/15/4که عین پرونده ومحتویات آن درحلسه اخیرموردملاحظه قرارگرفته اوراق آن ابرازشده دیگرموردی برای خواستن اصول نبوده وعین وقفنامه که مستنددیگراداده اوقاف بوده نیزارائه شده است رابعادرخصوص اینکه نامبرده تقاضای تجدیدوقت نموده که شهود معارض اقامه نمایدچون این تقاضاموردموافقت نماینده اداره اوقاف نیست مجوزی قانونی ندارد،خامسادرمورداینکه مشارالیه اظهارداشته که فرمان دولتی داردکه ملک راشخصاازدولت خریداری نموده ومثال آن را پرداخت کرده ودرخواست اعطای گواهی کرده تاموارداستفاده خودراازچهار پرونده گرفته وتقدیم دارداشعارمی داردکه علاوه ازاینکه این تقاضابه موقع ومقام ودرواقع به منزله استدلال جدیداست که قابل پذیرش نیست اولا چون شماره پرونده هارابه دادگاه نداده ازاین رواجابت این درخواست مقدور نیست .امادراصل مطلب ،نظربه رونوشت گواهی شده عین وقفنامه مورداستناد که صحت انتساب آن حسب گواهی وشهادت آقای سیدمهدی سلطان العلماامام جمعه اصفهان وسیدالعراقین وحاج حسین شهشهانی وغیرثابت ومسلم است واز طرفی عین وقفنامه وکیفیت امهاروتسجیلات دردادگاه موردملاحظه قرارگرفت خودمویداصالت آن می باشدعلیهذاوباتوجه به مجموع من حیث المجموع مودای سایرگواهی گواهان که دراوراق رونوشت منعکس ومندرج است ودرپرونده مربوطه نیزصورت مجلس آن موردتوجه قرارگرفته واینکه ایرادات جانشین پژوهشخوانده نیزمدلل وموجه نمی باشد.نتیجتادادگاه اعتراض اداره اوقاف رانسبت به قدرالسهم مطروحه واردوضمن فسخ دادنامه موردپژوهشی رای خودرابروقفیت دوسهم مشاع از13سهم ششدانگ دهکده هسته صادرواعلام می دارد.
ازاین حکم آقای حاج میرزاعلی فرجامخواهی نموده است .
شعبه چهارم دیوان عالی کشوربه شرح رای مورخ 15/3/41به استدلال اینکه : باتوجه به اینکه پس ازنقض حکم شماره 44شعبه دوم دادگاه استان اصفهان بعلت نقض دررسیدگی دادگاه استان به تقاضای وکیل اداره اوقاف فرجامخوانده گواهینامه صادرکرده تاموارداستفاده خودراازپرونده 20/15/4اخذکندوپس ازاخذوتقدیم موارداستفاده دادگاه باتعیین وقت جهت رسیدگی اوراق مذکورراکه رونوشت صورت جلسه گواهی گواهان بوده ضمن اخطاریه جلسه برای فرجامخواه ارسال داشته ودرجلسه فرجامخواه اظهارداشته گواهان معارضی داردونیزتقاضای اعطای گواهی نامه نموده تاموارداستفاده خودراازپرونده ثبتی ومحقق ثبت اخذوتسلیم دارداستدلال دادگاه به اینکه تقاضای اعطای گواهینامه درغیرموقع بعمل آمده ومجوزقانونی نداردوهمچنین درمورداقامه گواه معارض که این تقاضاازباب اینکه موردموافقت نماینده اداره اوقاف واقع نشده نپذیرفته است برخلاف اصول دادرسی ومحتویات پرونده می باشدبعلاوه همانظورکه فرجامخواه اعتراض نموده تصرف سابق وقف ولواینکه به ثبوت برسدتصرفات فعلی بعنوان مالکیت راازاعتبار نمی اندازددادگاه استان هم دلیلی درحکم فرجامخواسته مبنی برغصبیت یا امانی بودن منشاءتصرفات فعلی فرجامخواه ویدسابق اووانتزاع عین موقوفه بدون مجوزقانونی وبنحوعدوان ذکرنکرده لذاحکم فرجامخواسته بعلت نقض رسیدگی طبق ماده 559 قانون آئین دادرسی مدنی شکسته می شودورسیدگی به شعبه دیگردادگاه استان اصفهان رجوع می شود.
موضوع درشعبه دوم دادگاه استان اصفهان مطرح گردیده طبق صورت جلسه 24/6/41دادگاه استان به تصدی سیدمحمدباقردادخواه رئیس شعبه وآقای رضا شیخ بهائی دادرس علی البدل تشکیل گردیده اخذتوضیح ازآقای حاج میرزاعلی رادرباب تحقیق ازگواه معارض واعطای گواهینامه ضروری دانسته وتعیین وقت کرده بعدادرذیل صورت مجلس مذکورنوشته شده (ریاست دادگستری دراین پرونده اینجانب سبق عقیده واظهارنظردارم پرونده بنظرعالی می رسدکه مستشارصالحی معرفی فرمائید)ازطرف رئیس دادگستری نوشته شده آقایان امامیان وشیخ بهائی رسیدگی فرمایند.جلسه بعدکه روز3/8/41بوده به تصدی آقایان نامبرده بالاتشکیل گردیده ولیکن ازجلسه 4بهمن 41تاپایان رسیدگی وصدورحکم فرجامخواسته به تصدی آقایان سیدمحمدباقردادخواه وآقای مرتضی ملادادرسی انجام شده است .
آقای حاج میرزاعلی بموجب لایحه ای که درپاسخ اخطاریه مورخ 6/8/41 داده به شماره 738-2/4/42ثبت شده درباره توضیح دادگاه بیان کرده یک تقاضای گواهی ازاداره تحقیق ثبت اسنادکه موارداستفاده خودرااخذوتقدیم نمایم .دو- تقاضای گواهی ازبرای اداره خالصجات مرکزکه طبق فرمان معتبر دولتی وقبض بازخریدمنال قریه هسته سه دانگ خالصه وسه دانگ اربابی است ودولت فروخته ومنال رابازخریدکرده ام سوم - گواهی برای اخذموارد استفاده ازپرونده 2/15/4که درهمین شعبه حکم صادرشده وبه کلاسه فرجامی 14/3204درجریان است وهنوزبه دفتراستیناف مرجوع نشده وبه همین جهات است که دسترسی فعلی ندارم متمنی است وقت مجددی تعیین شودچهارم شهود معارضی که اینجانب داشته ام محکمه توجه ننموده مبادرت بصدورحکم کرده که یکی ازعلل نقض حکم دردیوان کشورهمین بوده تقاضای تعیین وقت برای اقامه شهوددارم ضمنابیان مبسوطی درباره اینکه ازمتصرف وذوالیدکه اماره تعبدی است مطالبه دلیل خلاف قانون وشرع است ،کرده است پس ازچندجلسه تجدیدوقت درجلسه 2/4/42که وکیل آقای حاج میرزاعلی ووکیل اداره اوقاف حاضربودندوکیل آقای حاج میرزاعلی درباب توضیح دادگاه به لایحه موکل خود که مورخ 28/9/41بوده وبه شماره 838-2/4/42ثبت شده اشاره کرده اضافه نموده است که پرونده اولیه همراه این پرونده نیست ومعلوم نیست که دادخواست تجدیدی درمدت قانونی تقدیم شده است یاخیرازاین جهت بعنوان دادخواست مجدداعتراض می کنم اولارددادخواست تجدیدی ودرصورت عدم قبول این تقاضاانجام مستدعیات موکل راخواستارم .
دادگاه پس ازشنیدن اظهارات وکیل اداراوقاف پایان رسیدگی رااعلام نموده وبه شرح حکم شماره 49به استدلال اینکه :
راجع به ایرادامروزوکیل پژوهشخوانده به اینکه دادخواست تجدید اعتراض به ثبت درخارج ازمهلت مقررقانونی تقدیم شده است علاوه براینکه حرفی است بسیارتازه که تاکنون به هیچوجه به میان نیامده است باملاحظه صورت مجالس مراحل بدوی وپژوهشی همواره وکلای مشارالیه ازایرادبه قبول دادخواست انصراف داشته اندبنابراین دیگرمجالی برای توجه به ایراد مزبورنیست ووازده می شود،نسبت به درخواست اقامه گواهان معارض نیزقطع نظرازاینکه گواه معارض بایدپس ازاقامه گواهان طرف بلافاصله اقامه شوند باالتفات به اینکه شهودی که ازناحیه پژوهشخواه ادای گواهی نموده اندواز مطلعین اوراق مدرکیه بوده اندوپژوهشخوانده بااینکه برای اخذتوضیح احضار گردیده حاضرنشده وتعیین نکرده است که مقصوداوازتوسل به گواه معارض اثبات چه امری است لذااین درخواست مردوداست ودرباره اعطای گواهینامه هم علاوه براینکه پژوهشخوانده موارداستفاده خودراصریحامعین نکرده است طبق مقررات قانون تمامی دلائل بایستی دراولین لایحه که درپاسخ دادخواست پژوهشی مبادله شده بعمل آمده باشدوبامراجعه به پرونده چنین درخواستی نشده است ولذاقابل ترتیب اثرنیست امادرماهیت قضیه باتوجه به رونوشت وقفنامه مستنددعوی که اصالت آن احرازگردیده است وباالتفات به مودای گواهی گواهان که دلالت داردخودپژوهشخوانده حاضردرموردگفتگوبعنوان وقف مداخله می نموده است اعتراض اداره اوقاف اصفهان واردودادنامه پژوهشی مخدوش است ولذابافسخ آن به استنادادله مذکوره حکم به وقفیت دو سهم مشاع ازسیزده سهم ششدانگ دهکده هسته صادرواعلام می گردد.
ازاین حکم فرجامخواسته شده خلاصه اعتراضات این است که :"اولا- به صریح ماده 19قانون ثبت که ازقوانین آمره است وصرفنظرازایرادوکیل واعم ازاینکه درجلسه بدوی یاجلسه دیگراظهارشده باشدخوددادگاه بایدراساتوجه نموده وتجدیددادخواست اعتراض به ثبت رادرفرجه قانونی احرازکندوبا استدلال بی وجهی ایرادبه موجهیت دادخواست تجدیداعتراض به ثبت رارد نموده ومعتقدم ولووکیل اینجانت هم انصراف جسته باشد(که چنین اختیاری نداشته )موثردرمقام نبوده ورافع مسئولیت دادگاه دررسیدگی به این امر نمی باشد.وعدم توجه به آن ازمواردنقض حکم می باشد.ثانیا درعین حالی که به صریح رای دادگاه این حق رابرای اینجانب قائل بوده که شهودمعارض اقامه نمایم ومی گویدکه بایدشهودمعارض بلافاصله اقامه شودازاستماع گواهان معارض من خودداری کرده وقبل ازاستماع تمام ادله اصحاب دعوی مبادرت به صدورحکم کرده است .ثالثا- درمورداعطای گواهینامه واستفاده ازموارد آن درلایحه خودصریحاقیدکرده ام که گواهینامه رابرای اخذموارداستفاده از اداره خالصجات ومالیه وتحقیق ثبت تقاضانموده به لایحه مرحله پژوهشی مراجعه شودرابعا- دراین پرونده شاهدی ازطرف اوقاف اقامه نشده تا بلافاصله شاهدمعارضی اقامه شودبلکه وکیل اداره اوقاف گواهی گرفته از پرونده دیگری موارداستفاده خودرااخذوتسلیم کندوچون ازپرونده دیگری صورت جلسه هائی رارونوشت کرده صحت وصدق آنهاثابت نیست وبه عوض اقامه شهوددرمحکمه باحضورطرف فقط همین رونوشتهای مجهول الصحت راتسلیم نموده که دادگاه بعوض شهودپذیرفته ودررای خودسندقرارداده وبنده رااز حق اقامه شهودمعارض محروم کرده است خامسا- باآنکه به صریح رای همین شعبه وهمین پرونده که دردیوان کشوراظهارنظرشده به اینکه کیفیت تصرفات این جانب ملحوظ نظردادگاه واقع گرددنه اینکه دادگاه هم خودرامصروف اثبات وقفیت نموده ،گواینکه این قسمت هم بشرح لوایح تقدیمی ودلائل متقن موردانکاراینجانب بوده است وبه تصرفات ممتده اینجانب توجه نکرده و خلاصه قبل ازاحرازغاصبانه بودن یداینجانب ویاقبل ازانتزاع عین موقوفه بدون مجوزقانونی اینجانب رامحکوم نموده است ."تقاضای شکستن حکم راکرده است .ازطرف اداره اوقاف اصفهان پاسخ رسیده است .
ازنظراینکه قسمت عمده استدلال واسباب حکم فرجامخواسته حکم منقوض قبلی یکی بوده است موضوع اصراری تشخیص می شود.
پرونده درهیئت عمومی دیوان عالی کشورطرح گردیده بااستماع عقیده جناب آقای دادستان کل مبنی برابرام رای فرجامخواسته اکثریت به شرح زیر رای داده اند:
مرجع :مجموعه رویه های قضائی کیهان سال 1343 چاپ 1344
ازصفحه 204 تاصفحه 213
28
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 2928
تاریخ تصویب : 1343/10/26
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
اگرخسارات بطورکلی مطالبه شود،شامل خسارت تاخیرتادیه نیزمی گردد فروشنده ملزم به تسلیم مبیع وصف شده درسندمعامله میباشد
