قانون آیین دادرسی مدنی در ماده 522 به معرفی کامل این نوع خسارت پرداخته است:
در دعاوی که موضوع آن دین و از نوع وجه رایج بوده و با مطالبه داین و تمکن مدیون، مدیون امتناع از پرداخت نموده و در صورت تغییر فاحش شاخص قیمت سالانه از زمان سررسید تا هنگام پرداخت و پس از مطالبه طلبکار دادگاه خسارت تأخیر تأدیه را با رعایت تناسب تغییر شاخص سالانه که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین میگردد، محاسبه و مورد حکم قرار خواهد داد. مگر اینکه طرفین به نحوه دیگری مصالحه نمایند.
یکی از شرایط پذیرش خسارت تاخیر تادیه، تغییر فاحش قیمت ها می باشد، با توجه به اینکه این معیار قانونی کاملا نسبی است. (شاخص قیمت ها شاخصی است که توسط بانک مرکزی اعلام می شود).
تعریف خسارت تأخیر تادیه
اگر کسی تعهد خود را در موعد مقرر انجام ندهد و درنتیجه این تأخیر متعهدله متضرر شود، متعهد باید خسارات ناشی از تأخیر را جبران کند که اگر تعهد مذکور وجه رایج باشد، آن را در اصطلاح (خسارت تأخیر تادیه) میگویند.
در زبان حقوقی نیز واژه (خسارت تأخیر تادیه) در مواردی به کار می رود که موضوع تعهد، پرداخت وجه نقد رایج کشور باشد و اگر موضوع، تحویل کالا و خدمات یا پرداخت وجه نقد غیر رایج در کشور، مثل ارزهای بیگانه باشد، عنوان (خسارت ناشی از عدم انجام تعهد یا تأخیر در انجام تعهد یا همان خسارت قراردادی)، را به کار میبرند.
دلایل لازم برای دریافت خسارت
برای گرفتن خسارت تأخیر تادیه چه دلایلی لازم است؟
مانند سایر دعاوی حقوقی، خواهان باید دادخواستی خود مبنی بر "مطالبه اصل طلب و خسارت تأخیر تأدیه آن و هزینههای دادرسی و حق الوکاله" به علاوه دلایل رسمی و غیررسمی موجود که وجود رابطه حقوقی و مالی فیمابین و ثبوت دین و بدهی بدهکار را مشخص می کند، به دادگاه ارائه دهد.
این دلایل میتواند به صورت کتبی مانند نوشته عادی میان آن ها یا سند رسمی و در قالب چک، سفته و ...، حتی به صورت شفاهی صورت بگیرد.
در چه شرایطی می توان خسارت تاخیر تادیه را مطالبه نمود؟
خسارت تاخیر تادیه به معنای این است که در سر موعد مشخصی بدهکار می بایست مبلغی را به طلبکار بپردازد، اما پرداخت نکرده است در این شرایط در ابتدا طلبکار باید ثابت نماید که در زمان مشخص پرداخت مبلغ را مطالبه کرده است اما بدهکار نپرداخته است.
بهترین مورد برای اثبات این امر ارسال اظهارنامه با مشورت از یک وکیل وصول مطالبات می باشد. بنابراین اثبات مطالبه از سوی طلبکار جهت مبدا قرار گرفتن محاسبه خسارت تاخیر تادیه بسیار اهمیت دارد.
ناگفته نماند که در سه مورد نیازی نیست که طلبکار اقدام به اثبات مطالبه برای تعلق خسارت تاخیر نماید این سه مورد شامل موارد ذیل می گردند:
در خصوص چک، مهریه و اسناد موضوع آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ سر رسید سند محاسبه می شود و نیازی نیست که طلبکار مطالبه نماید.
در ارتباط با چک، خسارت تاخیر تادیه از تاریخ چک محاسبه می شود.
در خصوص مهریه این خسارت از تاریخ عقد نکاح محاسبه می شود.
در ارتباط با اسناد موضوع آیین نامه اجرای مفاد اسناد رسمی لازم الاجرا میتوان گفت بطور مثال در صورتی که از بانک وام گرفته شود و خانه به عنوان ضمانت در رهن بانک قرار داده شود در اینجا بانک، طلبکار با وثیقه است و در سند رهنی قید می گردد که در صورت عدم پرداخت اقساط وام، خسارت تاخیر تادیه محاسبه می شود.
شناسه : 809