شناسه : 1538
جرایم افساد فی الارض و محاربه و بغی با یکدیگر مقایسه بررسی می شوند.
جرایم افساد فی الارض و محاربه و بغی با یکدیگر مقایسه بررسی می شوند.
در مواردی با هم مشترک هستند و در مواردی باهم تفاوت دارند، مثلا محاربه علیه امنیت یک جامعه است و بغی یک اقدام علیه حکومت و حاکمیت است.
جرم بغی جرمی است در آن مجرم یا مجرمین صدد براندازی حکومت بر می آیند تشابه آن با محاربه استفاده از سلاح است.
جرم بغی در قانون مجازات اسلامی
ماده۲۸۷ قانون مجازات اسلامی در خصوص این جرم بیان می دارد:گروهی که در برابر اساس نظام جمهوری اسلامی ایران قیام مسلحانه کند، باغی محسوب و در صورت استفاده از سلاح اعضای آن به مجازات اعدام محکوم می گردند.
منظور از عبارت اساس این است که گروه و افراد آن از بنیان و پایه مخالف باشد.اگر حزب و گروه و دسته ای به سیاست های اقتصادی فرهنگی ورزشی و یا آموزشی اعتراض داشته باشند؛ شامل این ماده نخواهد شد.
این ماده به گروه اشاره کرده است و مقنن قیام مسلحانه را برخاسته از فعالیت متشکل و نظام مند می داند اما اینکه تعداد یعنی کمیت چگونه باشد ، معین نیست و از دیگر مواد قانونی برای رفع این ابهام استفاده می کنیم.
ماده ۴۸۹ قانون تعزیرات از تشکیل ادار یا دسته جمعیت یا شبعه جمعیتی بیش از دو نفر در در داخل یا خارج برای برهم زدن امنیت کشور سخن رفته است.
ماده ۱۹ قانون جرایم نیروهای مسلح مصوب مجازات نظامیانی که که برای برهم زدن امنیت کشور جمعیتی بیش از دو نفر را تشکیل دهند محکوم می کند.
پس با توجه موارد مذکور و تفسیر به نغع متهم تجمع بیش از دو نفر گروه محسوب می شوند.
البته باید به ماده در خصوص بغی توجه کرد که قیام مسلحانه علیه نظام را بیان می کند که مطمئنا این اقدام با تعداد و جمعیت کم محقق نمی شود.
نکته مهم دیگر آن است منظور از قیام مسلحانه صرف اعلام و یا وارد فاز مسلحانه شدن کافی نیست بلکه دست بردن به سلاح علیه اساس حکومت الزامی است به علاوه عبارت در صورت استفاده از سلاح نشان می دهد که کسانی باغی محسوب می شوند که خود عملا دست به سلاح برده باشند.
شرایط تحقق جرم بغی
1. در متن ماده 287 قانون مجازات اسلامی از لفظ گروه استفاده شده است ؛ بنابراین به نظر می رسد که قانون گذار در ماده 287 قانون مجازات اسلامی ، قیام مسلحانه را برخاسته از یک فعالیت متشکل و نظام مند می داند . اما این که برای شمول ماده حداقل تعداد گروه باید چند نفر باشد مشخص نیست .
با وحدت ملاک از ماده 489 قانون تعزیرات مصوب 1375 و ماده 19 قانون مجازات جرایم نیروهای مسلح مصوب 1382 در میابیم که منظور از گروه قدر متیقن سه نفر یا بیشتر از سه نفر می باشد .
2. منظور از قیام مسلحانه برای شمول بغی یا قیام مسلحانه ، دست بردن به سلاح علیه اساس حکومت است .
چرا که عبارت “در صورت استفاده از سلاح” در متن ماده 287 ، نشان می دهد که کسانی باغی محسوب می شوند که خود دست به سلاح برده باشند . و اگر صرف اقدام به قیام مسلحانه از سوی گروه موجب عنوان بغی و قیام مسلحانه می شد ، همه اعضا و هواداران آن گروه مشمول ماده 287 قانون مجازات اسلامی قرار می گرفتند . بنابراین ماده 287 به دو شرط مجزا اشاره کرده است : اولاً گروه علیه اساس نظام دست به اسلحه برده باشد . دوماً متهم خاص نیز از سلاح استفاده کرده باشد ؛ چرا که در ماده 288 به این نکته اشاره کرده است . در این مورد ماده 288 قانون مجازات اسلامی اشعار می دارد :
هر گاه اعضای گروه باغی قبل از درگیری و استفاده از سلاح دستگیر شوند ، چنان چه سازمان و مرکزیت آن وجود داشته باشد به حبس تعزیری درجه سه (حبس بیش از ده سال تا پانزده سال ) و در صورتی که سازمان و مرکزیت آن از بین رفته باشد به حبس تعزیری درجه پنج (حبس بیش از دو سال تا پنج سال ) محکوم می شوند .
