فسخ به هر لفظ یا فعلی که دلالت برفسخ نماید حاصل می شود بنابراین فروش موردصلح فسخ عملی واستفاده ازخیار فسخ میباشد
فروش مال غیر
25 - 3/6/1370
بسمه تعالی
ریاست محترم دادسرای دیوانعالی کشور
احتراما" عطف به مرجوعه مورخ 8/8/74 و پیرو اقدامات مورخ 15/8/74 و 6/9/74 با وصول پرونده های محاکماتی و ملاحظه آنها به استحضارمی رساند:
در این پرونده در تاریخ 3/6/70 آقای ... و خانم ... همسر وی با استناد باسناد مالکیت ثبتی پلاک 1008 فرعی از93 اصلی بخش 11 تهران و دو فقره اجاره نامه عادی سالهای 59و60 که مورد اجاره درسند اول طبقه همکف از ساختمان پلاک مزبور دارای 1020 مترمربع زمین و 756 مترمربع سالن و اطاق دفتر و اطاق سریدار و دومی یک سالن به مساحت 1500 مترمربع و500 مترمربع محوطه می باشند و برای کارخانه اجاق سازی اجاره داده شده اند دادخواستی به خواسته تخلیه مورد اجاره به علت نیاز شخصی به طرفیت آقای ... به دادگاههای حقوقی 2 تهران تقدیم و توضیح داده اند پس از پایان مهلت مستاجر تخلیه نکرده و مورد نیاز شخصی آنها می باشد و فرزندان آنها باسامی ... نیز مالک می باشد و به پدر خود وکالت داده اند،دادخواست به شعبه 66 دادگاه حقوقی 2 راجاع و با ابلاغ آن آقای ... به وکالت ازدادخواست به شعبه 66 دادگاه حقوقی 2 ارجاع و با ابلاغ آن آقای ... به وکالت از خوانده اجمالا" پاسخ می دهد مورد اجاره محل کسب موکل است ضمنا" خواهانها به شرح مبایعه نامه مورخ 9/3/67 که تصویر مصدق آن رابه دادخواست خود ضمیمه نموده اند محل را به موکل وی آقای ... انتقال داده اند و تصرفات موکل تصرفات مالکانه بوده ومحل یک مغازه کوچک نیست بلکه یک کارخانه اجاق سازی بزرگ است که در آن ماشینهای عظیم اجاق سازی نصب می باشد0
دادگاه در جلسه دادرسی 2/10/70 توضیحات خواهانها رااستماع و چون در این جلسه خواهانها مطالبه ... /350 تومان اجور معوقه می نمایند به استدلال اینکه مطالبه اجور زائد بر صلاحیت دادگاه حقوقی 2 می باشد قرار عدم صلاحیت به اعتبار صلاحیت دادگاه حقوقی یک صادر و پرونده به شعبه 21 دادگاه حقوقی یک تهران ارجاع می گردد0 در جریان رفع نقیصه از خواسته دوم در تاریخ 11/5/71 آقای ... به وکالت از آقای ... و ... دادخواست متقابل به طرفیت خواهانها به خواسته صدور حکم بر الزام آنها به تفکیک مورد معامله از کل پلاک و تنظیم وامضاء سند رسمی تقدیم و توضیح می دهد خواهانها به موجب سند عادی مورخ 9/3/67 عرصه واعیان یک قطعه زمین به مساحت 3107 مترمربع با سه دستگاه سالن و دفترو اتقال سرایدار و سایر تاسیسات احداثی و دو دستگاه برق و یک حلقه چاه را به بیع قطعی به موکلان واگذار کرده اند، موردمعامله قسمتی از پلاک 1008 فرعی از93 اصلی مفروز از پلاک 23 فرعی از93اصلی واقع در بخش 11 تهران به نشانی دماوند ... است و خریداران با اخذ مجوزهای لازم از مقامات ذیربط به تاسیس کارخانه اجاقسازی تحت نام شرکت ... اقدام و از سال 59 تا کنون با داشتن حداقل 50 نفر پرسنل به تولید اشتغال دارند و خواندگان حاضر به اجرای تعهدخود نمی باشند که ملک را به موکلان انتقال رسمی دهند استدعای رسیدگی دارد0
با ابلاغ دادخواست مقابل دوفقره دادخواست ازناحیه خواهانهای اصلی و ... باوکالت آقای ... بخواسته رسیدگی و صدرو حکم بر ابطال مبایعه نامه عادی مورخ 9/3/67 و محکومیت خواندگان به رفع ید ازسه سال و پرداخت مبلغ سی و پنج میلیون ریال بابت اجرت المثل تقدیم و توضیح می دهد آقایان ... با تنظیم قولنامه ای با احدازخواهانها ( ... ) که مالک یک دانگ از پلاک می باشد اقدام به تصرف سه سالن مستحدثه نموده اند در حالی که 5 دانگ پلاک فوق متعلق به بقیه خواهانها می باشد و معامله فضولی بوده و باطل است ... متعاقبا" وکیل مذکور با این توضیح که اجرت المثل جداگانه مطالبه شده و در شعبه 23 در جریان است دادخواست مطالبه اجرت المثل را مستردمی دارد که در این خصوص قرار ابطال دادخواست از سوی دادگاه صادر و سپس دعوی آقای ... به طرفیت خوانده اول (آقای ... ) مبنی بر الزام به تنمظیم سند رسمی انتقال یک دانگ از ملک متنازع فیه به مساحت تقریبی 3100 مترمربع از قطه سوم تفکیکی که دارای 30/9358 مترمربع می باشد با توجه به گزارش شماره 2417025/5/72 ثبت ملک که دلالت بر مالکیت خوانده نسبت به یک دانگ مشاع از پلاک دارد و با عنایت به سند عادی مورخ 9/3/67 که از طرف خوانده مصون از انکارو تکذیب باقمیانده و خوانده ایراد و دفاع موجهی هم به عمل نیاورده و اینکه کمیسیون ماده 12 قانون اراضی شهری اعلام نظر بر دایر بودن رقبه مزبور نموده و شهرداری اعلام داشته فضای سبز در مورد پلاک منتفی است و آقای ... وکیل خوانده نسبت به مانحن فیه ایرادو دفاع موجهی به عمل نیاورده با احراز وقوع بیع به نحوصحت دعوی خواهانها را موجه تشخیص و آقای ... را به حضور در دفترخانه اسناد رسمی انتقال یک ششم از مودر معامله به مساحت 66/516 مترمربع از پلاک ماراذکر به نام خواهانها محکوم ، نسبت به دعوی خواهانها علیه بقیه خواندگان بر الزام به تنظیم سند رسمی انتقال 5 دانگ دیگر از رقبه موصوف با عنایت به اینکه سندعادی مستند دعوی خواهانهای تقابل مورخ 9/3/67 دلالت بر فروش به آقایان ... 0اصالتا" و حتی وکالتا" ندارد و نظر به دفاع مکرر خواندگان به اینکه نسبت به فروش سهمی خود اقدامی ننموده اند و با توجه به مدافعات آقای ... 0 بشرح لوایح مضبوط در پرونده و اینکه خواهانهای تقابل دلیل دیگری که مثبت ادعا باشد اقامه ننموده اند حکم به رد دعوی خواهانهای تقابل صادر واعلام ، نسبت به دعوی دیگر خواهانهای تقابل دائر بر الزام خوانده اول به تفکیک با توجه به صلاحیت واحد ثبتی و پاسخ مثبت بر قابل افراز نبوده ملک دعوی را به کیفیت مطروحه غیرمسموع تشخیص و قرار عدم استماع صادر و اعلام وبالاخره نسبت به دعوی آقای ... به وکالت از طرف خواهانهای اصلی اولا" در مورد دعوی آقای ... بر تخلیه نظر به مراتب فوق واینکه مالکیتی نسبت به مورد دعوی ندارد قرار رد دعوی ثانیا" در مورد دعوی سایر خواهانهای مذکور به لحاظ اینکه دلیلی بر اثبات نیاز شخصی اقامه نشده حکم به رد دعوی صادر و اعلام می نماید0
وکلای طرفین از رای صادره هر یک نسبت به موردی که حکم به زیان آنها صادر شده تجدیدنظرخواهی می نمایند و تجدیدنظرخواهی آنان در شعبه 13 دیوانعالی کشرو رسیدگی وبه موجب دادنامه شماره 404 و403/13 30/6/74 با توجه به استدلال دادگاه و رسیدگیهائی که به منظور احراز واقع به عمل آمده و اینکه دلائل و مدارک پیوست تجدیدنظر خواهی وارد و مثبت عدم درعایت موازین شرعی و قانونی از ناحیه دادگاه نمی باشد منطبق با ماده 6 قانون تجدیدنظر آراء دادگاهها تشخیص نشد هو رد و دادنامه های تجدیدنظر خواسته در مجموع ابرام می گردد0
رای دیوانعالی کشور در تاریخ 12/7/74 به آقایان ... ابلاغ و نامبردگان در تاریخ 4/8/74 به این دادسرا مراجعه وباتقدیم لایحه و اظهارو عنوان مطالبی که در مراحل رسیدگی بدوی و تجدیدنظر بیان نموده اند به خلاصه اینکه 1معامله آقای ... را خانم ... 0 به شرح صورتجلسه 18/3/72 دادگاه بدوی تنفیذ نموده 2 کل خواهانهای اصلی در دعوی مطروحه خود سند بیع را به عنوان یکی از مستندات خود ضمیمه دادخواست نموده اتند و بدین کیفیت علیهذا آن را اقرار و تنفیذ نموده اند و تنفیذ معامله فضولی حسب ماده 248 قانون مدنی به لفظ و فعلی که دلالت بر امضاء عقد نماید حاصل می شود 3 طبق پاسخ ثبت 5 دانگ از ملک در سند صلح خیاری شماره 2490144/4/60 از ناحیه آقای ... به عیال و فرزندانش صلح شده و حق فسخ صلح را مادام العمر برای خود باقی گذارده و منافع مورد صلح نیز مادام حیات مصالح متعلق باوست و مالکیت متصالحین بعد از فوت مصالح بر قرار می شود و قبل از آن مالکیت ندارند وآقای ... با سند 9/3/67 عملا" از اختیار فسخ خود استفاده نموده (ماده 449 قانون مدنی )، نسبت به آراء صادره در خصوص رد دعوی نسبت به 5 دانگ اعتراض و خواستار اعمال ماده 31قانون تشکیل دادگاههای عمومی وانقلاب شده اند که گزارش پرونده بشرح فوق و تهیه وتنظیم وباالتفات به اعتراضات متقاضیان و اوراق و محتویات پرونه ذیلا" اظهارنظر می شود:
نظریه
آراء صادره در خصوص رد دعوی نسبت به 5 دانگ از مورد معامله به جهاتی که ذیلا" خواهد آمد مخدوش و خلاف قانون می باشد0
1 به موجب سند بیع مورخه 9/3/67 تمامی ششدانگ یک قطعه زمین به مساحت 3100 مترمربع از پلاک 1008/93 دارای سه سالن به مساحت 2270 مترمربع و144 مترمربع دفتر و دو دستگاه برق و یک حلقه چاه نیمه عمیق مورد معامله قرار گرفته و یک سوم مبلغ ثمن طی دو فقره چک بعنوان بیعانه بین طرفین رد و بدل شده چنانچه آقای ... در مقام انتقال یک دانگ سهمی خود می بود در سند قید می شود و به نسبت یک ششم ثمن دریفات می کرد و با فرض اینکه درزمان حیات آقای سایرین را مالک بدانیم با توجه به توضیحات آقای ... وخانم ... در صورتلجسه مورخ 2/10/70 دادگاه بدوی و اظهارات خانم ... درصورتجلسه مورخ 18/3/72 دادگاه بدوی عمل آقای ... مورد تایید و تنفیذ بانو ملک و فرزندان او بوده است 0
2 قطع نظر از مراتب مذکور در بند فوق اساسا" عمل ... 0 که راسا" اقدام به معامله شش دانگ موردمعامله نموده منطبق باوضعیت ثبتی ملک و مالکیت او بوده زیرا پلاک 1008/93 که در اصل متعلق به وی بوده با توجه به پاسخ ثبت و مندرجات اسناد مالکیت ، 5 دانگ آن به موجب سند صلح شماره 2490144/4/60 دفتر252 تهران به سایر خواهانهای دعوی اصلی که عیال و فرزندان او می باشند صلح شده ودر این سند، مصالح ( ... ) حق فسخ صلح را مادام العمر برای خودباقی گذارده و منافع مورد صلح را در زمان حیات به خود اختصاص داده و قید شده پس از فوت مصالح ، متصالحین مالک عین ومنافع مورد صلح خواهند شد و با این تصریحات اولا" در زمان حیات مصالح ، متصالحین مالکیتی نداشته اند و مالکیت به خود مصالح اختصاص دارد و پس از فوت وی مالکیت در حق متصالحین مستقر می شود و لذا عمل آقای ... در حدود مالکیت وی بوده ثانیا" مصالح در زمان حیات حق فسخ صلح را داشته و فسخ به موجب ماده 449 قانون مدنی به هر لفظ یا فعلی که دلالت بر فسخ نماید حاصل می شود0 تنظیم سند بیع مورخ 9/3/67 از ناحیه آقای ... 0 (مصالح سندصلح ) که حق فسخ را در سند صلح برای خود قرار داده و معارض با سند صلح می باشد فسخ عملی صلح به میزان مورد معامله واستفاده از حق فسخ بوده است.
علیهذا و بنا به مراتب نظر به اینکه چه در مرحله بدوی و چه دار مرحله تجدیدنظر این جهات و دلائل که در مرحله بدوی بطور اجمال مندرج در لایحه مورخ 21/11/72 آقای ... وکیل متقاضیان و در مرحله تجدیدنظر به تفصیل در تجدیدنظرخواهی عنوان گردیده نفیا" یا اثباتا" موردرسیدگی و رای قرار نگرفته اند آراء صادره مخالفت بین با بند4 ماده 10 قانون تجدیدنظرآراء دادگاهها داشته وعقیده باعمال ماده 17قانون مذکورنسبت به دادنامه شماره 404و403/3013/6/74 شعبه سیزدهم دیوانعالی کشور دارد0
دادیار دیوانعالی کشور
بسمه تعالی
جناب آقای ... معاونت محترم دادسرای دیوانعالی کشور
با احترام عطف به ارجاع مورخ 12/11/74 در مورد دادخواست ... و ... دائر بر اعتراض به صدور آراء از شعبه 21 دادگاه حقوقی یک و شعبه 13 دیوانعالی کشور و تقاضای اعمال مقررات ماده 17 قانون تجدیدنظر از احکام محاکم که مورد به همکار محترم جناب آقای ... ارجاع و معظم له بموجب اظهارنظر و استدلالات مندرج در نظریه مورخ 4/11/74 خویش مورد معنونه را از مصادیق اعمال مقررات ماده 17 دانسته و باینجانب به عنوان اظهارنظر آتی مورد رجوع گردیده است با مداقه ومتدقیق در محتویات خواسته های معنونه دادخواستهای رسیدگی بر خلاف نظریه ایشان بشرح ذیل معتقدم 0
1 اقدام به فروش سهام فرزندان از جانب ... فضولی و باطل است زیرا به هیچ وجه و عنوان ایشان ماذون درفروش مال غیر(ولوفرزندان ) نبوده است ، (مواد352و247و249و251 قانون مدنی )0
لذا معامله نسبت به 5 دانگ از مورد معامله با ... مردودو باطل و فقط نسبت به انجام معامله در مورد یک دانگ سهم ... جائز و لازم است 0( سهم شخصی و ملکی خویش ) و نیز افراز ملک نیز به لحاظ وجود ملک در طرح فضای سبز شهرداری خلاف نظامات تلقی و صدور حکم به رد آن صحیح می باشد0 و در نهایت اینکه دادنامه شماره 267و268 مورخ 30/5/73 صادره از شعبه 21 دادگاه حقوقی یک و تایید آن در شعبه 13 دیوانعالی کشور به شماره 404و403/3013/6/74 منطبق با دقیقترین موازین واضح قضائی و شرعی و عرفی بوده به هیچ وجه موردی جهت اعمال مقررات ماده 17 قانون مارالذکر و تخدیش آرا صحیح وصائب صادره موجود نبوده و اساس حاکمیت افراد غیر قابل تزلزل است 0 فلذا به رد دادخواست واهی و بی اساس و بدون دلیل و توجیه قانونی و شرعی تقویمی معتقد و تقاضای بایگانی شدن پرونده واوراق متشکله و اعاده پرونده محاکماتی به مرجع مربوطه را دارد0
دادیار دادسرای دیوان کشور
بسمه تعالی
با اعمال ماده 17 موافقت می شود.
مرتضی مقتدائی دادستان کل کشور
رای شعبه ... دیوانعالی کشور
دادنامه های شماره 267و30268/5/73 صادر از شعبه 21 دادگاه حقوقی 1 تهران در مورد رد دعوی تقابل مبنی بر الزام خواهانهای دعوی اصلی به تنظیم سند رسمی انتقال نسبت به پنج دانگ مشاع از قطعه پلاک ثبتی شماره 1008/93 واقع در بخش 11 تهران و مستحدثات مربوط موضوع مبایعه نامه عادی مورخ 9/3/67 به موجب دادنامه شماره 404و30403/5/74 در شعبه سیزدهم دیوانعالی کشور تایید و ابرام شده است به جهات زیر مخدوش است زیرا:
اولا" همانطوری که جناب آقای دادستان محترم کل کشور در تجدیدنظرخواهی مجدد و اعمال ماده 31 از قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب متذکر شده اند مبایعه نامه عادی مورخ 9/3/67که با حضور جمعی تنظیم و ذیل آن را تسجیل نموده اند حاکی از فروش قطعه زمین پلاک ثبتی 1008/93 واقع در حکیمیه بخش 11 تهران با مستحدثات و منصوبات موجود در آن جمعا"به مساحت 3150 مترمربع مشتمل بر سه سالن به مساحت 2270 مترمربع و یک دفتر به مساحت 164 مترمربع و 2 دستگاه برق یکصد آمپرو یک حلقه چاه عمیق از طرف آقای ... در قبال 245 میلیون ریال به آقایان ... و دریافت قسمتی از ثمن معامله فی المجلس از ناحیه فروشنده می باشد و به حکایت مندرجات مبایعه نامه مذکور حق فسخی برای متعاملین پیش بینی نشده و آقای ... نیزدرجلسات دادرسی مورخ 2/10/70 و 18/3/72 به امضاء ذیل مبایعه نامه و دریافت قسمتی از ثمن معامله اعتراض النهایه اظهار داشته تصور می کردم آنچه نوشته شده قولنامه است نه مبایعه نامه
ثالثا" با عنایت به مندرجات صلحانه خیاری شماره 2490144/4/60 دفترخانه شماره 252تهران ونامه شماره 2417025/5/72 اداره ثبت قلهک مالکیت آزای ... نسبت به شش دانگ پلاک موردمعامله محرز ومسلم است و به موجب صلحنامه مذکور 5 دانگ مشاع ودوشیزه ... با ولایت پدرش آقای ... به نسبت یک دانگ مشاع و خانم ... نسبت به یک دانگ مشاع با تصریح به اینکه حق فسخ این صلح را مادام العمر دارا می باشد و منافع مورد صلح نیز مادام الحیات متعلق به نامبرده می باشد و پس از فوت مشارالیه متصالحان مالک عین و منافع مورد صلح خواهند بود به نامبردگان صلح گردیده اسناد مالکیت صادره به نام متصالحان نیز با همین قید صادر و تسلیم گردیده وچون به صراحت ماده 449 از قانون مدنی فسخ به هر لفظ یا فعلی که دلالت بر فسخ نماید حاصل می گردد لذا تنظیم مبایعه نامه مورخ 9/3/7 وانتقال قطعی شش دانگ پلاک ثبتی 1008/93 واقع در بخش 11 تهران از جمله 5 دانگ سهام بانوان ... به تجدیدنظرخواهان و دریافت قسمتی ازثمن معامله فسخ عملی و فعلی مصالحه نامه تنظیمی نسبت به سهام نامبردگان بوده و عدم تنفیذ متصالحان خللی به ارکان بیع صحیح وشرعی منعقده بین متعاملین وارد نمی سازد علیهذا به جهات مرقوم رد دعوی تقابل نسبت به پنج دانگ مشاع از مورد معامله به لحاظ فضولی بودن بیع و عدم تنفیذ از ناحیه مالکین موجه نبوده و دادنامه های مرقوم که بر این مبنا صادر شده مخدوش تشخیص ومستندا" به ماده 31 ازقانون تشکیل دادگاههای عمومی وانقلاب نقض و رسیدگی مجدد به یکی از شعب دادگاه عمومی تهران ارجاع می گردد0
مرجع :
کتاب نظریات قضائی دادستانی کل کشوردراجرای مواد 18 و 31 قانون
تشکیل دادگاههای عمومی وانقلاب آراء جزائی 1375
جلداول تهیه وتدوین : محمدهاشم صمدی اهری انتشارات گنج دانش
131
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 25
تاریخ تصویب : 1370/06/03
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
ممانعت از حق - ایجاد مزاحمت گزارش اصلاحی قطعی ولازم الاجراست ، اما تصمیم در اصلاح گزارش اصلاحی بدون حضورطرفین برخلاف مقررات قانونی میباشد
