تخطی ازسرعت مطمئنه و عدم مهارت در رانندگی ، مصداق بی احتیاطی است
رای شماره : 38 12/10/1374
رای هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور(اصراری )
نظر به اینکه بزه انتسابی قتل غیرعمدی ناشی ازتصادف با وسیله نقلیه و عمل ارتکبی منطبق با ماده 149 از قانون تعزیرات می باشد و کاردان فنی علت تصادف منجر به فوت را بی احتیاطی راننده بعلت تخطی ازسرعت مطمئنه و عدم توانائی در کنترل اتومبیل تشخیص داده واین نظر مورد تایید هیات کارشناسان واقع گردیده است لذا اعتراض غیرموثر و مردود تلقی وحکم تجدیدنظر خواسته که صحیحا" وموافق مقررات و موازین قانونی صادرگردیده است با اکثریت آراء ابرام می شود0
هیات عمومی دیوان عالی کشور(شعب کیفری )
* سابقه *
رای اصراری کیفری 137438
تخطی ازسرعت مطمئنه و عدم مهارت در رانندگی ، مصداق بی احتیاطی است
شماره رای : 38 12/10/1374
شماره پرونده : 33 1374
شماره جلسه : 46 1374
علت طرح : اختلاف نظر بین شعبه سی و چهارم دیوان عالی کشور با دادگاههای کیفری یک تهران
قتل غیر عمد در رانندگی بر اثر بی احتیاطی عدم مهارت در رانندگی
موضوع : سرعت غیرمطمئنه
حدود مسوولیت کیفری راننده
قانون تعزیرات : ماده 149
در ساعت 11 روز سه شنبه مورخ 12/10/1374 جلسه هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور بریاست حضرت آیت الله محمدی گیلانی رئیس دیوان عالی کشور و با حضور جنابان آقایان قضات دیوان عالی کشور و نماینده جناب آقای دادستان کل کشور تشکیل شد0
رئیس : جلسه رسمی است پرونده ردیف 5/34/5077 شعبه سی وچهارم دیوان عالی کشور بتصدی جناب اقای محمد هادی معرفت رئیس و جناب آقای مرتضی فاضل عوض معاون مطرح است 0 جناب آقای فاضل دادنامه را قرائت فرمائید0
علی 000 فرزند اسدا000 متولد سال 1346 ساکن تهران دانشجو، متهم است به قتل غیرعمدی فرهنگ 000 در اثر بی احتیاطی در رانندگی ]با[ تجاوز زا سرعت مطمئنه 0 که در تاریخ 4/4/71 تصادف با سر نشینی مقتول و سه نفر دیگر و رانندگی متهم فوق الذکراتفاق می افتد و ابتد فرهنگ مصدوم و عبد از یکهفته در بیمارستان فوت می نماید0 و پزشک در تاریخ 12/4/71 علت فوت را ضربه مغزی تشخیص داده و افسر کرادان فنی علت تصاف را بی احتیاطی راننده از ناحیه تخطی از سرعت مطمئنه و عدم توانائی در نترل صحیح وسیله نقلیه ذکرنموده 0 و این امر مورد تایید هیات کارشناسی نیر قرار گرفته 0 و متهم در بازجوئی می گوید باعث تصادف خود مرحوم شد ه فرمانرا از دست من گرفت و باعث شد که ماشین از کنترل خارج شود0 واین امرموردگواهی سه نفر از سرنشینان ماشین قرار گرفته و والدین متفوی و هسمر وی تقاضای رسیدگی نموده اند و پرونده با صدور کیفرخواست شمار1339 27/5/71 به دادگاه کیفری یک تهران ارسال شده و در صورت جلسه دادگاه نیز اجمالا" همان مطلب قبل را تکرار نموده و حاکم محترم شعبه 150 کیفری 0
با محرز شدن بزه انتسابی قتل غیرعمد مستندا" به ماده 149 تعزیرات و بند یک تبصره 17 قانون توسعه اقتصادی و ماده 294 و بند ششم ماده 297 و بندب ماده 302 قانون مجازات اسلامی متهم را به پرداخت یک دیه کامله مرد مسلمان در حق اولیاءدم و نیز پرداخت هفتاد و یکهزار ریال بجای حبس محکوم نموده 0
و رای صادره مورد اعتراض متهم واقع شده و در شعبه 34 نقض گردیده
و همسر متوفی که دارای کی فرزند صغیر است اعلام رضایت نموده و شهودمجددا" مشاهدات خود را بیان نموده اندوهیات کارشناسی اظهارات قبلی خود را تایید نموده اند0
حاکم محترم بزهکاری متهم را محرزدانسته و مستندا" به مواد205و297و302 از مجازات اسلامی وماده 149تعزیرات و تبصره 17 توسعه اقتصادی و با ملاحظه گذشت همسرمتوفی به پرداخت هفت هشتم دیه کامله در حق والدین و فرزند و کیصد هزار ریال جزای نقدی بدل از حبس محکوم نموده و رای صادره مورد اعتراض نامبرده واقع و با پرداخت هزینه پرونده به این شعبه ارسال گردیده 0
هیات شعبه در تاریخ فوق الذکر تشکیل پس از گزارش ]آقای [ فاضل عضو ممیز و اوراق پرونده پرونده مشاوره نموده چنین رای می دهد:
نظر به اینکه این شعبه بر نظر قبلی خود باقی است و دادگاه دوم نیز بر خلاف نظریه این شعبه اصرار ورزیده علی هذا مستندا" به ماد463 پرونده اصراری وجهت رسیدگی در هیات عمومی دیوان عالی کشور ارسال می گردد0]شعبه سی وچهارم دیوان عالی کشور[
رئیس : جناب آقای فاضل اگر توضیحی در خصوص مورد دارید بیان فرمائید0
اجازه بدهید من توضیحی راجع به اصل قضیه بدهم 0 اصل قضیه این است که این فرد یک فرد دانشجو است که بنا به اظهارات خودش در ساعت 2 بعدازظهر می گوید من آمدم بیرون و رفتم کارگاه برادرم در آ;جا وقتی وارد کارگاه شدم تصمیم این بود که مقداری پول بردارم را ببرم در ترمینال کسی پیدا بشود بفرستم برای پدرم 0 در اینجا برخورد می کند در طول کارگاه به شخصی بنام هشاب که در همین جا اسمش است با او بنا شد برویم و این کار را انجام دهیم ما وقتی که خواستیم برویم این آقا (علی ) که متقول است با برادرم داشت
صحبت می کرد گفت که من هم می آیم گفتیم نه باباتودیگرنمی خواهد بیایی اصرار زیاد که می خواست بیاید ماشین که متعلق به خود آقای فرهنگ است می گوید که اصرار زیاد کردند که نرو من هم باشمامی آیم 0 لذا ما هرچه اصرار کردیم برادرم به او گفت تو تازه از مسافرت آمده ای نمی خواهد دنبال این کار بروی گفت نه می روم می گوید که ما سوار مشاین او شدیم و حرکت کردیم و دو تا زن دیگر هم بودند و اینها از آشنایان بودند اینها هم سوار می شوند و حرکت می کنند به طرف همین ترمینال و نمی دانم میدان آزادی گفت برویم تا آنجا که رفتیم دفعه اول که می خواستیم سوار مشاین بشویم خود راننده صاحب ماشین یعنی این فرهنگ گفت که من توانائی حرکت دادن ماشین را ندارم یکی از شماها باشدی و لذا آقای شهاب سوار شد و او راننده شده رفت و در برگشت او گفت من کمرم درد می کند وگفت نمی توانم ادامه بدهم با اصرار آنها من سوار شدم آمدیم این خودش هم می گوید که سرعت من بین 70تا80 بود منتتهی چون بزرگ راه و اتوبان بوددر نظر او مساله مهمی نبوده بعدش هم که کارشناس گفته در اینجاها باید سرعت 50 بوده باشد لذا در آن وقتی که ما آمدیم جلوی ماشین ما یک ماشین بود من آمدم از آن سبقت بگیرم نزدیک او شدم بااینکه فرهنگ با افراد پشت سر داشت صحبت می کرد یکدفعه نگاه کرد و خیال کرد من الان می زنم به ماشین جلو دست برد به فرمان و کشید طرف سمت چپ که من رد کنم و حا ل آنکه تا کشید طرف سمت چپ خورده به جدول وسط خیابان و از آنجا ماشین از کنترل ما خارج شد کشید یا کشیدم به طرف چپ خورد به تیر برق و بعد دیدم فرهنگ توی ماشین نیست آمدیم پایین دیدم که بالاخره روی زمین افتاده است خلاصه بر داشتند و بردند برای بیمارستان که بعد از چند روز فوت می نماید0 عمده نظر شعبه دیوان عالی کشور نقض رای دادگاه با اینکه کار شناس فنی و هم هیات کارشناسی همه گفته بودند علت اصلی تصادف بی احتیاطی راننده از حیث تخلف از سرعت مطمئنه است اما نظر شعبه این بوده که چون اول کسی که باعث اولیه این قضیه شده ودر حقیقت مقصر اصلی است خود همین شخص متقول بوده و نهایتیا" اینکه اگرما تمام تقصیر را متوجه شخص راننده بدانیم یقینا" بنظر شعبه صحیح نبوده است 0 ورای شعبه بر این منبا صادر گردیده است 0
عمده نظر شعبه در نقض رای تجدیدنظر خواسته این است که سه نفر از افرادیکه توی ماشین بودند گواهی کرده اند وقتی که متم داشت رانندگی می کرد فرهنگ چون پهلویش نشسته بود خیال کرد الان دارد می زند به جلو و لذا دست برد به فرمان بعضی می گویند که ما آنرا ندیدیم ولی بعضی ها می گویند که عقب نشسته بودند شنیدم که راننده گفت ول کن ول کن فرمان را و این اتفاق اتفاد و نیتجه این شد که این ماشین از کنترلش خارج شد او سرعت هم داشته و لذا کنترل از دست راننده خارج بوده که این پیش می آید روی یان حساب بوده که هر چند کاشناسان تشخیص داده اند که علت اصلی تصادف بی احتیاطی راننده در اثر سرعت غیر مطمئنه است و نظر داده اند سرعتی را که باید می داشت 50 کیلومتر در ساعت بوده و حال آنکه سرعتش 70و80 کیلومتر در ساعت بوده منتهی از بزرگ راه آفریقا که می خواستند بروند به میدان آرژانتین اینطور که عنوان کرده اند این اتفاق می افتد و ماشین ابتدا با جدول کنار خیابان برخورد می کند و بعداز دست چپ به طرف دست راست برخورد می کند و گویا همه از ماشین پرت می شوند بیرون و ضربه مغزی می خورند مصدوم می شوند می بردند بیمارستان چند روز بستری بوده حتی دکتر گفته بوده که حال طبیعی اش خوب است روز ششم تشنج در او ایجاد می شود و فوت می کند0 رای دادگاه بدوی را می خوانم :
مورد اتهام آقای علی 000 فرزند اسدالله به ارتکاب یک فقره قتل غیر عمدی مرحوم فرهنگ 000 با توجه به شکایت اولیاءدم و گزاش ضابطین قضائی ونظریه های افسر کاردان فنی وصورتجلسه معانیه جسد و تعیین علت مرگ از ناحیه پزشکی قانونی مبنی بر ضربه مغزی و عدم دفاع موثر متهم گناهکاریش بنظر دادگاه محرز بوده باانطباق عمل وی باماد149قانون تعزیرات ورعایت قانون توسعه برنامه اقتصادی واجتماعی و فرهنگی جمهوری اسالمی ایران حکم بر محکومیت وی به پرداخت جزای نقدی مبلغ 71000 ریال بجای حبس تعزیری صادر می شود و در خصوص تعیین دیه مرحوم که اولیاءدم مطالبه کرده اند با توجه به محکومیت کیفری متهم به عمل و جهات یاد شده محکوم است به پرداخت یک فقره دیه کامل مرد مسلمان در حق اولیاءدم 0
گزارش هیات کارشناسی هم این است :
افسر تصادفات احتراما" در اجرای قرار صادره موضوعه پرونده 000 معروض می دارد چون مندرجات پرونده در گزارش الویه افسر تصادفات و گزارش مورخ هیات آمده با ذکر مختصر نکاتی چند اجاری قرار می نماید افسر تصادفات مقارن با زمان وقوع تصادف از صحنه بازدید نموده با مشاهدات آثار و علائم بی احتیاطی راننده سورای رنو ارومیه 11 را مورد تاکید قرار داده وتصادف بعلت تخطی از سرعت مطمئنه و عدم کنترل و توانائی درکنترل وسیله نقلیه از ناحیه راننده تشخیص داده است راننده رنودر محضر دادگاه اعلام داشته که سرعتش در حدود70تا80کیلو متر بوده است در مورد اظهارات شهود در خصوص نظریه فنی کارشناس باید گفت که کارشناس بر سااس ضوابط و آیین نامه ها در مورد تصادف با نتیجه گیری می پردازد ویااگر تطبیق تصادف با مواد آیین نامه هخا امکان پذیر نباشد کارشناس با احراز بی احتیاطی به نتیجه گیری پرداخته و نظر می دهد در مورد نظریه کارشناس متذکرمی شوم همانطور که در بالا گفته شد بی احتیاطی راننده در صورت احراز آن نتیجه گیری کارشناس است 0 اظهارات شهود در امرکار شناس تا جایی از اعتباربرخوردارد است که نکات فنی آنرا تایید کند0
قسمت دوم : برای بی احتیاطی راننده در موردسرعت مقرره در شهر اشاره می شود0
الف : برابر ماده 113 آیین نامه راهنمائی و رانندگی سرعت مجاز وسایل نقلیه در شهرها و خیابان 50کیلومتر در ساعت است 0 در حالیکه راننده رنو در محضر دادگاه اعتراف نموده که با سرعت در حدود70 تا80 کیلومتر در حرکت بوده است 0
ب هیات کارشناسان با تاکید براین بی احتیاطی راننده سواری رنو عامل اصلی بروز حادثه بوده است در تعریف بی احتیاطی قابل ذکر است بی احتیاطی خطائی است که یک شخص محتاط مرتکب آن نمی شود پس شخص محتاط با توجه به اوضاع و احوال پیش بینی کرده چنین بی احتیاطی نمی کند0 نتیجه نظر هیات این است که راننده مرتکب بی احتیاطی شده است از نظر فنی سرعت مطمئنه عبارت است از سرعتی که اگر راننده با آن سرعت مواجه باخطر شود می تواند قبل از تصادف اتومبیل را متوقف ساخته و یا از وقوع تصادف جلوگیری کند0
در نتیجه راننده سواری رنو ازسرعت مطمئنه تجاوزنموده بوده است 0
مادره 173 آئین نامه رانندگی مقرر داشته راننده با احتمال وقوع حادثه یا خطر باید از سرعت وسیله نقلیه تا حد توقف بکاهد0 نتیجه : راننده سواری رنو به مفاد ماده 159آیین نامه راهنمائی ورانندگی توجه ننموده است 0
رئیس : جناب آقای ابراهیمی
ابتداء گزارش افسر کاردان فنی را قرائت می کنم پس از بررسی صحنه تصادف و مسیر حرکت سواری رنو و نحوه برخورد آثار وعلائم موجود در صحنه تصادف چنین استنباط کرده :
سواری رنو زمانی که از سمت شمال به جنوب آفریقا حرکت می کرده بعلت تخطی از سرعت مطمئنه و عدم توانائی در کنترل سریع وسیله نقلیه مقابل کوچه نادر از ناحیه بدنه سمت چپ ، دو درب ، لاستیک ، جلو احتمالا" با رفوژ وسط برخورد سپس به سمت راست منحرف پس از برجا گذاشتن حدود سی قدم خط ترمز تصادف می نماید0
متهم می گوید در اثر برخورد با وسط جدول سیستم فرمان وسیستم ترمز دراثر کشیدن فرمان و برخورد ماشین به جدول از کار افتاد وقتی که سیستم ترمز از کار بیفتد سی متر خط ترمز ایجاد نمی کندبا برجا گذاشتن سی متر خط ترمز بصورت مورب به منتهی الیه ضلع غربی منحرف و تعادل خود را از دست داده از قسمت بدنه سمت راست درب جلو وسط با تیر چراغ برق برخورد شدید داشته سپس چرخیده بادرخت همان ضلع کمی پایین تر از تیر برق برخورد و موجب جرح راننده وسر نشینانش شده 0
در اینجا اگر اجازه بفرمایید این نکته را عرض کنم در این مسائل که امر کارشناسی هست بدون اظهرانظر کارشناس فنی ، محکمه نمی تواند نظر بدهد پس تشخیص و تفسیر در این قبیل مواردبامبانیش همان خبرگان است 0 دیوان عالی کشور یا محاکم ما می خواهد ببیند که این نظریه با اوضاع و احوال مسلم قضیه انطباق دارد یا ندارد و آنچه که شعبه دیوان عالی کشور را دچار تردید کرده اظهارات متهم و سرنشینان این وسیله نقلیه است این سرنشین وسیله نقلیه که یکی از آنها خانم طاهره روحی است در صورتجلسه مورخ 6/5/71 می گوید من دیدم در حضور مامورین این آقا فرمان را گرفت کشید بعدازهمین خانم آقای دادیار شعبه 4 تحقیق سوال می کند شما شاهد بودید که فرهنگ 000یعنی همان مقتول فرماناتومبیل را از سدت راننده خارج نمود و این فاصله چه کلماتی بین راننده و فرهنگ رد و بدل شد؟ جواب می دهد من بچشم خود ندیدم که آقای فرهنگ فرمان را از دست راننده آقای آشام بگیرد ولی بگوش خودم شنیدم که می گفت فرمان را ول کن آقای شهاب پرمو مردی که باز این در صندلی عقب نشسته در محکمه می گوید چند بار مقتول به علی آشام گفت یواش تر برو من به او گفتم ماشین مردم است ترمزهایش را تازه بررسی کردیم مطمئن نیست یواش تر برو ماشین مال مردم است همانطوریکه در بزرگراه حرکت می کردیم فاصله ماشین ما با ماشین جلو بسیار کم شد یکدفعه مقتول به علی گفت یواش در همین حین دست به فرمان بدر ماشین چند بار این طرف و آنطرف رفت به جدول راس و چپ خورد از وی سوال شده دست به فرمان بردن مقتول بچه نحو بود آیا بترتیبی بود که اختیار هدایت اتومبیل را از متهم بگیرد یا نه پاسخ داده موقعیکه من متوجه شدم فاصله ما با ماشین جلوی خیلی کم شده بود من گفتم علی منظر علی متهم است یواش یواش مقتول برگشت دست روی فرمان برد که اختیار هدایت ماشین را از او گرفته باشد یا نگرفته باشد متوجه نشدم 0 و اینکهمتم به متقول بگوید که فرمانرا ول کن یا نه باز نشنیدم باز خانم طاهره می گوید یک دفعه متوجه شدم متهم اظهار داشت که فرمان را ول کن من دیگر چیزی ندیدم نفهمیدم که فرمان را فرهنگ گرفته باشد0 این حرفها محکمه را برده به طرف اینکه علت اصلی و تام تصادف ای حرکتی است که از طرف مقتول شد0 بکرات از کارشناس و هیات کارشناسی هم در محکمه توضیح خواسته شده وبد باز آنجا گفته اند که اینها را دیده اند اظهارات خود متهم که گفته من 70تا80 کیلومتر سرعت داشتم می گویند اگر این آقا سرعت مطمئنه داشت این حادثه پیش نمی آمد علت اصلی همان سرعت غیرمطمئنه است که این حادثه شدید را به وجود آورد0
رای شعبه سی و چهارم دیوان عالی کشور را قرائت می کنم :
دیوان عالی کشور بموجب دادنامه 2437/2/72 باعبتار اظهارت متهم که از ابتداء تا انتها تقریبا" یکنواخت بوده و گواهی شهود و گواهی شهود در صفحات 49473317 مبنی بر اینکه فرهنگیان منظور فرهنگ است فرمان را کشید یا دست به فرمان برد یا دست به فرمان راننده برد یا این فرض و نظر به اینکه مسیر بزرگراه و اتوبان بوده علت اصلی بروز حادثه دخالت فرد یغر مسوول در امر رانندگی است لازم بود که از گواهان در صورتجلسه دادگاه تحقیق می شد که متاسفانه این امر تحقق نیافت که عبدا" تحقیق کردند و رای داده شد لذا با تجدیدنظر و دقت و بررسی بیشتر وصدورحکم مقتضی موافقت می شود ضمن نقض حکم پرونده به دادگاه اول ارسال می شود0
رئیس : جناب آقای عروجی
حالا که بحث در ماهیت قضیه است بنده فکر می کنم توجه شعبه محترم دیوان عالی کشور را اصلوا" از بدو امر گفته های شهود واینکه متهم مقتول ر هم متهم کرده است که دست روی فرمان گذاشته است به خود جلب کرده است که حتی نظریه هیات کارشناسی را آن گونه که بایدلحاظ می کرد نکرده است 0 یعنی مثلا" علت اصلی تصادف را در نظر هیات کارشناسی دیدند ولی مبادی و مبانی را اصلا" لحاظ نکردندو حرفهای شهود ر هم دقیقا" از نظر انعاکس در بازپرسی در محکمه آنها عنایت نفرمودند اگر فرضا" یقین بدانیم که شهود هم درست گفته اند وهمه یکجا در تمام مراحل یک حرف زده اند و ما حرف اینها را هم موجه بدانیم باز هم بگوئیم مقتول دست روی فرمان گذاشته عرض بنده در دو بعد است است مرحله اول اینست که خود شهود می گویند که نه تنها متقول بکله فرد دیگری هم هست که به رانندگی آقای راننده اعتراض کردند یعنی رانندگی متهم طوری بوده است که بر خلاف مقررات وضوابط بوده که نه تنها مقتول فرد دیگری هم که الان آقای ابراهیمی خواندند اعتراض کرده که آقا یواش ماشین مال دیگری است 0 این حکایت از این دارد که این آقا با سرعت غیر مطمئنه حرکت می کرده وروی این لحاظ نگرانی داشته که نکند حادثه آفرین باشد و طبعا" در مقام اعتراض برآمده اند خود این قضیه بی احتیاطی آقای راننده را در رانندگی قبل از تصادف نشان می دهد0 مساله دوم اصلا" ماقطعی می دانیم که مقتول با دست گرفته و فرمان را پیچانده بحث بنده اینست که آقای راننده بایدخودش راموظف برای حفظ ماشین وسرنشینان می دانست و بعنوان راننده نه تنها اجازه نمی داد که فرمان در در دست بگیردو دست گرفتن مقتول طور ینبود که اخیتار آقای راننده را ازاو سلب کند و ما بگوییم که تا دست گذاشت روی فرمان آقا هم ول شد اگر اینطور باشد اولا" با برآورد هیات کارشناس و افسر کارشناس وفق نمی دهد اینها می گویند که سی قدم آثار ترمز بوده این حکایت از این دارد که اینطوری نبوده بعد بالاخره دست گرفتن مقتول هرگز کوچکترین اثری بعنوانوقوع حادثه در حین رانندگی نداشته و علت تامه تصادف یا علت اصلی تصادف بی احتیاطی آقای راننده در رانندگی بوده است 0
رئیس : جناب آقای نیری
اصول عرایض بنده را جناب آقای عروجی فرمودند من باز توضیح دیگری عرض می کنم و آن اینکه مقررات وضوابط رانندگی همه بخاطر اینست که اگر چنانچه حادثه غیرمترقبه ای پیش آمد راننده دچارمشکل نشود می گویند فاصله بین ماشین جلوی و عقبی باید این مقدار باشد که اگر ماشین عقبی رعایت نکرد این فاصله را تصادف اتفاق بیفتد ولو اینکه جلوی بیخود ترمز کرده باشد ولی مقصر را عقبی می دانند در اینجا هم قدر مسلم اینست که این آقای راننده سرعت مجاز را مراعات نکرده و این آقا که آمده فرمان را گرفته اگر چنانچه این یعنی دست گرفتن به فرمان جوری بود ه احتیار را از دست راننده خارج می کرد این قهرا" مستثنا از آن قاعده بود ولی اگر صرفا" به لحاظ اینکه دستی به ماشین قهرا" یک مقدار، به سمت چپ و راست گردش پیدا کرده این آقا سلب اختیار کرده یا نکرده اصل اینست که اگرسرعت مطمئنه رامراعات می کرد این حادثه پیش نمی آمد مگر اینکه این بعنوانیک سبب دیگری آمده باشد که ظاهرا" قضیه نشان می دهدکه دست گرفتن فرمان انیقدر موثر نبوده که اخیترا را از دست راننده خارج بکند و علی الظاهر حکم شعبه متابع شرعیه باید باشد0
رئیس : جناب آقای سپهوند
در این مورد و موارد مشابه مطابق ماده 149قانون تعزیرات ارکان تشکیل دهنده تقصیر عبارتند از بی احتیاطی وبی مبالاتی عدم مهارت و عدم رعایت نظامات دولتی 0 اگر این عناصر تحقق پیدابکندبتنهائی هر کدام نه مجتمعا" تقصیر محقق می شود0 رعت خواه غیرمطمئنه خواه بیش از حد مقرر از عناصر تشکیل دهنده تقصیر نیست و تاثیری در وقوع تقصیر ندارد و اگر ما از قانون تشدید مجازات ارنندگان که اولین قانون مربوط به تصادفات وسایل نقلیه است مساله تقصیر را در مورد رانندگی مورد توجه قار بدهیم سرعت در موارد غیرمطمئنه اصولا" بی ثایر است در مواردیکه بیش از حد مقرراست یک کیفیت مشدده است مبنا تقصیر است اگر راننده مقصر باشد و معلوم شود که سرعت در زمان تصادف بیش از حد مقرر بوده یک کیفیت مشددده است و طبق ماده 20 قانون تشدید مجازات رانندگان سرعت بیش از حد مقررجرم را از جنحه تبدیل می کرد به جنائی در حالیکه اساس همان تقصیری بوده که ماده یک بیان شده یا مثلا" راننده مست باشد، در زمان تصادف پروانه نداشتهباشد یا وسیله نقلیه را با وجود عیب ونقص حتی بکار گرفته باشد اینها همه از کیفیات مشدده است نه اینکه از عناصر تشکیل دهنده تقصیر باشد0
در ماده 149 هم بهمین ترتیب عناصر تقصیر اینست عدم مهارت بی احتیاطی بی مبالاتی عدم رعایت نظامات ماده 153 همین قانون اشاره می کند به اینکه راننده ای که مطابق ماده 149 مقصر است اگردر موقع وقوع تصادف پروانه نداشته یا سرعت بیش از حد مقرر داشتاه ما آن عیب و نقص فنی مواردی که قبلا" در قانون تشدید مجازات رانندگان آمده آنها را داشته در زمان تصادف به بیش از نصف حداکثر مجازات محکوم می شود0
باز می بینیم که درماده 2 قانون تعزیرات سرعت بیش از حدمقرراز کیفیات مشدده است نه از عناصر تشکیل دهنده تقصیر0 بنابراین اینجا وتقی در نظر کراشناس آمده سرعت غیر مطمئنه این سرعت غیر مطمئنه هیچ تاثیری ندارد اما علاوه بر سرعت غیر مطمئنه اشاره شده به اینکه راننده قادر نبوده وسایل نقلیه را بطور صحیح کنترل کنداین حکایت از عدم مهارت دارد این عدم مهارت یکی از عناصر تقصیر است 0 کار شناسان متفقا" تایید کرده اند راننده مهارت کافی نداشته و مطابق ماده 260 اصلاحی قانون آئین دادرسی کیفری نظر اهل خبره در مسایل کیفری حجت است مگر اینکه عادل نباشند تا آن حد نصابی که قانون تعیین کرده مصداق پیدا نکند این که مخالف رای قطعی قاضی باشد این قضات هم در دادگاهاولیه و هم دادگاه دوم اوضاع واحوال پرونده رامخالف نظریهکارشناسان تشخیص ندادند طبق نظر کارشناسان راننده را مقصر تشخیص دادند دیوان عالی کشور بنظر من نمی تواند ترتیب ماهوی را نترل کند، که شما از کجا تشخیص دادید که رای کارشناسان درست نیست ؟ کارشناسان تشخیص دادند که این آقا در موقع تصادف مهارت کافی نداشته چون ماهر نبوده مقصر است رای وحدت رویه هم داریم در مورد تصادفات که مبنا در تصادفات تقصیر است وحتی تقصیر محقق باشد مسوولیت برقرار می شود و بنظر من رای دادگاهها کاملا" صحیح و منطبق با موازین است 0
رئیس : جناب آقای آموزگار
مطلب من دارای دو بعد است بعد اول از بیانی که جناب آقای ابراهیمی فرمودند ه در اصل گزارش نیست من چنین استفاده کردم که شعبه دیوان نقص گرفته گفته از شهود تحقیقات نکردید وامثال اینها بنابراین شعبه مرجوع الیه جدید آن موارد نقص را ظاهرا" بر طرف کرده و حکم جدید صادر کرده بنابراین می شود ادعا کرد که قابل طرح در این جا نیست 0
اما بعد از تنازل از این مطلب راجع به ماهیت بنده عرض می کنم که فرمان را کشید با هر دلیلی که داشتهباشد ما قاضی رسیدگی کننده ماهوی نیستیم ما فقط روی اصول فنی و قضائی اینجا بایدرای بدهیم دادگاه گفته این آقا متقصر است احراز کرده و حکم داده است کار شناسان هم گفتند اینجا مقصر هستند الان بهرجهت بوده فرمان از دستش گرفته یا نگرفته علی القاعده می گویند سرعت در داخل شهر50تا40 در خارج از شهر بین 100تا70 کیلومتر خوب این یک تناسبی است که باید در هر مورد در هرجای رعایت شود سرعت مطمئنه آن سرعتی است که راننده می تواند بهرحال در مقابل مواجه شده با خطر وسیله نقلیه کنترل کند0 این که کسی فرمان ازش گرفت خوب اگر فرمان را گرفت ترمز که زیر پایش بود می توانست ترمز بگیرد پس من وارد این موارد جزئی نمی شوم عرض می کنم که کارشناس اهل خبره است گفتند این آقا مقصر است و سرعت غیرمطمئنه بود ما الان می رویم سر مسائل قضائی اینجا تسبیب را می خواهیم ثابت کنیم اگر تسبیب به قتل ثابت شد تسبیب به چه هست در این موردی که قاتل واقع شده بواسطه یک حادثه رانندگی خود قاضی آنجا انبوده که بیند تسبیب هست یا نه خود متهم می گوید سرعت من 80 تا70 بود در داخل شهر و در داخل بزرگراه اینجا قاضی برای اثبات رابطه نسبیب می آید از کارشناسان اخذ نظرمی کند کارشناسان می گوینداین آقا مقصر است پس چون مقصرالمعلول تسبیب علی اسبق العلل که در این حادثه همین عدم مهارت و عدم تسلط به مسائل فنی بوده که منجر به قتل این آقا شده بهرحال چه نامبرده فرمان گرفته باشد و چه نگرفته باشد کارشناسان اهل خبره گفته اند راننده مقصر است و لذا حکم دادگاه صحیح است 0
رئیس : جناب اقای معنوی
البته طبق نظریه کارشناسان سرعت راننده زیاد بوده و می توان گفت که مقصر در جرم هست اما اینه صددرصد مقصر باشد با توجه به اینکه کارشناسان نمی توانند جهت را پیش بینی کنند آیاکسی درماشین بوده ودست به فرمان برده یا نه اینجا اگر نظریه شهود را مانگاه کنیم می بینیم که گفتند مقتول دست بر طرف فرمانو خواست ماشین را از دست راننده بگیرد بنابراین تقصیر را نمی توانیم بگوئیم تماما" تقصیر راننده است بلکه بعضی از تقصیر به این نسبت داده می شود قسمتی هم به خود متقول با توجه به این جهت اگر بخوهیم بگوییم تمام دیه بعهده راننده است نمی توانیم چون تمام تقصیر مربوط به راننده نیست یک قسمت هم مربوط به مقتول است که دست برده و کنترل را از سدت راننده گرفتند بنابراین نصف به گردن آن ونصف به گردن این 0 بنابراین رای دادگاهها که گفته تمام دیه بعهده راننده است قابل تصدیق نیست نتیجه ا ین که رای دیوان را من قبول دارم 0
رئیس : جناب آقای امیر حسینی
بنده هم ایراد به نظر کارشناس دارم یکی را جناب آقای سپهوند بیان فرمودند که سرعت علت اصلی حادثه نیست حادثه راتشدیدمی کند0 یک ایراد دیگر این سات ه کارشناسان گفته اندکه در داخل شهر سرعت باید50 کیلومتر باشد ولی اتوبان ها را رندانه رهاکردنددر اتوبان بیشتراز50 است آن را نگفتند یک ایراد دیگر این است که وارد ارزش شهاد شهود شدند که در صلاحیت آنها نبوده که هشود حرفهاشان ارزش دارد یا نه آن با دادگاه است این سه ایراد به نظر کارشناس وارد است و بنظر من نظر شعبه قابل تایدی است و ضمنا" برای راننده قابل پیش بینی هم نبوده که این آقا چنین کاری خواهد کرد که متوجه باشد و جلوی آنرا بگیرد0
رئیس : بحد کافی مذاکره بعمل آمده با اعلام کفایت مذاکرات جناب آقای ادیب رضوی نظریه جناب آقای دادستان محترم کل کشور را قرائت فرمایند0
با توجه به شکایت اولیاءدم و نظریه افسر کاردان فنی که علت تصادف را بی احتیاطی راننده و بعلت تخطی از سرعت مطمئنه و عدم توانائی راننده در کنترل وسیله نقلیه تشخی صداده است و این نظریه مورد تایید هیات کارشناسان نیز قرار گرفته است و نظریه پزشک که علت فوت را ضربه مغزی اعلام کرده است و اقرار متهم به این که او راننده وسیله نقلیه بوده که متقول سرنشین آن بوده است این انتساب قتل غیرعمدی به متهم محرز است و ادعای او به این که مقتول با خارج کردن فرمان از دستش موجب این حادثه شده موجه نمی باشدبنابراین آرای دادگاه ها موجه بوده و معتقد به تایید آن می باشد0
رئیس : آقایان آراء خود را مرقوم فرمایند0
رئیس : عده حاضر در جلسه 27 نفر بودند که از این عده 19 نفر اکثریت رای دادگاهها را صحیح دانسته و 8 نفر رای شعبه 34 دیوان عالی کشور را پذیرفته اند0
مرجع :
کتاب مذاکرات وآراءهیات عمومی دیوان عالی کشور،سال 1374
دفترمطالعات وتحقیقات دیوان عالی کشور، چاپ روزنامه رسمی کشور
88
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 38
تاریخ تصویب : 1374/10/12
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
تحقق جرم قتل عمدی منوط به مسلم بودن مرگ کسی است که قتل وی مورد ادعااست مسئوول حوادث ناشی از کار، کسی است که کارگربدستوراوکارمیکند
