کافی نبودن دلائل درقتل عمد موجب برائت متهم است
رای شماره : 6365-29/10/45
رای اصراری هیات عمومی دیوان عالی کشور
همانطورکه دادگاه جنائی ضمن رای خودمتذکرشده قرائن عنوان شده علیه بیگم جان هیچیک به تنهائی ومن حیث المجموع مثبت ارتکاب وبزهکاری فرجامخوانده نبوده وباملاحظه محتویات پرونده اعتراض دادستان استان موثربنظرنمی رسدوچون ازحیث رعایت اصول دادرسی وسایرجهات اشکالی که نقض حکم فرجامخواسته راایجاب نمایدمشهودنیست حکم مزبورابرام می شود
* سابقه *
کافی نبودن دلائل
بموجب کیفرخواست شماره 1190-42دادسرای شهرستان شیراز،1- سپهدارفرزندشمسعلی 2- بیگم جان به اتهام قتل بانوریحان موردتعقیب دادسرای شهرستان مزبورواقع می شوند.توضیح قضیه این است که بدواخانم جان فرزندشمسعلی خواهرسپهدارعاشق نادرفرزندهمت ازاهالی ده دولت آباد می گرددکه چون ازطرف شمسعلی پدرخانم جان مخالفت باازدواج بانوخانم جان بانادرمی شودنامبرده به منظورازدواج ازدولت آبادخانه شمسعلی فرار می کندوبعدازازدواج طرفین به دولت آبادبرمی گردنددرخلال بازگشت خانواده شمسعلی که دچارعقده حقارت ازاقدام جسورانه دوشیزه خانم جان شده بودندبه این نتیجه می رسندکه بانوریحان عیال سپهداردرفراربانوخانم جان خواهرسپهداردخالت داشته که روی این اصل باعث نزاع بین سپهداروعیالش وخواهرمادری سپهداربنام بانوبیگم جان (بگو)می گرددونتیجه این عقده ها درصبح روز27/6/41بحداعلای خودتظاهرمی کندومتهمان نامبرده مجنی علیهارا خفه می کنندوبرای فرارازمجازات به صحنه سازی پرداخته وجسدمقتوله رابه کمک یکدیگربه اطاق متروکه نزدیک محل سکونت خودبرده بدوامصلوب وسپس بادادوفریادواستمدادازمردم شخصاجنازه راپایین آورده وچنین وانمود می کندکه بانوریحان شخصادست به انتحارزده وخودرامصلوب نموده است . دادستان شهرستان به استنادقسمت اول ماده 175مکررازدادگاه جنائی استان هفتم تقاضای تعیین مجازات آنان رامی نماید.
دادگاه جنائی باانجام تشریفات لازمه دفتری وتشکیل جلسه مقدماتی در جلسه علنی باحضورمتهمان ووکلای مدافعشان رسیدگی بعمل آورده وبااستماع توضیحات آنان وبیانات نماینده دادسراومدافعات وکیل وشنیدن آخرین دفاع چنین رای میدهند:
اولادرپرونده کاردلیل کافی برای احرازاینکه متوفیه بانوریحان به وسیله شخص ویااشخاص دیگری خفه شده وبه قتل رسیده باشدوجودنداردواظهار نظرطبیب تازه کاربهداری فیروزآبادکه مقرون به هیچ دلیل قطعی طبی نیست معتبروقابل اعتمادتشخیص داده نمی شودخاصه که قرائن ازقبیل اظهارات مردم محل وساعات وقوع قضیه وفقدوعدم هرگونه سروصداوجنجال ازناحیه بانوی متوفات که ظاهرازنی قوی البنیه وقادربه دفاع بوده ومسائل دیگری از این قبیل درصحت تشخیص طبیب مزبورایجادشک وشبهه می نمایدوثانیابر فرض که بانوریحان بطریقی غیرازانتحاریعنی بامداخله شخص ویااشخاص دیگری به قتل رسیده باشدتازه ،درپرونده کارهیچ گونه دلیلی که مثبت دخالت ویاشرکت سپهداروبیگم جان دراین فرضیه باشدوجودنداردوبهرحال برای هیئت دادگاه دراینکه باوی مزبوربطریق غیرازانتحاربه قتل رسیده ویادر اینکه متهمان فوق الذکرمباشرقتل ادعائی مشارالیهاباشندتردیدوجود داشته ویقین وعلم براین مسائل حاصل نیست ونتیجتادرمورداتهام بانوبیگم - جان به اتفاق آراءودرمورداتهام سپهداربه اکثریت آراءرای بربرائت صادر می شود.
رای اقلیت :(نظربه مجموع اوراق پرونده وعنایت به گواهی نامه پزشک پیوست وباتوجه به اختلاف گوئی های متهم (سپهدار)درجریان تحقیقات معموله وهمچنین عطف توجه به اظهارات بانوگل قرین که مشروحادرپرونده کار منعکس گردیده است این جانب بانظراکثریت دادگاه درموردبرائت سپهدار ازاتهام منتسبه مخالم النهایه بزه انتسابی رامنطبق باماده استنادیه دادسرای شهرستان شیرازندانسته ومشارالیه رابارعایت تخفیف درحدود ماده 170قانون مجازات عمومی قابل کیفرمی دانم ودرمورداتهام بانوبیگم - جان متهم دیگربانظردادگاه که برائت وی بوده است موافقت دارم ...."
ازحکم مزبوردادستان استان تقاضای رسیدگی فرجامی کرده وچنین می نویسد:"ازنظراینکه حکم صادره باتوجه به دلایل موجوده درپرونده ونظریه پزشک بهداری فیروزآبادوصورت جلسه معاینه جسدآقای جانشین بازپرس فیروزآبادومشاهدات نامبرده دراولین جلسه معاینه منطبق باواقع بوده و برخلاف استدلال وموافق باروح پرونده نبوده ومبتنی براصول نیست تقاضای رسیدگی فرجامی ونقض آن رادارد."
براثرتقاضای فرجامی دادستان استان وتقاضای فرجام ماهوی جناب آقای دادستان کل شعبه 8دیوان کشوربموجب حکم شماره 2668چنین رای داده است :
گرچه اعتراضات دادسرای استان ماهوی ودراین مرحله موردنظرنیست و لکن چون جناب آقای دادستان کل درخواست رسیدگی فرجامی ماهوی بشرح زیر نموده است "نظربه اینکه صورت مجلس معاینه محل وجسدمورخ 23/6/41تنظیمی ازطرف بازپرس علت مرگ راصراحتاخفگی تشخیص وقتل مسلم شده است که مقتوله راقبلاخفه کرده اندسپس برای ازبین بردن آثارجرم صحنه سازی کرده و متوفات رابه وسیله دستمال خویش به سقف اطاق متروکه ای آویزان کرده علاوه براین اثرخون مردگی فشارناخن وفرورفتگی انگشتان قاتل درزیرگلوی مشارالیهاکاملامشهودبوده است وآثارضربات متعددی دربدن مقتوله به وسیله چوب موردملاحظه بازپرس قرارگرفته ودراوراق صورت مجلس منعکس گردیده است وگواهی پزشک هنگام معاینه جسدکه دلیلی برتازه کاری اودردست نیست صریحادلالت براین داردکه مجنی علیهابه وسیله شخص دیگری به قتل رسیده وطرفین گلوآثارخونمردگی وفشارانگشتان دست کاملامعلوم ومشخص بوده است وآثارضرب نیزموردتاییدقرارگرفته است وعطف توجه به گواهی بی شائبه بلوط طفل 7ساله که وقتی نزاع وکتکاری رابین متهم ومقتوله و برداشتن مبلغی پول وفرارمتهم رابیان داشته است ودرنظرگرفتن گواهی گواهان ازقبیل کنیزوباقروغیره مبنی بروقوع کتکاری ونزاع وفراربعدی متهم ودستگیری اوبه وسیله ژاندارمری کافی ازبرای اثبات بزهکاری متهمان بوده ورای دادگاه برخلاف دلائل موجوددرپروندصادرگردیده ونقض ماهوی مورد تقاضااست )بامراجعه به پرونده کارجهات مذکوره موثردرامربنظرمی رسد بانقض حکم ممیزعنه رسیدگی به شعبه دیگردادگاه عالی جنائی فارس ارجاع می شود.
دادگاه جنائی باتعیین وکیل واخطارده روزه وتشکیل جلسه مقدماتی در جلسه علنی باحضوربیگم جان رسیدگی بعمل آورده وبااستماع توضیحات مشارالیهاوبیانات وکل وشنیدن آخرین دفاع واعلام پایان دادرسی چنین رای می دهند:
اولانسبت به سپهدارچون نامبرده فوت شده قرارموقوفی تعقیب اورا صادرمی نماید.
ثانیادرخصوص اتهام بیگم جان به دخالت درقتل بانوریحان درقریه دولت آبادفیروزآبادچون هیچگونه دلیلی براحرازاینکه مقتوله بادخالت بیگم جان به قتل رسیده باشدوجودنداردخاصه آنکه قرائن ازقبیل اظهارات مردم قریه وساعت وقوع قضیه وفقدوعدم هرگونه سروصداوجنجال ازناحیه بانوی متوفات که به حکایت پرونده زنی قوی البنیه وقادربه دفاع ازخودبوده است ونظربه اظهارات گواهان تحقیق شده درپرونده کارکه صرفافحاشی بین مقتوله ومتهمه وسپس مضروب شدن نامبردگان راوسیله سپهدارگواهی نموده اندو مراتب مزبوردلالت ازآن نداردکه مشارالیها(بیگم جان )دخالتی درقتل بانو ریحان متوفیه داشته باشدونظربه اینکه هیچیک ازافرادکه بعنوان گواه از آنان تحقیق شده شهادت عینی برعلیه متهمه به اینکه وی به اتفاق سپهداردر قتل مقتوله دخالت داشته باشدنداده اندمضافابه اینکه بافرض اینکه متهمه درابتدای امرنسبت به بانوریحان فحاشی کرده باشدهیچیک دلیل براین نیست که متهمین مزبوردراصل قضیه که عبارت ازدخالت درقتل بانوریحان بوده کرده باشدخصوصاکه درقتل بایدانگیزه مهمی وجوددراشته باشدتامتهمان در صددقتل مقتوله برآیندوعلاوه براینکه انگیزه واقعی قتل روشن نشده اساسا ارتباط وانگیزه ای هم که ذکرشده (محرک فرارخانم جان برای ازدواج بانادر) بامتهمه مسلم نیست وهیچگونه موجب وجهتی نداشته که متهمه مزبوردرصدد قتل بانوریحان برآمده وبنظرمی رسدکه قادرهم نبوده مبادرت به ارتکاب چنین عملی نمایدونظربه اینکه برادرمقتوله نیزطی گذشت نامه رسمی 7714 دفتراسنادرسمی شماره 13بیگم جان متهمه رابیگناه دانسته وانصراف از تعقیب نامبرده رااعلام کرده است وبالنتیجه چون محرزومسلم نیست که بانو بیگم جان درقتل بانوریحان دخالتی داشته باشدلذاحکم برائت مشارالیهارا صادرمی نماید.
رای اقلیت :به عقیده این جانب باتوجه به صورت مجلس معاینه جسدو نظریه پزشک واختلاف گوئی های متهمه وشهادت واظهارات بانوقرین وبانو کنیزوجوادروستاوخزعل که مکرراازآنهاتحقیق بعمل آمده واظهارات میرزا کدخدای دولت آبادوبلوط طفل 7ساله وبیانات بانوسکینه ومحمدعلیرضائی وعباس غفاری واظهارت سپهدارمتهم دیگرپرونده وسایرمندرجات پرونده عمل وفرارمتهمه ازمحل واقعه محرزومسلم است که بانوبیگم جان متهمه که در بدوامربنای مشاجره رابابانوریحان مقتوله عیال سپهداربرادرخودگذاشته بوده دراصل قضیه هم که مضروب وخفه ساختن بانوریحان مزبوره بوده باشد دخالت داشته بدون اینکه معلوم شودمرتکب اصلی قتل خوداوباشددراین صورت متهمه مزبورراطبق ماده 175مکررقانون بارعایت تخفیف قابل مجازات می دانم "
ازحکم برائت متهمه دادستان استان تقاضای رسیدگی فرجامی کرده که جناب آقای دادستان کل باطرح پرونده درهیئت عمومی موافقت دارندورسیدگی به شعبه هشتم دیوان عالی کشورارجاع می گردد.
چون موردباماده 463قانون آئین دادرسی کیفری انطباق داشته رسیدگی درصلاحیت هیئت عمومی دیوان عالی کشورتشخیص شده ایت .
پس ازطرح موضوع درهیئت عمومی دیوان عالی کشوروقرائت گزارش پرونده ومطالعه اوراق لازم باکسب نظریه جناب آقای دادستان کل مبنی بر نقض رای فرجامخواسته بشرح فوق مشاوره نموده بشرح زیررای داده اند:
مرجع :آرشیوحقوقی کیهان ازصفحه 143تاصفحه 149 سال 1345چاپ 346ا
مجموعه رویه قضائی آراءهیئت عمومی دیوان عالی کشور
15
نوع : آراء و نظریات
شماره انتشار : 6365
تاریخ تصویب : 1345/10/29
تاریخ ابلاغ :
دستگاه اجرایی :
موضوع :
منبع : وب سایت قوانین دات آی آر (معاونت آموزش دادگستری استان تهران)
محکومیت متهم درقتل عمد،درصورت کافی بودن دلائل الزامی است حکم برائت متهم به قتل عمدکه پرونده حکایت ازکافی بودن دلائل داشته باشد،فسخ میشود
