لیست بهترین وکلای ابطال قرارداد ایران

ابطال قرارداد – موارد و شرایطی که منجر به ابطال قرارداد می شوند

هر قرارداد و به هر منظوری که تنظیم می شود شرایط به خصوصی دارد. طرفین قرارداد موظف هستند با رعایت شرایط نگارش شده در قرارداد و توافقات بین خودشان، نتیجه مورد نظر را دریافت و معامله مربوطه را به سرانجام برسانند.

تفاوت میان فسخ قرارداد و ابطال قرارداد

اگر قراردادی با رعایت شرایط و انجام تعهدات طرفین منعقد و پس از مدتی به درخواست طرفین یا به هر دلیل دیگری از بین برود، قرارداد فسخ شده است.

اما ابطال قرارداد زمانی اتفاق می افتد که به طور کلی قرارداد از ابتدا به وجود نیامده باشد. درواقع اگر هیچ یک از طرفین به توافقات مربوطه نرسند و آثار قرارداد محقق نشود، قرارداد تنظیم نخواهد شد و ابطال قرارداد اتفاق می افتد.

نکته ی مهم این است که برای ابطال قراداد لازم است شرایط به وجود بیاید که سرنوشت قرارداد را به ابطال بکشاند. قانون مدنی این شرایط و موارد را ذکر کرده است.

شرایط و مواردی که به ابطال قرارداد منجر می شوند

•    فقدان قصد

اعمال حقوقی برای اجرا و تحقق آثار قانونی خود باید به قصد به خصوصی انجام شوند.

قصد یعنی معامله ای انجام و آثار مربوط به آن محقق شود؛ در واقع شخصی که قراردادی را منعقد می ‌کند، باید با میل و اراده شخصی خود هم انجام معامله و هم ایجاد آثار مربوط به آن معامله را درخواست کند.

بنابراین اگر فردی بدون میل باطنی خود مجبور به انجام معامله شود، طبق قانون می توان گفت که به ‌طور کلی قراردادی تنظیم نشده و در واقع معامله باطل است. یا برای مثال اگر شخصی در حالت مستی معامله ای را انجام دهد، با توجه به وضعیتی که دارد و به علت فقدان قصد انجام معامله در چنین وضعیتی، قرارداد باطل خواهد بود.

 یکی دیگر از مواردی که در آن به علت فقدان قصد ابطال قرارداد اتفاق می افتد، معاملات صوری است. منظور از معامله‌ صوری حالتی است که افراد در ظاهر قراردادی را امضا می کنند اما در واقع هیچ کدام طالب آثار معامله نیستند.

•    فقدان اهلیت

اهلیت به معنای صلاحیت و شایستگی است.

همه انسان ها با شایستگی متولد می شوند و از حق و حقوقی برخوردار هستند اما برای آنکه بتوانند حقوق خود را اعمال یا اجرا کنند باید شرایط خاصی داشته باشند که مهم ‌ترین عقل، بلوغ و رشد هستند. در واقع منظور از داشتن اهلیت، داشتن همین سه ویژگی است.

بنابراین شخصی که به سن بلوغ نرسیده یا عاقل نباشد معامله ای که انجام می دهد باطل خواهد بود. همچنین قراردادهای شخص سفیه (شخصی که نتواند مانند یک انسان معقول امور مالی خود را اداره کند) در خصوص امور مالی، باطل است.

•    نامشروع بودن جهت معامله

هر قراردادی با هدف خاصی منعقد می شود و این هدف، از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. مثلا ممکن است هدف فردی از خرید خانه سکونت در آن و هدف فرد دیگری از خرید خانه اجاره دادن آن باشد.

هیچ ضرورتی ندارد که طرفین هدف خود از انجام معامله ذکر کنند اما اگر هدفی در قرارداد ذکر شود، آن هدف باید مشروع باشد. مثلا لزومی ندارد شخصی هدف خود را از خرید خانه در قرارداد ذکر کند اما در صورت تمایل به ذکر آن، هدف نمی تواند تاسیس قمارخانه یا موارد نامشروع دیگر باشد.

در نتیجه اگر طرفین قرارداد یا یکی از آنها در انعقاد یک قرارداد به دنبال تحقق هدف نامشروعی باشند و این هدف نامشروع را در قرارداد خود بیان کنند، این قرارداد باطل خواهد بود.

•    معین بودن مورد معامله

هر معامله‌ ای یک موضوع دارد که به آن، مورد معامله گفته می‌ شود.

موضوع معامله گاه یک عمل و گاه یک مال است؛ یعنی در اثر یک قرارداد، گاه برای طرفین تعهدی برای انجام یک کار به وجود می آید و گاه تعهد برای تسلیم یک مال ایجاد می‌شود. موضوع معامله خواه تعهد به انجام یک کار باشد و خواه تعهد به تسلیم یک مال، باید خالی از ابهام و معلوم باشد. در غیر این صورت معامله باطل خواهد بود.

این موارد که به عنوان موارد ابطال قراداد ذکر شد برای همه قراردادها و معاملات صدق می کنند. موارد گفته شده قواعدی هستند که در تمامی قراردادها عمومیت دارند اما باید به این نکته توجه کرد که موارد بطلان قرارداد به موارد ذکر شده محدود نمی‌شود.

در واقع با توجه به اینکه هر قرارداد علاوه بر قواعد عمومی دارای چندین قواعد اختصاصی نیز هست، ممکن است در آن قواعد اختصاصی قانون گذار به‌صورت خاص مورد دیگری را به‌عنوان عاملی که موجب بطلان قرارداد می گردد، بیان کند.