مسئوول حوادث ناشی از کار، کسی است که کارگربدستوراوکارمیکند
رای شماره : 1627/8/1374
رای هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور(اصراری )
نظر به اینکه انجام جوشکاری اسکلت فلزی ساختمان مدرسه بعه عهده آقای حجت الله شیخی محول شده بود و حسب اقرار صریح مشارالیه در بازجوئی مورخ 10/8/68به این شرح ((000 خودم این شخص را برای انجام کارهای جوشکاری انتخاب کرده و بکار گمارده بودم روزانه پانصد و پنجاه تومان مزد دریافت می کرد از اینکه این بنده خدا را من بکار گرفته بودم و افتاده مرده قبول دارم 000)) و چون سه نفر از کارشناسان رسمی دادگستری نیز حسب نظریه مورخ 19/6/70 آقای حجت الله شیخی را مقصر اصلی حادثه معرفی کرده اند لذا سقوط مرحوم میر گل محمدسیدی فرزند میرزاآقا از طرقه سوم اسکلت فلزی در حین جابجائی تیرآهن و فوت بلحاظ شکسگی استخوان جمجمه بعلت بی احتیاطی و بی مبالاتی آقای حجت الله شیخی و عدم رعایت آیین نامه حفاظت و ایمنی ساختمان از طرف وی می باشد بنا به مراتب رای مورد تقاضای تجدیدنظر بنظر اکثریت قریب به اتفاق اعضای هیات عمومی کیفری دیوان عالی کشور نقض و در اجرای بند ((ج )) ماده 24 قانون تشکیل دادگاههای عمومی و انقلاب جهت رسیدگی مجدد به یکی از شعب دادگاههای عمومی تهران ارجاع می گردد0
هیات عمومی دیوان عالی کشور(شعب کیفری )
* سابقه *
رای اصراری کیفری 27 1374
شماره رای : 27 16/8/1374
شماره پرونده : 137422
شماره جلسه : 137434
علت طرح : اختلاف نظر بین شعبه دوم دیوان عالی کشوربادادگاه های کیفری یک تهران
موضوع : مسوولیت کارفرما
: حادثه ناشی ازکار
در ساعت 9 روز سه شنبه 16/8/74 جلسه هیات عمومی شعب کیفری دیوان عالی کشور بریاست حضرت آیت الله محمدی گیلانی رئیس دیوان عالی کشور و با حضور جنابان آقایان قضات دیوان عالی کشور و با حضور جنابان آقایان قضات دیوان عالی کشور تشیکل گردید با تلاوت آیاتی از کلام الله مجید رسمیت یافت 0
رئیس : دادنامه شماره 406 6/3/1374 شعبه دوم دیوان عالی کشور بتصدی جناب آقای سیدفخرالدین موسوی رئیس و جناب آقای سیدیونس انواری مستشار مطرح است 0 جناب آقای انواری دادنامه را قرائت فرمایند0
خلاصه جریان پرونده : بموجب کیفرخواست مورخ 11/9/68 دادسرای عمومی تهران حجت الله شیخی 37 ساله فرزند محمدابراهیم شغل جوشکار باتهام قتل غیرعمدی در اثر عدم رعایت نظامات دولتی در مقررات ایمنی کار تحت تعقیب کیفری قرار گرفته است 0 اجمال قضیه اینکه متوفی گل محمد سعیدی 25 ساله که درجوشکاری ساختمان مدرسه راهنمائی مشغول کار بود از ارتفاع 9 متری سقوط و فوت نموده است در ذیل گزارش پاسگاه قید شده که متهم مسوول جوشکاری اسکلت فلزی ساختمان بود و متوفی را جهت کار به محل آورده است 0 متهم در تحقیق مورخ 13/7/68 اظهار داشته اینجانب برای شخصی بنام حاج نصرالله آشتیانی کار می کنم و کار جوشکاری ساختمان را من بر عهده گرفته ام متوفی حدود 8یا 9روز است که برای من کار می کند روز جاری نیز جهت جوشکاری از اسکلت بندی آهن ساختمان بالا رفته بود و در طبقه سوم مشغول جوشکاری بود ه من ناگهان صدای افتادن آهن را شنیدم به محل مراجعه و مشاهده کردم متوفی با یک قطعه تیرآهن حدود 9 متری که توسط جرثقیل بالا گذاشته بودیم و قطعه آهن را می خواسته جوش بدهد به پائین سقوط کرده است (ص 7)0 پیمانکار ساختمان بنام نصرالله آشتیانی بیان داشته که از سقوط متوفی اطلاعی ندارم کار را من به شخصی بنام حجت الله شیخی به کنترات داده بودم و کارگری که فوت کرده کارگر خود ایشان می باشد در قسمت جوشکاری فقط با کنترات کننده قرارداد بسته ام (ص 8) 0 صورتجلسه معاینه جسد علت مرگ را شکستگی های متعدد در جمجمه و نتیجتا" خون ریزی اعلام کرده است (ص 14) عیان متوفی بنام گلشن غفاری متوفی را دارای یک فرزند و نیزمادر اعلام و از مسوول کارگاه شکایت کرده است 0
بازرس وزارت کار پس از مقدماتی با ملاحظه این که محل کارایراد داشته در شرح حادثه چنین توضیح داده است : ((بطوریکه مطلعین حادثه منجمله آقای حجت الله شیخی پیمانکار جوشکاری و اسکلت فلزی ساختمان شهدای مکه در این مورد اظهار داشتند چنین استنباط می شود که بعد از برپائی اسکلت عمومی ساختمان و نصب و جوشکاری تیرها و ستونهای اصلی نوبت به تیرریزی و جوشکاری آن بر روی سقف طبقات آغاز می شود و بهمین منظور با چرثقیل تیرآهنهای موجود و طویل را به بالا اسکلت فلزی و طبقات آن برده و بر روی ستونهای اصلی مستقر و در همان موقع نیر به برش و جوشکاری آنها به اسکلت و پایه های اصلی اقدام می نمایند0 در ساعت 14 روز سانحه پس از اتمام جوشکاری تیرآهنهای سقف طبقات اول ودوم و هنگامیکه در طبقه سوم مشغول کار بود و قصد داشتند تیرآهن طویلی را که بر روی دو پایه افقی اصلی تکیه داشته جابجا نمایند متوفی جهت انجام کار مذکور دو پای خود را در طرفین تیرآهن قرارداده و مشغول جابجائی و کشیدن آن به سمت خود می شود که با خارج شدن طرف مقابل تیرآهن از روی تکیه گاه طرف دیگر آن که از بین دو پای وی عبور می نموده به سمت بالارفته و باعث پرتاب شدنش از روی اسکلت فلزی ساختمانی شده و موجبات فوت وی فراهم می گردد0 علت حادثه با توجه به مراتب فوق الذکر این حادثه بعلت روش غلط و غیرایمنی انجام کار بوقوع پیوسته که می بایستی جابجائی تیرآهن ها در طبق آن ساختمان در حال احداث بوسیله جرثقیل صورت گرفته و تا استقرار مطمئن آن از نگهدارنده جدانشود))ص 19
متهم در جلسه دیگر تحقیق اظهار داشته خود من این شخص رابرای انجام کارهای جوشکاری انتخاب کرده و بکار گمارده بودم او راسید صدا می کردند و جوشکار بود و روزانه مبلغ پانصد و پنجاه تومان از اینجانب مزد دریافت می کرد و در قبال تفهیم اتهام و توضیحات و شکایت وکیل اولیاءدم و افتاده و مرده قبول دارم ولی از اینکه من مقصر این حادثه هستم قبول ندارم خودش مقصر بوده که بی احتیاطی کرده و افتاده و فوت نموده است 0
بدین ترتیب قرار مجرمیت در خصوص متهم و قرارمنع پیگرددرمورد کارفرما نصرالله آشتیانی عراقی صادر و طبق ماده 177 از قانون مجازات عمومی و نیز مستندا" به قانون دیات درخواست رسیدگی شده است ( ص 50 )0
قرار منع تعقیب صادره از طرف وکیل شاکیه خصوصی مورد اعتراض قرار گرفته مدارک مورد اشاره فتوکپی قرارداد پیمانکاربا مدیریت نوسازی مداری و نیز فتوکپی پرداخت حق بیمه ازطرف پیمانکارمی باشد (صفحات 6768و66) وکیل در توجیه اعتراض خود در جلسه 8/3/69 بیان داشته است قرارداد منعقده بین گروه نوسازی مدارس تهران و آقای آشتیانی که بموجب آن کارفرما( آقای آشتیانی ) مسوول جبران خسارت مالی و جانی کارگران می باشد (کارفرماسازمان نوسازی بود وآشتیانی که بموجب آن کارفرما(آقای آشتیانی ) مسوول جبران خسارت مالی و جانی کارگران می باشد (کارفرما سازمان نوسازی بود و آشتیانی پیمانکار) و گزارش حادثه که از حجت الله شیخی بعنوان سرپرست کارگاه نامبرده شد بر طبق ماده 12 از قانون مسوولیت مدنی مصوب 39 و ماده 3 از قانون کار مصوب سال 37 و بند 4 از ماده 2قانون تامین اجتماعی کارفرما مسوول جبران خسارت وارده می باشد و مدیران و مسوولین و بطور عموم کسانیکه عهده دار اداره کارگاه هستندنماینده کارفرما محسوب می شوند و کارفرما مسوول انجام کلیه تعهداتی است که نمانیدگان مزبور در قبلا کارگر بعهده دارند در نتیجه آقای آشتیانی هم بعنوان کارفرما مسوولیت جبران خسارت وارده را دارد موکلین حاضر برای انتخاب کارشناس می باشندولی چون افراد بی بضاعتی هستند در صورت امکان مقرر فرمائید با هزینه دادگستری کارشناسی انجام گیرد( ص 73)
آقای عزیزالله مطیعی کارشناس کار و کارگری بسمت کارشناس تعیین نامبرده پس از بررسی مساله نظر داده که اولا" شواهد حاکی است متوفی یک تنه در حال جابجائی تیرآهن 9 متری بوده که با در نظر گرفتن خطرات کار و توانائی خود مژجبات سقوط خود را فراهم ساخته ثانیا" بنظر می رسد با توجه به سن کارگر و طرز عمل او نسبت به اجرای کار محوطه تجربه و توانائی لازم را نداشته و آقای شیخی سرپرست وی برای نظارت و راهنمائی در محل حاضر نبوده ثالثا" اگر چه حجت الله شیخی اعتراف به قبول قرارداد جوشکاری ساختمان رادارد اما آقا یاشتیانی پیمانکار دست اول ساختمان مکلف بوده بر اساس رویه سازمان برنامه در واگذاری کار به پیمانکاردست دوم با رعایت و تفویض کلیه مسوولیت های قانونی از جنبه فنی و حقوقی قرارداد جامع و کتبی فراهم می نمود0 وسپس فقدان قراردادمدون بین پیمانکار دست اول (آشتیانی ) و پیمانکار دست دوم (ششیخی ) را ملاک توجه اتهام قرارداده ونتیجه گرفته از نظر تقسیم تقصیر در وقوع حادثه مورد بحث کارفرما هشتاددرصد و نماینده او (شیخی ) بیست درصد مسوول می باشند0
لذا قرار منع تقعیب صادر بموجب رای شماره 25615/5/69 شعبه یکصد وهفتاد و دوم دادگاه کیفری دو فسخ و لذا با تفهیم اتهام در خصوص نصرالله آشتیانی عراقی نیز کیفرخواست شماره 6850/8/69صادر می گردد0
وکیل حجت الله بدون اینکه بخواهد مسوولیت را متوجه نصرالله آشتیانی نماید شخص متوفی و نظارت در اجرای تعهدات را که بعهده مهندسین مدیریت بوده مسوول قلمداد کرده است (ص 135)0 دادگاه رسیدگی کننده به پرونده بررسی مساله را به هیاتی از کارشناسنان ارجاع و هیات سه نفره مذکور پس از توجیه موضوع در علت حادثه نوشته اند: حادثه بعلت بی احتیاطی و بی مبالاتی آقای حجت الله شیخی و عدم رعایت آئین نامه حفاظت و ایمنی ساختمان از طرف آقای حجت الله شیخی بوقوع پیوسته است نامبرده می بایستی وسائل ا یمنی از قبیل کمربن ایمنی و طناب نجات را در موقع کار در اختیار کارگران قرار می داد و برای جابجائی وسائل سنگین مانند تیرآهن وغیره از وسائل ماکنیکی مانند جرثقیل استفاده می کرد که متاسفانه دراکثرکارگاه های ساختمانی از آن استفاده نمی شود بنابراین مقصر اصلی آقای حجت الله شیخی می باشد که بنا به اقرار صریح خود حادثه دیده رابه هزینه خود استخدام کرده و تحت فرمان او انجام وظیفه می کرده است 0 (ص 151)0
شعبه یکصد و چهل و هشتم دادگاه کیفری یک تهران باجری تشریات قانونی به مووضع رسیدگی حجت الله شیخی را به پرداخت بیست درصد دیه کامله و نصرالله آشتیانی رابه پرداخت هشتاددرصد آن ظرف دوسال محکوم نموده است (ص 173) حجت الله اعتراض نکرده ولی نصرالله آشتیانی درخواست تجدیدنظر نموده که پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و جهت رسیدگی به این شعبه ارجاع شده که پس از بررسیهای لازمه بدین شرح رای داده است 0 با توجه به مجموع محتویات پرونده اعتراض تجدیدنظر خواه در خور توجه و امعان نظر است زیرا قطع نظراز اینکه سه نفر از کارشناسان قطعا" و جزما" تقصیر را متوجه حجت الله شیخی کرده اند و صرفنظر از لزوم بررسی قاعده تسبیب علی الاصول متهم یادشده (حجت الله )با قبول مسوولیت جوشکاری و با اعتراف به اینکه مقتول راشخصا" به کار گمارده و دستمزد او را می پرداخته نصرت الله آشتیانی عراقی مسوولیتی در مانحن فیه نداشته مضافا" به اینکه قراردادی نیز که حاکی از تاین و تدراک وسائل ایمنی وسیله تجدیدنظرخواه باشد ابرازنشده است و با توجه به اینکه مشخص نیست کارشناس اولیه بچه کیفیت در تقسیم مسوولیت بین بیست درصد و هشتاددرصد اظهارنظر نموده است بنابراین دادنامه صادره در خصوص معترض نقض و رسیدگی مجدد به شعبه دیگری ازدادگاههای کیفری یک تهران ارجاع گردیده است 0
دادگاه مرجوع الیه که شعبه یکصدوپنجاهم کیفری یک بوده طی شماره 13143/7/71 پس از رسیدگی چنین رای داده است :
در مورد اتهام آقای نصرت الله آشتیانی عراقی فرزند رمضانعلی به ارتکاب یک فقره قتل غیرعمدی بر اثر عدم رعایت اقدامات ایمنی و خفاظتی در محوطه کار با توجه به شکایت اولیاءدم و گزارش ضابطین قضائی و گواهی فوت و تعیین علت مرگ از ناحیه پزشکی قانونی و عدم دفاع موثر متهم و نیز با توجه به این مساله که پیمانکار ساختمان محل وقوع حادثه آقای آشتیانی بوده ودرقرارداد مقابل کارفرما متعهد شده است که کلیه کارگران وکار کنان خود را بیمه نماید اما اقدام به این عمل ننموده و گرچه کارگر متوفی اجیر ایشان نبوده و اجیر شیخی بوده اما مطابق مسوولیت بعهده گرفته در خصوص بیمه نمودن و نیز مقررات قانون مسوولیت مدنی آقای آشتیانی مسوول خطای مستخدم خویش است اگر فرض مسوولیت تهیه لوازم ایمنی را بعهده آقای شیخص مستقر بدانیم در آنصورت آقای آشتیانی حق مراجعه به آقای شیخی را از طریق محاکم حقوق خواهد داشت لذا گناهکاری وی از نظر دادگاه محرز بوده با انطباق عمل وی با ماده 2و3وبند ب ماده 8 قانون دیات حکم بر محکومیت به پرداخت یک فقره دیه کامل قتل شبیه عمد مرد مسلمان صادر و اعلام می شود و آقای شیخی از کیفر مبری است 0
مراتب مورداعتراض محکوم علیه واقع شده و ضمنا" اجرای احکام دادسرای عمومی تهران نیز از حیث عدم رعایت ماده 348 از قانون آئین دادری کیفری مالا" تشدید مجازات محکوم علیه و نیزاینکه شیخی نام که در دادگاه قبلی بپرداخت بیست درصد دیه محکوم و نسبت به رای صادره اعتراض نکرده برائت نامبرده در دادگاه اخیر موردتذکر قرار گرفته که مورد قبول دادگاه واقع گردیده است (ص 225)0
پرونده به دیوان عالی کشور ارسال و پس از بررسی بدین شرح رای صادر شده است 0
اعتراض اجرای احکام دادسرای عمومی تهران ونیز محکوم علیه موجه و درخور امعان نظر است زیرا اولا" صدور حکم اخیر اختلاف صریح نظر کارشناسان است ثانیا" تعهد کارفرما به بیمه کارگران بفرض ثبوت ارتباطی به مسوولیت کیفری او ندارد زیرا شیخی نام مسبب اصلی استخدام و پرداخت دستمزد متوفی بوده است ثالثا" با توجه به عدم اعلام مغایرت ماده 348 با موازین شرعی رعایت آن لازم است بنابراین دادنامه تجدیدنظر خواسته نقض و رسیدگی مجدد به شعبه دیگری از دادگاههای کیفری یک تهران ارجاع می گردد0
شعبه یکصد و چهل و دوم دادگاه کیفری یک مجددا" نصرت الله آشتیانی عراقی را مسبب صددرصد تشخیص و او را محکوم بپرداخت دیه نموده و حجت الله شیخی راتبرئه کرده است (ص 302)0
مراتب از ناحیه وکیل محکوم علیه مورد اعتراض واقع و پرونده به این شعبه ارجاع گردیده است اجمال اعتراض وکیل مرقوم این است که نحوه کار و تقسیم آن در کارگاههای ساختمانی و صنعتی بنوعی است که هر قسمت تحت نظارت و کنترات یک استاد فن می باشدوکارفرما باارشاد کلی کنتراتچی ها و گذاردن وسائل ایمنی و حفاظتی دراختیار آنان دیگر مسوولیتی ندارد موکل مسوول قصور و اهمال وعدم استفاده شیخی از وسائل ایمنی و حفاظتی که در اختیار وی گذارده نمی باشد و خود آقای شیخی در صفحه 137 پرونده اظهار داشته وسائل ایمنی در اختیار من قرار داشته و انکار نمی کنم 0 پرونده در اثر اعتراض واصله به دیوان عالی کشور ارسال و به این شعبه ارجاع گردیده است 0
هیات شعبه در تاریخ بالا تشکیل گردید پس از قرائت گزارش آقای سیدیونس انواری عضو ممیز و اوراق پرونده و نظریه کتبی آقای محمد رضا غفاری دادیار دیوان عالی کشور اجمالا" مبنی بر طرح پرونده در هیات عمومی اصراری دادنامه شماره 842/2/73 فرجامخواسته مشاوره نموده چنین رای می دهد:
با عنایت به مجموع مندرجات اوراق پرونده چون شعب یکصد و پنجاهم و یکصدو چهل و دوم ازدادگاههای کیفری تهران در آراء صادره اصرار ورزیده اند لهذا پرونده جهت طرح در جلسه هیات عمومی اصراری دیوان عالی کشور ایفاد می گردد0
شعبه دوم دیوان عالی کشور
رئیس : جناب آقای انواری توضیحی دارید بفرمایید0
سازمان برنامه نوسازی مدارس را معمولا" واگذار می کند به کنترات چیهای بزرگ و با آنها قرارداد کتبی هم دارند این کنترات چیهای بزرگ تمام کارها را راسا" خودشان انجام نمی دهند0دروپنجره را به درو پنجره ساز کنترات می دهند0 بنائی را به بنا کنترات می دهند جوشکاری را به جوشکارکنترات می دهند و جزاین هم عملی نیست و شخص بنده معتقدم یکی از حضراتی که تشریف دارند اگر برای خانه شان بنائی یا کارگری بیاورند مقنی بیاورند هیچ کدام از ماها اطلاعات فنی او را نداریم فقط می گوییم آقای شیشه گر، شیشه این در را بینداز100 تومان ،200 تومان را بگیر، اگر شیشه اتفاد و شاهرگ آقای شیشه گر را قطع کرد بنده چه تقصیری دارم یامقنی درچاه افتاد فوت شد بنده که اطلاع فنی ندارم و کلیه مسوولیت را به آن چاه کن داده ام در آن خصوص مسوولیتی ندارم 0این آقای آشتیانی آمده جوشکاری ساختمان را داده به آقای شیخی ، شیخی از سالیان سال پیش جوشکار است و رفته تعدادی کارگر استخدام کرده از جمله متوفی روزی 550 تومان بهاو حقوق می داده و تمام کارهای جوشکاری را تحت نظارت این آقای شیخی انجام می داده 0
می خواسته اضافه کار بکند یا خودشیرینی بکند خواسته یکی از این تیرآهنهای 9 متری را جابه جابکند همانطور که کارشناس وزارت کارهم توضیح داده دو پای خود را این ور و آن ور گذاشته یک سر تیرآهن را روی آن جوش بوده خواسته این را با زور خودش بکشد وقتی که می کشیده سر تیرآهن از آنجا کنده شده و لنگری که این تیرآهن 9 متری به وجود آوردهاین را از آن بالا پرت کرده پایین 0آشتیانی که اصلا" کنترات چی کل بوده مطلقا" در محل نبوده فقط شیخی می گوید من در طبقات دیگر بوده ام صدای تیرآهن را شنیدم آمدم دیدم که این آشتیانی در اختیار شیخی قرار داده بوده ولی عملا" استفاده نمی کنند0 دادگاه اول به نر بازرس وزارت کار قانع نشده این را ارجاع کرده به یک کارشناس دیگری که او توضیح داده و گفته 20% شیخی مسوول است 80% آشتیانی که کنترات چی کل است حالا چه جورتقسیم کرده با کدام ترازو سنجیده من نمی دانم ؟ اعتراض شده مجددا" ارجاع شده به 3 نفر کارشناس کارو کارگری آنها قاطعا" و جزما" گفته اند که شیخی مسوول است و آشتیانی در مانحن فیه اصلا" مسوولیتی ندارد وسایل ابزار کار و ایمنی کار را در اختیار گذاشته و مسوولیت جوشکاری را تحویل شیخی داده و این کسی که مرده او استخدام کرده و حقوقش را او می داده و او اصلا" جای دیگری مشغول گرفتاریهای دیگرش بوده مع الوصف دادگاه آمده برخلاف نظر کارشناسان همان نظر 20% و80% را گرفته و دیه را تقسیم کرده بین او دو0 آن شیخی که 20% محکوم شده بود مطلقا" اعتراض نکرده یک ا شکال ما این است ، ولی این 80% اعتراض کرده پرونده آمده دیوان عالی کشور نقض شده داده اند به دادگاه دوم 0 دادگاه دوم آمده اصلا" برائت آن نفر اول را که اعتراض نشده بود ندیده گرفته و کلیه مسوولیتها راانداخته گردن آشتیانی و او را صددرصد محکوم به پرداخت دیه کرده مابا آن عباراتی که عرض کردم مجددا" نقض کردیم رفته دادگاه سوم نیز100% دیه را مستقر بر ذمه آشتیانی کرده و آن یکی را برائت داده است 0
الان در شعبه این مساله است که به نظر ما می رسد آشتیانی در آن ماجرا مسوولیتی ندارد اگر مسوولیتی است یا مال شیخی است یا مال خود متوفی که اقدامات او موجب مرگ خودش شده آن چه که مسلم است این رای از نظر ما بلحاظ مسوولیت آشتیانی موجه نیست 0
رئیس : جناب آقای عروجی
بطوریکه در اول گزارش آمده است عنایت دارند آقایان اگر آقای شیخی بعنوان نماینده از طرف آشتیانی باشد یعنی در حقیقت خودش مابه ازای استقلالی نداشته نماینده طرف بوده آقای آشتیانی تقسیم کار کرده جوشکاری را مثلا" واگذار کرده به این آقا بخشهای دیگر ساختمانی را هم به افراد دیگر بعنوان نماینده خودش واگذار کرده باشد در اینصورت چه ارتباطی این قضیه با آقای شیخی خواهد داشت عرض بنده در بدو امر این بوده که آیا قراردادی بین شیخی و آشتیانی منعقد شده نوشته ای هست یا نیست اگر هست لطفا" با اجازه حضرت عالی این قرارداد را بخوانند بعدا"000
جناب آقای انواری : قراردادی نیست سالیان سال بطور شفاهی انجام داده 0
عرض بنده این است که این شخص بعنوان نماینده ازطرف آشتیانی بخش جوشکاری ساختمان را به عهده گرفته طبیعی است که نماینده خودش می رود و کارگر می آورد هرگز آن صاحب کار خودش نمی رود از فلان جا، کارگر بیاورد نماینده می رود تمامی کارها را سر و صورت می دهد و تمامی لوازم مور نیاز را تحویل می گیرد عرض بنده این است که بر اساس ضوابط اداره کار و مور اجتماعی در قرارداد فی مابین کارفرما و مدارس مربوطه چنانچه آشتیانی به عنوان اصل در قضیه بوده و آشتیانی هم ، شخی و امثال شیخی را درابعاد مختلف ساختمان بعنوان نماینده خودش انتخاب کرده باشد اگر نماینده باشد طبعا" ما باید سراغ آشتیانی برویم نه شیخی عرض بنده این است 0
اینکه ما می بینیم دو تااز دادگاهها اصرار و پافشاری دارند که شیخی را تبرئه کنند و صرفا" مسوولیت را به عهده آشتیانی بگذارند آ;ها بر اساس قرائن و امارات یا دلائل مواجه آشتیانی را اصل و اساس دانسته اند و شیخی را بعنوان یک نماینده از طرف این که آن بخش را انجام بدهد والا فکر نمی کنم بی گدار به آب زده باشد0
رئیس : جناب آقای آموزگار
طبق موازین شرعی و قانونی کسی که فوت می کند اگر قتلی شده باشد که کسی مسبب باشد یغنی چه عامد و چه غیرعامد حسب مورد طبق موازین شرعی اگر غیرعامد باشد قتل مسبب آن شخص باشد که محکوم به دیه باشد پس قانون سببیت در موازین شرعی حاکم است در این مورد که این آقا حسب گزارش از آن بالا افتاده صرفنظر از مقررات و قوانین کار که موارد ایمنی را رعایت بکنند اینها مقررات دولتی است که در جایش اگر کسی تخلف کرد مشمول مجازات مقرر خودش هم هست 0
این جا مسلما" طبق موازین شرعی که مسبب فوت این آقا نیست این آقا خوش از بالا افتاده حادثه ای پیش آمده و لذا از نظر دیه کسی نباید محکوم بشود اما از نظر قانون و مقررات که حاج آقا فرمودند بنده نیز تابع اصل هستم عرض می کنم ک اینجا این اوراق پرونده استفاده می شود که صاحب کار و کارفرمای اصلی مدیریت نوسازی مدارس بوده و آقای آشتیانی طرف قرارداد و کارگر بوده که بموجب قراردادی که اینجا نقل شده این آقای آشتیانی ملتزم به کلهی خسارات جانی و مالی که در این ساختمان تا پایانش ایجاد می شده بوده که خسارات را پرداخت کند و این مقررات لازم الاجراء است بخاطر اینکه ایشان التزام داده حتی بموجب قانون مدنی هم قراردادی که بسته شده مخالف صریح قانون هم نیست بنابراین لازم الاجراست باید به آن عمل کند ایشان آمده تقسیم کار کرده شکی نیست کار جوشکاری را به یک کسی می دهد و کار دیگر را به کسی دیگر می دهد به آقای شیخی گفته آقا جوشکاری این جا پای تو کارش را انجام بده و اگر هم تقصیر داشته ، و قصور داشته در این جهت که وسایل ایمنی را برای این آقای فراهم نکرد به هر دلیل مقصر هم که بوده باید مجازات بشودولی چون ایشان طرف قرارداد اداره نوسازی بوده و گفته من هر گونه خسارات مالی و جانی را متهد و متکفل هستم 0 بنابراین ایشان باید خسارت پرداخت بکندو این حکم دیگری هم که صادر شده نه از باب اینکه این آقارا به دیه محکوم کرده باشند که ایشان مسبب فوت نیست تا دیه بدهد دادگاه خسارت جانی که از اینها می گیرد از باب تعهد و التزامی است که این آقا درمقابل نوسازی داده است بنابراین حکم دادگاههای 150و142 هر دو صحیح است 0
رئیس : جناب آقای شبیری
در این جا ظاهرا" نظر آقایان به قراردادی است که بین آقای آشتیانی و گروه نوسازی مداری بسته شده ( که البته حالا قرارداد خوانده نشده که قرارداد به چه صورتی است ) ولی ظاهر امر بدین صورت است که معمولا" برای خساراتی که بطور عادی و معمولی پیش می آید تصادفاتی در پیزهائی که پیش می آید اما این ترتیبی که در اینجا نقل شده ظاهرا خود این شخص رفته این بالا بدون اینکه ناظر اینجا باشد خودش رفته و بدون اجازه یعنی بدون اینکه او نظارت داشته باشد این کار را انجام داده است این سهل انگاری از ناحیه خود شخص بوده در اینجا بنظر می رسد که این مشمول آن قراردادنشود در این صورت اصلا" این جا خود متقول مقصر است 0 که با این حساب آقای آشتیانی مسوول نخواهد بود0
با توجه به متن قرارداد آشتیانی پیمانکار است و کارفرما اداره گروه نوسازی است 0 بنابراین روی حسابی هم که بسته اند خسارت بعهده کارفرما است یعنی گروه نوسازی نه آشتیانی چون پیمانکار است 0
رئیس : جناب آقای افشاری
دو نکته در گزارشی که تهیه شده توسط هیات محترم شعبه بایداز هم تفکیک شود0 یکی بخش حقوقی قضیه و یکی بخش کیفری قضیه 0 ازنظر حقوقی کلا" هر پیمانکار در رابطه با قرارداهایش موظف است براساس آن قرارداد عمل کند چیزیکه در این گزارش نسبت به قضیه کیفری تشریح نشده این است که این آقای شیخی که زیر نظر پیمانکار به عنوان نماینده در بخش جوشکاری مشغول کار بوده مشخص نشده که آیا وسایلا مورد نیازش از قبیل ایمنی ، جرثقیل و امثال ذالک دراختیار داتشه و به این کار تن نداده یا دراختیارش نگذاشته انداگرچنانچه در اختیارش بوده و نگذاشته قهرا" مساله تسبیب که صغرای قضیه است ثابت است و نسبت به پرداخت دیه ، قضیه تسبیب محرز می شود اما در مورد قرارداد پیمانکار000 آن یک جریان عمومی و یک کبرای کلی است در همه بخشهای حقوقی که بهرحال ازنظر بیمه و غیره باید یک خسارتهائی را بپردازد ولی از نظر تسبیب اگر این امکانات در اختیارش بوده و به کارگر نداده و کارگر را توجیه نکرده قهرا" تسبیب محرز است وباصطلاح از نظر کیفری متهم به قتل غیرعمداست 0
رئیس : جناب آقای سپهوند
موضوع بهرحال یک حادثه ای است که در محیط کار اتفاق افتاده و معمولا" در این قبیل موارد نظاماتی وچود دارد که قانون کاربعهده کارفرمایان محول می کند فردی که صلاحیت تشخیص رعایت نظامات یا عدم رعایت نظامات را دارد مسوولین وزارت کار وبازرسان کارهستند0 بازرس کرا بطوریکه ملاحظه فرمودید پس از برسی حادثه راجع به مسوول حادثه متعرض شیخی ، آشتیانی یا خود متوفی نشده و سازمان برنامه پیمانکار اصلی را مقصر تشخیص داده بند 3 یا تبصره 3 ماده 295 قانون مجازات اسلامی صراحت دارد به اینکه اگر قتل ضرب و جرح غیرعمدی بعلت عدم رعایت نظامات مربوطه به امری باشد که اگر آن نظامات مراعات می شد حادثه اتفاق نمی افتاد کسی که ازنظامات تخلف کرده مسوول است بنابراین طبق صریح تبصره 3 ماده 295 این جا کسی می تواندمسوول باشد که نظامات به عهده اوست و رعایت نکرده البته در این مورد وجود رابطه علیت بین عدم رعایت نظامات و حادثه شرط است یغنی ممکن است نظامات مراعات نشود ولی حادثه بعلت دیگری واقعی شود بنابراین صرف عدم رعایت نظامات کافی نیست اگر نظامات رعایت نشود و حادثه معلول عدم رعایت نظامات باشد در اینصورت کسی که نظامات را رعایت نکرده مسوول است چون در محیط کار است و از لحاظ مقررات کار، کارفرما مسوول است از محتوای پرونده بالاخره متوجه نشدیم که کارفرما چه کسی است اگر بازرس اداره کار را ملاک قرار دهیم کارفرما هیچ کدام از این اشخاص نیست بنابراین نه شیخی نه آشتیانی هیچ کدام مشمول تبصره 3 ماده 295 نیستند بلحاظ اینکه وصف کارفرما را نداده اند و کارفما طبق تشخیص بازرس کل کس دیگری است اما اگر بیاییم مساله را خارج از مقررات قانون بررسی بکنیم این جا بحث همان که فرمودند اسباب و اجتماع مطرح می شود ولی چون محیط کار و کارگریست نظاماتی آن جابرقرار است و بازرس هم آمده اعلام نظر کرده بنر بنده نه آشتیانی این جا مسوولیت داردو نه آقای شیخی ، حالا اقدام خود متوفی که البته رابطه علیتی که عرض کردم منوط می شود به اینکه ما اقدامات شخص رادخیل ندانیم موثر ندانیم در وقوع این حادثه بنابراین آنچه که به نظر بنده می رسد این است که نتیجتا" رای شعبه محترم دوم دیوان عالی کشور صحیح است مسوول از نظر بازرس وزارت کار کس دیگری است نه هیچ کدام ازاین اشخاص 0
رئیس : جناب آقای رازی زاده
من دوست داشتم بدانم که این کارگری که افتاده چند سال سابقه کار در خصوص جوشکاری داشته یک آدم 25 ساله کارگر لااقل چندین سال سابقه کاری داشته که فرستاده اند طبقات بالا این نباید بی گدار به آب بزند آهن 9 متری را تنهائی این ور و آن ور بکند پایش رابگذارد این ور و آن ور یعنی چه ؟ احتمالا" من حدس می زنم برای اینها اتفاق افتاده باشد ولی از بس کارکرده مطمئن بوده که این مساله ای را پیش نمی آورد والا آدم خودکشی که نمی کند ما پرونده ای را چند روز پیش داشتیم که از طبقه چندم عین همین مساله بوده خیلی بیشتر چوب گذاشته رفته بالا که یک ماله را گچ کاری کند تخته شکسته وبنده خداافتاده بهرحال ما همان جا هم این شبهه را کردیم الان همه اش مشکوک است دیه و000 قرارداد هم که در ضمن عقد لازمی است به هر حال آن بحث دیگری است که باید از دیدگاه حقوقی بررسی شود که نیازی به بحث بیشتری دارد کارشناسی شاید آن قدر کار نکند آن جا به هر حال بنظر من اصلا" مشکوک است 0
رئیس : جناب آقای سید جعفر موسوی
ما باید چیزی را که خیلی اهمیت دارد احراز کنیم آنهم اینکه کارفرما در این جا چه کسی بوده ؟ بعدا" قانون کار و کارفرما و پیمانکار را بنده می خوانم بطوریکه جناب آقای انواری و برادرمان آقای سپهوند حق مطلب را گفتند این است نه آقای شیخی ضمان است و نه آن پیمانکار اول که (عبارتند از آقای آشتیانی ) چرا برای اینکه قراردادی که هست بین کارفرما و پیمانکار، ببینم کارفرمادراین جا نسبت به آن شخص متوفی کیست ؟ امکان دارد بگوییم که خودشیخی دستور داده آنجا برو کارفرماست ، یا اینکه نه وسعت کارفرما را زیاد بدانیم نه اصل کارفرما خود آشتیانی است 0
شخصا" خود این بدون دستور آن متصدی رفته باشد اگر خودش این کار را کرده باشد بله مباشر است و کسی ضامن نیست ولی اگربدستور آن استاد جوشکار رفته و آن دستور داده باشد ضمانت بعهده آقای شیخص است 000 بالاخره خود آن هم اعتراف دارد که وسائل در اختیارش بوده وسائل را نداده به ایشان ، آقای شیخی وسائل داشته وسائل ایمنی را به این نداده طبق تبصره 3 ماده 295 این آقای شخیی ضامن است 0
رئیس : جناب آقای ابراهیمی
مطالبی را از خود پرونده لازم می دانم عرض کنم شاید بعضی از ابهامات را روشن بکند قبل از اینکه این مطالب به محضر آقایان عرض شود در مورد آقای شیخی محکمه اول به پرداخت 20% دیه این آقا را محکوم کرده است کسی هم (اجرای احکام ) به این قضیه اعتراض نکرده و به محکومیت آشتیانی بیه بیش از80% اعتراض کرده 0 بنابراین محکومیت آقای شیخی به 20% آن جا بدون اعتراض مانده و قطعی شده و محاکمی هم که بعدا" آقایی شیخی را تبرئه کرده اند یک اقدام خلاف قانون مرتکب شده اند و هیچ تاثیری هم در میزان 20% محکومیت آقای شیخی ندارد0 آنچه در اینجا می ماند این است که ببینیم آیا آقای آشتیانی در این قضیه دخالیت داشته یا نداشته ؟
این آقای حجت الله شیخی یک کارفرمای گروه نوسازی است که مدارس را نوسازی می کند در آن قرارداد اشمش شده کارفرما بعد این آقای آشتیانی عراقی اسمش هست پیمانکار0 بعد آشتیانی عراقی کارها را خودش باز به پیمان می دهد خودش می شود کارفرمای دوم بعد این آقای شیخی اینطور می گوید: اینجانب برای آقای نصرالله آشتیانی کار می کنم و کار جوشکاری ساختمان مردسه را بعهده گرفته ام یعنی جوشکاری مدرسه بعهده آقای شیخی محول شده است 0 متوفی میرگل محمد سیدی حدود 8یا9 روز است که برای من کار می کند روز جاری نیز جهت جوشکاری از اسکلت بندی آهن ساخمان بالا رفته بود و در طبقه سوم سقوط کرد باز همین آقای شیخی یک جای دیگر می گوید: خودم این شخص را برای انجام کار جوشکاری انتخاب کرده و بکار گمارده بودم او را سید صدا می زدم روزانه مبلغ 550 تومان از این جانب مزدمی گرفت 0 نتیجه این می شودکه با توجه به قطعیت محکومیت آقای شیخی به مبلغ 20% و با توجه به اظهارات آقای شیخی یک مقدار مشکل است که مسئولیتی را متوجه آقای آشتیانی کنیم 0
رئیس : مذاکرات کافی است جناب آقای ادیب رضوی نظریه جناب آقای دادستان محترم کل کشور را قرائت فرمایند0
نظر به اینکه حجت الله شیخی مسوول جوشکاری اسکلت فلزی ساختمان بوده و متوفی بوسیله او جهت انجام کار جوشکاری بکار گرفته شده و چند روزی هم نامبرده مشغول جوشکاری بوده که این حادثهاتفاق افتاده است و با توجه به اینکه هیات کارشناسان در توضیح علت حادثه اظهارنظر کرده اند واقعه به علت بی احتیاطی و بی مبالاتی حجت الله شیخی و عدم رعایت آئین نامه حفاظت و ایمنی ساختمان از طرف نامبرده به وقوع پیوسته است و در این جریان نصرالله آشتیانی پیمانکار ساختمان دررابطه با جوشکاری طبقات ساختمان مسوولیتی را عهده دارنبوده و برابر قرارداد تعهد خود فقط مربوط به بیمه کارگران بوده که این قسمت ارتباطی با حادثه نداشته بنابراین مقصر اصلی حجت الله شیخی می باشد و رای شعبه دوم دیوان عالی کشور موجه بوده و معتقد به تایید آن می باشم 0
رئیس : آقایان آراء خود را در اوراق رای مروقم فرمایند0
رئیس : عده حاضر در جلسه 25 نفر بودند اکثریت به تعداد23 نفر رای شعبه دوم دیوان عالی کشور را صحیح تشخیص و تایید نموده اند اقلیت 2 نفر رای دادگاهها را پذیرفته 0
مرجع :
کتاب مذاکرات وآراءهیات عمومی دیوان عالی کشور،سال 1374
دفترمطالعات وتحقیقات دیوان عالی کشور، چاپ روزنامه رسمی کشور
89
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 37
تاریخ تصویب : 1374/08/16
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
تخطی ازسرعت مطمئنه و عدم مهارت در رانندگی ، مصداق بی احتیاطی است برای تحقق بزه کلاهبرداری توسل به وسائل متقلبانه باید مقدم بربه دست آوردن مال غیر باشد
